Ministarstvo javne uprave je realizovalo brojne aktivnosti i privodi kraju pripreme za obrazovanje Agencije za sajber bezbjednost koja će, čim budu okončane preostale organizacione aktivnosti, početi rad u nekadašnjim prostorijama Regionalne škole za javnu administraciju (ReSPA) u Danilovgradu, saopšteno je iz tog resora.
Vlada Crne Gore, navode oni, pruža punu podršku aktivnostima Ministarstva javne uprave na uspostavljanju normativnog, organizacionog i opreativnog okvira za sistem sajber otpornosti Crne Gore.
“Vlada Crne Gore je na 35. sjednici održanoj 28. decembra 2022. usvojila Informaciju o obezbjeđivanju poslovnih prostorija za potrebe ReSPA-e, sa predlogom zaključaka za rješavanje nedostajućih prostornih kapaciteta za kratkoročne i dugoročne potrebe i programe Ministarstva javne uprave. Odgovarajućim zaključcima su nadležni organi zaduženi da pristupe rješavanju smještajnih kapaciteta ReSPA-e, dok su prostorije u kojima je do sada bila smještena ova organizacija, namijenjene za smještaj Agencije za sajber bezbjednost i obuku službenika u javnoj upravi iz oblasti sajber bezbjednosti i digitalne transformacije društva”, navodi se u saopštenju.
Ministarstvo javne uprave sprovodi više mjera i aktivnosti sa ciljem stvaranja operativnih, organizacionih i tehničkih uslova za što skoriji početak rada Agencije za sajber bezbjednost.
“U toku je izrada projekta adaptacije prostorija kao i aktivnosti sa našim međunarodnim partnerima u cilju podrške ovom procesu. Sa partnerima iz NATO-a i EU radimo na kreiranju posebnih specijalizovanih programa obuke za Vladin CIRT i za buduću Agenciju”, dodaju iz resora ministra Maraša Dukaja.
Navode da zahvaljujući podršci Ambasade Ujedinjenog Kraljevstva u Crnoj Gori, u toku je izrada Plana razvoja kapaciteta Agencije, uz ekspertsku podršku.
“U tom procesu koristimo i uporedna međunarodna iskustva”, naveli su.
Zakon o informacionoj bezbjednosti i njegova puna implementacija, kako ističu, sistemski su preduslov za uspostavljanje sigurnog sajber prostora Crne Gore.
“Ministarstvo javne uprave je izradilo Predlog Zakona o informativnoj bezbjednosti koji je prošao proces javne rasprave i upućen je državnim organima u redovnu proceduru, nakon čega će biti dostavljen Evropskoj komisiji na mišljenje, kao i svi zakoni na kojima ovo ministarstvo radi. U skladu sa evropskom agendom Vlade Crne Gore, prva smo država Regiona koja će svoje zakonodavstvo u oblasti informacione i sajber bezbjednosti sinhronizovati sa Direktivom EU – NIS 2”, naveli su iz Ministarstva.
Obrazovanje i početak rada Agencije za sajber bezbjednost biće, po njihovom mišljenju, “kruna naših napora koje preduzimamo u kontinuitetu već sedam mjeseci, od avgustovskih sajber napada, u cilju povećanja sigurnosti i otpornosti državne informacione infrastrukture”.
“Od avgusta, kada nijesmo bili adekvatno opremljeni za efikasan odgovor na sajber napade, Crna Gora je u kvalitativnom smislu napredovala najmanje pet ili više koraka”, istakli su.
Naveli su ključne aktivnosti.
“Formirali smo Vladin CIRT sa funkcijom SOC (Security Operation Center), odnosno operativnom ulogom sprečavanja incidenata. Ranije takvo tijelo nijesmo imali. CIRT tim radi u režimu 24/7, dakle 24 sata dnevno, sedam dana u nedjelji, i opremili smo ga setom bezbjednosnih alata – formirali sajber ekosistem”, kazali su iz MJU.
Odluka se, kako su naveli, pokazala ispravnom budući da je ovaj tim uspio da neutralizuje sve napade koji su do sada pokrenuti, a koji su bili izraženiji u martu i aprilu mjesecu, tokom izbornog procesa.
“Nivo zaštite Vladine mreže i infrastrukture je danas daleko iznad onog iz avgusta prošle godine”, konstatuju.
Sa Francuskom i Slovenijom uspostavljaju Regionalni edukativni centar za sajber bezbjednost i borbu protiv sajber kriminala sa sjedištem u Naučno tehnološkom parku u Podgorici.
“Kroz proces uspostavljanja ovog centra Ministarstvo javne uprave koordinira aktivnostima za jačanje kadrovskih kapaciteta za rad buduće agencije, kao i svih ostalih državnih organa i pružaoca usluga kritične infrastrukture u sistemu sajber otpornosti Crne Gore”, dodaju iz MJU.
Napominju da sa eminentnim partnerom, e-GA, akademijom iz Estonije – jedne od najnaprednijih država u Evropi u ovoj oblasti, organizovali su uz podršku EU nekoliko specijalizovanih obuka za stručnjake zaposlene u državnoj upravi na teme sajber krize, kriznog menadžmenta i sajber higijene.
Ističu da je planirano još nekoliko obuka tokom ove godine.
“Pokrenuli smo međunarodnu saradnju koja je u ovoj oblasti ključna. Konkretno, pripremamo uslove za razmjenu informacija o malicioznim sadžajima sa CIRT-ovima Belgije i Slovenije. Pokrenuli smo Digitalnu akademiju, kao centar za edukaciju ne samo zaposlenih u javnoj upravi, već i svih građana, koji žele da unaprijede svoje profesionalne, liderske i digitalne vještine, kako bi bili efikasniji u svom poslovnom okruženju”, naveli su iz resora.
Edukovani građani, po njihovim riječima, su uslov digitalizacije društva u najširem smislu.
“Povećali smo zarade zaposlenima u IT sektoru državnih organa čime smo doprinijeli zadržavanju stručnjaka iz ove oblasti u Crnoj Gori i povećali atraktivnost ovih poslova za buduće IT stručnjake”, ukazuju uz resora.
Na jačanje sajber otpornosti članice NATO-a stavljaju puni fokus, i povećavaju se ulaganja i jačanje ovog sektora.
“Crna Gora, kao članica NATO-a, ne smije biti slaba karika u zajedničkom lancu kolektivne bezbjednosti”, zaključuju iz resora ministra Dukaja.