Piše: Dragutin Papović, istoričar
Jedan od najznačajnijih srpskih književnika XX vijeka i jedini trostruki dobitnik NIN-ove nagrade Oskar Davičo, dobio je Njegoševu nagradu 1978. godine za knjigu poezije „Reči na delu“.
Na svečanoj ceremoniji dodjele nagrade u Vladinom domu na Cetinju Davičo je, između ostalog, rekao: „Očito „Gorski vijenac“ nije delo netolerancije… i bili smo mi ovde svedoci kad su ljudi Patrijaršije, u civilu ili mantiji, dizali onoliku buku protiv podizanja mauzoleja na Lovćenu.
Zatočenici prošlosti i njenih zamkova, moralno ruševnih i mentalno srušenih, bez stida su tada vadili iz frižidera istorijskog nepamćenja nevažne činjenice kakva je ona da jednom pravoslavnom vladaru Crne Gore, katolik i Hrvat Ivan Meštrović nema prava da podiže spomenik…
Njegoš nikada i nije bio učitelj genocidnih mržnji, ni kao čovek ni kao pesnik, ni kao vladika, ni kao državnik.
Nije bio prorok netrpeljivosti ni propagandist istrage poturica kako ga, na primer, za ugled hoće pristalice ukidanja nacionalnih razlika nožem i istragama.“
Profesor Filološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu Slavko Vukomanović objavio je 1984. godine esej „Krađa pisaca“ u kome je zapisao da Njegoš pripada kulturnom nasljeđu crnogorske nacije.
Vukomanović je naveo: „Crnogorski narod, njegova nacionalna svest, je duboko utemeljena u svojoj kulturnoj i političkoj istoriji. Zašto mu onda iz te njegove kulturne tradicije tako lako „krademo“ pisce?…
Srpski narod, koji u svojoj kulturnoj istoriji ima puno velikih pesnika, nema potrebe da se otima oko jedinog crnogorskog velikog pesnika iz prošlog veka.
To postaje naročito besmisleno ako se ima u vidu da su Njegoš, „Gorski vijenac“, ponikli iz bića crnogorskog naroda, njegovog shvatanja života, morala, herozima.
„Gorski vijenac“ je nerazdvojni deo crnogorske etničke svesti, opšte dobro svih Crnogoraca, nacionalna svetinja čije stihove jednako znaju deca i starci, celi naraštaji.“