Moratorijum na otplatu kredita i smanjenje ukupne ekonomske aktivnosti imaće negativan uticaj na likvidnost banaka i uticaće na smanjenje njihove neto dobiti, kazali su za Dan iz Centralne banke (CBCG).
“Moratorijum podrazumijeva privremenu obustavu svih plaćanja obaveza po osnovu kredita (glavnica, kamata, zatezna kamata, naknada i dr.). U dijelu likvidnosti to znači da će banke u periodu od tri mjeseca, koliko traje moratorijum, biti uskraćene za sve novčane prilive po osnovu otplate kredita, odnosno pripadajućeg dijela glavnice i kamate. Dovoljno je reći da to predstavlja četvrtinu godišnjeg priliva banaka po navedenom osnovu, što predstavlja negativan uticaj na likvidnu poziciju banaka”, navode iz CBCG.
Kako su dodali, jaka likvidna pozicija banaka u pretkriznom periodu, izražena kroz visok nivo likvidne aktive od skoro milijardu eura, odnosno preko 20 odsto ukupne aktive, omogućiće bankama da se na uspješan način izbore sa umanjenim prilivima likvidnih sredstava tokom trajanja moratorijuma.
“Posebno treba naglasiti da se od banaka, sa pravom, očekuje da tokom i nakon moratorijuma nastave sa kreditnom aktivnošću, uz ekstenzivna restrukturiranja, uključujući grejs periode, što će sve za posledicu imati dodatni pritisak na njihovu likvidnu poziciju”, saopštili su za Dan.
U dijelu prihoda, kako su naveli, banke će tokom moratorijuma obračunavati kamatu, u skladu sa ugovorom definisanim uslovima, odnosno kamatnom stopom.
“Kao što je poznato, prihodi se u bilansu uspjeha knjiže po principu njihovog obračuna, a ne naplate. Naime, bez obzira što prihodi od kamata predstavljaju dominantnu vrstu prihoda banke, da bi se došlo do neto dobiti, od ukupnih prihoda banke treba oduzeti i rashode koji se odnose u prvom redu na pasivne kamate, naknade, opšte troškove i troškove obezvređenja, odnosno rezervacija za očekivane gubitke u skladu sa međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja (MSFI)”, navode u CBCG.
Od svih navedenih troškova treba posebno izdvojiti troškove rezervacija za očekivane gubitke, koji su u direktnoj vezi sa kvalitetom aktive.
“Naime, veći nivo nekvalitetnih kredita korespondira sa većim nivoom ovih rezevacija, što za rezultat ima manju neto dobit banaka, a u ekstremnim slučajevima i poslovanje sa gubitkom. Imajući u vidu smanjenje ekonomske aktivnosti, porast nezaposlenosti i smanjenje prosječne zarade koji su za očekivati kao posledica pandemije novog virusa korona, u budućem periodu se očekuje rast nivoa nekvalitetnih kredita, što će za posledicu imati i veći nivo rezervacija, odnosno nižu neto dobit banaka”, naveli su iz CBCG, na čijem je čelu guverner Radoje Žugić.
Od 23. marta do 10. aprila za moratorijum se prijavilo 66.114 korisnika kredita, odnosno 52 odsto ukupnog broja korisnika kredita.
Moratorijumom je obustavljena otplata 1,3 milijarde kredita.