Povodom nastale situacije i nedavnih saopštenja u vezi sa procesom razgraničenja Glavnog grada Podgorica i Opštine Zeta, kao stranka u započetom postupku, ukazujemo na nekoliko činjenica utemeljenih u Ustavu Crne Gore i Zakonu o teritorijalnoj organizaciji, navodi se u saopštenju predstavnika Opštine Zeta u odboru za razgraničenje.
Pitaju kako je moguće da MJU na osnovu člana 38 Zakona (koji predviđa samo obaveze za lokalne samouprave u kojima dolazi do teritorijalnih promjena) donosi zaključak da se ne može voditi postupak razgraničenja između Opštine Tuzi i Opštine Zeta, ako član 8 Zakona ostavlja tu mogućnost za bilo koje dvije lokalne samouprave.
Njihovo saopštenje prenosimo integralno:
Ministarstvo javne uprave (MJU) izjavilo da je obaveza te institucije da obezbijedi pravilnu primjenu Zakona o teritorijalnoj organizaciji (Zakona), a ne da arbitrira u postupcima teritorijalnih razgraničenja. S tim u vezi, ukazali su na potrebu da se postupci razgraničenja vode onim redosljedom kako je vršeno izdvajanje opština iz Glavnog grada u nove opštine, da bi se izbjegle potencijalne posljedice sporenja između Opštine Tuzi i Opštine Zeta.
Pitanje – Kad se zagovara efikasnost, jasnost i postupnost rada, zašto predstavnik MJU u Organizacionom odboru između Opštine Tuzi i Glavnog grada Podgorica, nije još prije odvajanja Opštine Zeta (a imali su 4 godine) predložio arbitražu, koja se usvaja većinom glasova članova odbora, već je dozvolio da taj proces traje u nedogled?
Iako imamo saopštenje resornog ministarstva, ono ni u jednoj odredbi Zakona nije utemeljeno. Navedeno poštovanje redosljeda razgraničenja navodno predstavlja logički sljed koraka, koji se ne bi ni dovodio u pitanje da je procesu razgraničenja između Opštine Tuzi i Glavnog grada Podgorica pristupljeno na adekvatan i efikasan način. Preciznije, da su prvenstveno od strane MJU definisani određeni rokovi za formirani Organizacioni odbor. Ovako, zbog neefikasnosti rada tog Organizacionog odbora imamo situaciju da se konačno razgraničenje te dvije lokalne samouprave nije desilo ni nakon sedam godina.
S druge strane, Zakon nije zabranio uporedno vođenje dva procesa razgraničenja. Kad nešto zakonima nije zabranjeno, Član 10 Ustava Crne Gore je kristalno jasan – to je dozvoljeno. Samim tim, izjava da potencijalno mogu nastupiti posljedice između Opštine Tuzi i Opštine Zeta, definitivno nije utemeljena u Ustavu i Zakonu, već je samo izgovor za davanje prvenstva Tuzima u razgraničenju.
Pritom, Zakon je u članu 8 takođe jasan. Pošto su i Opština Tuzi i Opština Zeta već formirane jedinice lokalne samouprave (član 7 stav 1 Zakona), i pošto imaju lokalne odluke o naseljima i granicama naselja (odluke su donijete u 2016. i 2017. godini, dok su i jedna i druga bile Opštine u okviru Glavnog grada), koje su bitne iz ugla Zakona, i jedna i druga lokalna samouprava imaju granice svoje teritorije prema Zakonu. Ukoliko se utvrdi da se granice između lokalnih samouprava Tuzi i Zete na osnovu granica naselja ili granica KO, koja ulaze u njihov sastav, preklapaju, član 8 stav 3 propisuje da lokalne samouprave mogu to pitanje rješavati sporazumno ili povjeriti arbitraži.
Pitanje – Kako je moguće da MJU na osnovu člana 38 Zakona (koji predviđa samo obaveze za lokalne samouprave u kojima dolazi do teritorijalnih promjena) donosi zaključak da se ne može voditi postupak razgraničenja između Opštine Tuzi i Opštine Zeta, ako član 8 Zakona ostavlja tu mogućnost za bilo koje dvije lokalne samouprave?
