Grupa intelektualaca, civilnih akti-vista i novinara iz Crne Gore i regiona uputila je apel Evropskoj uniji, Sjedinjenim Američkim Državama i NATO-u da, u cilju sprečavanja daljeg malignog uticaja vanbalkanskih i neevropskih faktora, povećaju svoj vojni, politički i ekonomski angažman u zemljama Zapadnog Balkana, piše Pobjeda.
Apelom, u koji je Pobjeda imala uvid, ukazuje se na neophodnost aktivnog odnosa sa proevropskom opozicijom i političkim strukturama i autentičnim civilnim društvom u regionu kako bi se potvrdila i ojačala podrška evroatlantskoj orijentaciji i budućnosti Zapadnog Balkana.
“Zapadnom Balkanu je neophodno veće razumijevanje evropskih i evroatlantskih prijatelja”, navodi za Pobjedu predsjednik Evropskog pokreta u Crnoj Gori Momčilo Radulović, jedan od potpisnika tog apela.
On upozorava da političke odluke i konkretni potezi naših saveznika već duže vrijeme nijesu u cilju riješavanja realnih problema na Balkanu.
“Ponekad ne samo da su indiferentni i neaktivni, već donose jako pogrešne odluke”, kaže Radulović.
Podsjeća da Zapad srpskom lideru Aleksandru Vučiću, koji u svom okruženju sprovodi istu politiku kao Rusija u svom, konstantno pravi ustupke.
“Ako im nije jasno da moraju da spriječe takvo ponašanje i takve aktere, a ne da im povlađuju i stalno prave ustupke, onda za tu politiku nema pomoći. To će, nažalost, izazvati samo još veće probleme na Balkanu, a moguće i nove sukobe “, upozorio je Radulović.
APelom se od zapadnih saveznika zahtijeva da snažno i djelotvorno podrže proces evropskih integracija Crne Gore i spriječe miješanje u njene unutrašnje stvari koje potiču prvenstveno od vladajućih struktura u Srbiji, uz veliku pomoć Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori, medija i bezbjednosnih službi Srbije, ali i posredno i neposredno Rusije.
Potpisnici apela od vlada EU, SAD i NATO traže i da se odblokira proces pristupnih pregovora Sjeverne Makedonije i Albanije i upozoravaju da se „u suprotnom ohrabruju druge tendencije i politike“.
Predsjednik Evropskog pokreta podsjeća da je Sjeverna Makedonija „ispunila više od potrebnog i da je odavno zaslužila da otpočne pristupne pregovore“.
Potpisnici apela smatraju da Kosovo treba da dobije viznu liberalizaciju za koju su davno stvoreni uslovi, ali i upozoravaju da Srbija, zbog oslanjanja na Rusiju, „Kosovo održava u stanju zamrznutog konflikta“.
“Bez međusobnog priznanja Srbije i Kosova region nema evropsku perspektivu”, navodi se u apelu.
Sjeverna Makedonija je zajedno sa Kosovo, kaže Radulović, najviše oštećena posljednjim odlukama Brisela.
“To nije ni fer, ni pošteno, ni principijelno, ni politički pametno, a geostrateški je potpuna i katastrofalna greška”, naglašava Radulović.
Kada je riječ o Bosni i Hercegovini, od EU, SAD i NATO se traži da budućnost i funkcionalnost te države ne zavisi od Beograda koji, kako se navodi, dvije decenije neometano integriše i pripaja Republiku Srpsku na svim nivoima.
“EU i SAD, osim suzbijanja korupcije i radikalne nacionalne politike, trebalo bi da ohrabre objedinjavanje obrazovnog i kulturnog prostora, kako bi se uz partikularne posebnosti gradio i bosansko-hercegovački identitet. Samo kulturna osviješćenost i obrazovanje, kao temeljne okosnice društva, garantuju integraciju i solidarnost unutar Bosne i Hercegovine”, navodi se u dopisu.
Dodjeljivanje kandidatskog statusa Bosni i Hercegovini, smatraju potpisnici apela, bila bi jasna poruka i Beogradu i Zagrebu i Moskvi da EU i SAD stoje iza suvereniteta i teritorijalnog integriteta te zemlje.
Radulović ocjenjuje kako je nerazumijevanje situacije u Bosni i Hercegovini postalo hronično.
“EU i SAD u BiH već decenijama vuku pogrešne poteze i ustupaju mjesto prosrpskim i proruskim snagama. Posljednja odluka da se toj zemlji ne da status kandidata, kao i da se vrati izborni zakon direktno je djelo evropskog komesara Olivera Varheljija. On je, na nagovor njegovih patrona u Srbiji i Republici Srpskoj, ponovo uveo pitanje izbornog zakona, kao jedan od uslova za dobijanje statusa kandidata “, naveo je Radulović.
Potpisnici apela zahtijevaju i da se jasno stavi do znanja da inicijativa ,,Otvoreni Balkan“ ne može biti alternativa članstvu u EU.
“Jedna od pogrešnih odluka je i podrška određenih krugova u Americi i Stejt departmenutu ,,Otvorenom Balkanu“, projektu koji su osmislile i koje sprovode proruske snage u regionu “, naveo je Radulović.
On podsjeća kako su te iste strukture sličnu podršku davale i klerofašističkim i nacionalističkim, prosrpskim i proruskim snagama u Crnoj Gori.
“Te snage nijesu mogle da donesu demokratizaciju što se i potvrdilo u posljednje dvije godine. Donijele su samo još veće probleme i gubljenje evroatlantskih pozicija u Crnoj Gori “, ističe Radulović.
Od saveznika se, takođe, traži da se dosljedno vodi poli-tika nepromjenjivosti granica na Balkanu i otkloni svaka mogućnost njihovih mijenjanja, te da se u svim zemljama Zapadnog Balkana bez kompromisa nastave i prodube bezbjednosni i pravni mehanizmi u borbi protiv korupcije i organizovanog kriminala unutar državnog aparata, korporacija i društva.
Među potpisnicima ovog apela se, osim Radulovića, nalaze između ostalih i nekadašnji šefovi diplomatija Crne Gore i Hrvatske Miodrag Vlahović i Vesna Pusić, član ratnog predsjedništva BiH Ejup Ganić, predsjednica Helsinškog odbora Srbije Sonja Biserko, izvršna direktorka Helsinškog komiteta za ljudska prava Srbije Izabela Kisić i predsjednik Međunarodnog foruma Bosna Rusmir Mahmutčehajić. Apel su, takođe, potpisali osnivačica Regionalne akademije za razvoj demokratije Aleksandra Jerkov i predsjednik izvršnog odbora te organizacije Balša Božović.
Među potpisnicima su, između ostalih, i srpski diplomata u penziji Srećko Đukić, kosovski pisac i filozof Škeljzen Malići, crnogorski reditelj Andro Martinović, profesor Fakulteta političkih nauka Univerziteta u Sarajevu Nerzuk Ćurak i istoričari Milivoj Bešlin, Nikola Samardžić, Husnija Kamberović i Dubravka Stojanović.
Tu su i kulturološkinja Aleksandra Bosnić Đurić, sociolog Ivo Komšić, psiholog Žarko Korać i politikološkinja Jelena Krstić. Apel su takođe potpisali novinari Boris Varga, Boško Jakšić, Tamara Nikčević, Dragan Banjac, Slađan Tomić, Seška Stanojlović, Adil Kulenović i Rade Radovanović.