Hibridna radionica na temu Uslužni sektor i CEFTA: Šta predviđa CEFTA Dodatni protokol 6 o trgovini uslugama, organizovana je danas u Privrednoj komori Crne Gore, a u saradnji sa CEFTA Sekretarijatom i Komorskim investicionim forumom Zapadnog Balkana.
“U interaktivnoj diskusiji sa predstavnikom CEFTA Sekretarijata predstavljene su mogućnosti koje Dodatni protokol pruža privredama u regionu, fokusirajući se na otklanjanje ograničenja pristupa CEFTA tržištima i diskriminatorni tretman preduzeća na ovim tržištima. Potencijal koji sektor usluga nudi privredama kroz CEFTA-in Protokol, prepoznat je i u četvrogodišnom Akcionionom planu za uspostavljanje Zajedničkog regionalnog tržišta, koji je usvojen na sastanku lidera regiona u Sofiji 2020. godine”, saopšteno je iz privredne komore.
Pavle D. Radovanović, potpredsjednik Privredne komore Crne Gore, kazao je da je uvođenjem jedinstvenih pravila i procedura u CEFTA-i, zasnovanih na principu harmonizacije sa regulativom i standardima sa EU, olakšana je trgovina, ne samo sa CEFTA Stranama vec i sa članicama EU.
„Ovo je za Crnu Goru jako važno, budući da najznačajniji dio naše robne razmjene ostvarujemo upravo sa CEFTA stranama i zemljama članicama EU“,istakao je Radovanović.
Prema njegovim riječima, očekuje se da će pokrenuti procesi u okviru Dodatnog protokola 6 kreirati bolje intergrisano regionalno tržište usluga i uspostaviti bliže veze sa EU.
Nacionalni koordinator Komorskog investicionog foruma za Crnu Goru, Balša Ćulafić kazao je da je ovaj protokol stupio na snagu u januaru 2021. godine, a potvrđen je od strane Skupštine Crne Gore na sjednici održanoj u decembru 2021. godine.
„Cilj radionice bio je da doprinese boljem razumijevanju svih benefita koje obezbjeđuje Dodatni protokol 6, kao i inicijativa koje poizilaze iz njega, kako bi se kroz nove mehanizeme dodatno olakšalo poslovanje uslužnog sektora“ kazao je on.
Prema riječima Jelene Janković Kostić, generalne direktorice za trgovinsku saradnju i ekonomske odnose sa inostranstvom, Ministarstvo ekonomskog razvoja Crne Gore, kroz pregovore koje je vodio MER učinjeno mnogo kako bi se usluge iz Crne Gore lakše plasirale u regionu i obrnuto.
„Ovo je posebno značano jer je Crna Gora neto izvoznik usluga. Kada je u pitanju razmjena sa CEFTA stranama učešće usluga iznosi 29 odsto od ukupne“, navela je ona.
Cilj u pregovorima je bila progresivna liberalizacija tržišta kako bi se rastom izvoza usluga uticalo na povećanje mogućnosti ulaganja u proizvodnju, jačanje konkurencije, porast zaposlenosti i druge vezane ekonomske faktore, što bi se u krajnjem pozitivno odrazilo na ekonomski rast i razvoj regiona.
Među najbitnijim uslugama koje se navode u sporazumu su turističke, poštanske, finansijske, zatim međusobno priznavanje profesionalnih kvalifikacija, usvajanje okvira za priznavanje elektronskih propisa i uklanjanje neopravdanog geoblokiranja u oblasti elektronske trgovine.
Marija Asković Matić, KIF, predstavila je aktivnosti, proizvode i usluge koje ova asocijacija nudi svim kompanijama sa Zapadnog Balkana u cilju podsticanja regionalne razmjene i plasiranja roba na tržište Evropske unije. Prezentovala je aktivnosti na razvoju programa dobavljača sa Zapadnog Balkana.
„Do sada smo mapirali više od 2.100 kompanija koje nude usluge u auto i lakoj industriji, poljoprivredi i cirkularnoj ekonomiji te preko 2.500 proizvoda sa Zapadnog Balkana. Prikupili smo podatke o njihovim proizvodnim kapacitetima, finansijske pokazatelje, sertifikate i ubacili u otvorenu bazu podataka koje možete dobiti nakon registracije. Baza nudi pružaocima usluga da pronađu potencijalne partnere iz regiona i EU“, istakla je Asković-Matić.
Ona je dodala da se drugi alat odnosi na firme koje žele da plasiraju proizvode u EU i na druga tržišta. Podsjetila je i da je KIF organizovao niz događaja i obuka sa više od sedam hiljada učesnika iz država regiona, te upoznala učesnike radionice sa novim aktivnostima koji doprinose internacionalizaciji poslovanja preduzeća.
Na kraju, najavila je brojne investicione konferencije koje će se održati do kraja godine, ali i prvo takmičenje za najbolji primjer dobre prakse u Regionu.
Predavač na radionici bio je Zdravko Ilić, ekspert za trgovinu uslugama CEFTA Sekretarijata, koji je istakao benefite ovog protokola, kazavši da je trgovina uslugama novina, jer je do sada sve bilo usmjereno na robu.
„U Crnoj Gori upravo uslužni sektor čini najveći dio ekonomije, a ovaj protokol će pružiti veće mogućnosti za crnogorska preduzeća da izvoze razne usluge, kao što turisticke, digitalne, zdravstvene, inženjerske isl.“, istakao je Ilić, dodajući da cjelokupna privreda može imati velike koristi od Protokola 6.
Prema njegovim riječima, primjena Protokola će doprinijeti ukidanju radnih dozvola za pojedine kategorije fizičkih lica iz CEFTA strana, priznavanje licenci i kvalifikacija na svim CEFTA tržištima, te olakšavanju elektonske trgovine i dr.
„S obzirom na to da je ovo široka oblast i da se privrednici suočavaju sa različitim barijerama u poslovanju, cilj radionice bio je da ih informiše o njihovim pravima, te kako da ih najbolje ostvarea“ istakao je Ilić, apostrofirajući da Protokol 6 predstavlja dobru osnovu za budući rad CEFTA-e i olakšavanje trgovine na Zapadnom Balkanu.