Takođe, rad Organizacionog odbora za stvaranje uslova za početak rada novoosnovane Opštine Tuzi je obesmišljen – odbor je formiran 2018. godine, mijenjan je šest puta a ubrzo će i sedmi put, a do sada je predložio samo privremeno uređenje odnosa dvije jedinice lokalne samouprave. Dodatno, u prilog obesmišljavanju rada ovog odbora govori i činjenica da Opština Tuzi od promjene Zakona 2022. godine više nije novoosnovana, već taj status ima isključivo Opština Zeta. Zato, ukoliko MJU želi da poštuje Zakon, organizacioni odbor za stvaranje uslova za početak rada novoosnovane Opštine Tuzi bi morao biti rasformiran, i njihovi sporovi riješeni u skladu sa članom 8 Zakona.
Zakon jasno predviđa koja naselja ulaze u sastav svake lokalne samouprave, a navedeno je potvrđeno i kroz odluke o naseljima i granicama naselja svih lokalnih samouprava. Ukoliko dvije lokalne samouprave imaju jasno definisane teritorije koje obuhvataju, i nijedno naselje Zakon ne prepoznaje kao sporno, kako smo već naveli, eventualno preklapanje granica se rješava sprazumno, ili putem arbitraže, po Zakonu.
Pitanja – Kako je moguće da predstavnici MJU u odborima za razgraničenje ne obezbjeđuju primjenu Zakona, već ostavljaju mogućnost da se Zakon izjednači sa određenim prostorno planskim dokumentima? Dodatno, koja je funkcija predstavnika MJU u organizacionom odboru gdje se odluke donose većinom glasova, a koji ima pravo glasa, ako ne da podrži predloge koji su u skladu sa Zakonom?
U postupku raspodjele imovine, Opština Tuzi će koristiti izvještaje o popisu imovine iz 2017-2018. godine, dok će Opština Zeta koristiti izvještaje iz 2022-2023. godine. Kako se već nije desila raspodjela imovine, smatramo da bi jedini ispravan postupak bio zajednički rad tri lokalne samouprave, što Zakon ne zabranjuje, a sve u cilju efikasne, jasne i postupne raspodjele imovine. U suprotnom, stvorili bi se problemi da već kreirani izvještaji iz 2022. godine, ne bi bili validni, te bi navedeno dodatno otežalo podjelu Glavnog grada i Opštine Zeta, kada je ova tema u pitanju. U ovom dijelu, Zakon jedino predviđa da se podjela imovine u slučaju teritorijalne promjene vrši sporazumom, na osnovu odluka skupština opština na koje se teritorijalna promjena odnosi (član 44 Zakona). MJU je prethodno konstatovalo da se ne može voditi postupak razgraničenja između Opštine Tuzi i Opštine Zeta, što smo prethodno doveli u pitanje, zbog potencijalnih problema koje Zakon ne prepoznaje, te postavljamo još jedno:
Pitanje – Ako se usljed ovakvog stava MJU ne može voditi dalji postupak razgraničenja između Glavnog grada Podgorica i Opštine Zeta, zbog čega se ne može voditi zajednički postupak raspodjele imovine između tri lokalne samouprave? Još jednom napominjemo na član 10 Ustava Crne Gore.
Obavještenje o stopiranju rada Odbora za razgraničenje između Glavnog grada Podgorica i Opštine Zeta, dostavljeno je od strane predsjednika odbora, Dragiše Janjuševića, uz njegov potpis, bez pečata. O primjeni usvojenog Poslovnika o radu ovog Odbora, treba da se brine predsjednik (član 5 Poslovnika), ali ne na način što će izaći iz svojih nadležnosti. On je to i učinio stopirajući proces rada Odbora, jer to nije predviđeno Poslovnikom, već je samo predviđeno da predsjednik saziva sjednicu, i da istom predsjedava. U navedenom obavještenju, predsjednik odbora se poziva na okolnosti (faktičko stanje), dok je zakonsko utemeljenje obavještenja predstavljeno kroz član 16 Zakona, koji samo predviđa na koji se način može vršiti teritorijalna promjena kod lokalnih samouprava.
Iako nije došlo do promjene „kursa“ u tumačenju Zakona ni od strane MJU, drago nam je što se ipak resorno ministarstvo nije pozvalo na član 16 Zakona prilikom davanja „objašnjenja“ za novonastalu situaciju, jer je očigledno da se član 16 nije mogao upotrijebiti u navedenom obavještenju. Ipak, žao nam je što su i obrazloženja zauzetog stava MJU neadekvatna.
Kako je MJU dužno da obezbijedi pravilnu primjenu Zakona, u vremenu dok nijedan odbor ne zasijeda, bili bismo zahvalni ukoliko bismo dobili odgovore na postavljena pitanja.