Područje koje je do 1992. godine bila jedna država i zvala se SFRJ, a danas je šest samostalnih država, uvijek je bilo trusno – i politički, i društveno, pa čak i kulturno.
Iako s jedne strane povezani istorijom i uticajima koje su delili, narodi i politike tih zemalja često su bili u “klinču”, što je i sada prisutno u regionu.
SFRJ je bila država jednostranačkog sistema, a kada se raspala na šest manjih država, što je praćeno i krvavim ratovima na teritoriji Hrvatske i BiH, došlo je do poplave osnivanja političkih partija u njima. Taj broj je vremenom varirao, odnosno smanjivao se, ali je i danas prilično veliki u odnosu na veličinu tih zemalja i broj stanovnika.
Prema zvaničnim podacima, najviše partija ima Hrvatska, čak 156, na drugom mjestu je Srbija sa 120, BiH ima 96, Slovenija 87, Sjeverna Makedonija 63 i Crna Gora „samo“ – 51 partiju.
Kako za N1 komentariše profesor Fakulteta političkih nauka Zoran Stojiljković, iako nominalno u Crnoj Gori ima najmanje partija, „rekao bih da u toj zemlji zapravo ima najviše, to je maltene jedna stranka na 1.000 stanovnika, uključujući i djecu“.
„Sam broj partija nije najrelevantniji, relevantne su stranke koje su aktivne i učestvuju na izborima… Imate višestranačke izbore, ali je to daleko od demokratije ako nemate demokratičan izborni proces. Mi (Srbija) smo rezultat jednog proporcionalnog sistema, gdje imate zatvorene liste na koje građani ne mogu da utiču, već partijske oligarhije“, kaže Stojiljković.
On dodaje da je „posle jednostranačkog sistema u bivšoj Jugoslaviji, došlo do gladi za mogućnošću pluralizma, što je izazvalo osnivanje velikog broja političkih partija (u svim zemljama bivše SFRJ), ali sa slijeganjem političkog tla, nemate potrebu da svaki čas osnivate stranku“.
Ocjenjuje da je „posljedica tog vala želje za višestranačjem dovela do izrazite dinamike i nestabilnosti“ u političkom životu svih zemalja bivše SFRJ.
U skoro svim, i sada se nije mnogo promijenilo, tenzije u društvu su stalno prisutne, i međusobni odnosi i problemi se koriste za unutrašnju upotrebu. Sve to i sam region čini nestabilnim i drži ga konstantno „na ivici mača“.
I Despot Kovačević, docent na FPN sličnog je mišljenja.
„Broj političkih partija u registru je podatak koji ne pokazuje suštinu političkog života, niti demokratske kapacitete političkog sistema. Sam podatak nema nikakvu vrijednost za analizu političkih procesa, s obzirom da u izbornim i političkim procesima učestuje samo manji dio partija, a stvarnu relevantnost i uticaj na procese ima tek nekolicina, zavisno od prirode partijskog sistema. Države na postjugoslovenskom prostoru imaju različita zakonodavstva po pitanju regulacije rada i funkcionisanja političkih partija, ali ipak postoje određene sličnosti, prije svega u prirodi partijske kompeticije i obrazaca ponašanja u politici“, kaže on za N1.
Dodaje da se za stvarno iskazivanje broja partija koje su značajne za analizu koristi nekoliko parametara, koji treba da pokažu relevantnost političkih partija i efektivan uticaj u političkim institucijama, prije svega u parlamentu.
„Ovi podaci pokazuju u svim zemljama na postjugoslovenskom prostoru brojke koje se kreću u rasponu od tri do maksimalno osam političkih partija koje imaju stvarno značaj u partijskom sistemu, uz jednu devijaciju u podacima koja se pojavila u Srbiji zbog efekata bojkota. Ovaj podatak samo daje deo indikacija o posledicama po demokratičnost, ali svakako demokratski kapaciteti se mjere prvenstveno prirodom odnosa među partijama i prema institucijama sistema“, ukazuje on.
Za registraciju stranke – od 100 do 10.000 potpisa
U većini nije potreban veliki broj potpisa. Ali, i tu se Srbija razlikuje.
Najmanje potpisa za osnivanje stranke potrebno je u Hrvatskoj – svega 100. Tako je bilo i u Srbiji u prve dvije decenije višestranačja, uz plaćanje simbolične novčane takse, pa je u jednom trenutku u registar bilo upisano čak 575 političkih stranaka.
U Crnoj Gori i Sloveniji potrebno je 200 potpisa punoljetnih građana, u BiH 500, u Sjevernoj Makedoniji 1.000, dok je u Srbiji, od maja 2009. kada je usvojen novi Zakon o političkim strankama, potrebno prikupiti čak 10.000 potpisa punoljetnih, poslovno sposobnih građana.
Razlog su DPS i ANB koji su kreirali partije za izborni inzenjering. Dobar primjer su albanske partije koje su sve do jedne, ponavljam, sve do jedne formirane i kontrolisane od ANBa. Albanaca ima 5% a imamo 12 ili 13 albanskih nacionalnih partija! Pa neka mi neko kaze da to nije planski radjeno!
Urednice ili novinaru portala Aktuelno ja se izvinjavam a dje je obiljezena Republika Kosovo koja ima i svoju zastavu,pojasnite ovo “prazno polje” da je mjesec April shvatio bih kao salu,a ovako malo provokatorski jer je Repblika Kosovo priznata od vise od 100 zemalja svijeta.
Koliko CG ima patriotskih stranaka na 100000 stanovnika ? Tli . + 1.Dvije albanske i jednu bosnjačku. A srpske ? Ma more j….ee se.
Koja je budala dozvolila formiranje takvih stranaka