Smjenjivanja i hapšenja desetina ministara, članova kraljevske porodice, zvaničnika i viših oficira u Saudijskoj Arabiji, nemaju presedana u istoriji te zemlje.
Bez presedana je, međutim, i zasad nezaustavljivi uspon na vlast 32-godišnjeg princa koji je samo prije tri godine bio malo uočljiv među starijim i iskusnijim prinčevima, konstatuje AP.
Saudijska Arabija, koju je 1932. godine osnovao kralj Abdulaziz ibn Saud, do sada je imala šest kraljeva – i svi su bili sinovi osnivača države, koji je preminuo 1953. godine. Nijedan od njih nije preuzeo vlast u naftom bogatoj kraljevini prije nego što je napunio 50 godina. Sadašnji monarh, kralj Salman, imao je 79 godina kada je prije skoro tri godine stupio na tron.
Krunski princ Mohamed bin Salman (32) – čiji su šokantni koraci u subotu uveče ukazali na odvažan pokušaj da svoju moć konsoliduje kroz mjere borbe protiv navodne korupcije – bio bi prvi iz svoje generacije koji je postao kralj, čime bi se vlast prebacila sa sinova osnivača države, kralja Abdulaziza, na njegove unuke.
Decenijama je moć u Saudijskoj Arabiji prelazila sa brata na brata, ali princ Mohamed bin Salman bi trebalo da prijesto naslijedi od svog oca. On već ima položaj ministra odbrane i kontroliše sve aspekte privrede, planiranja, reformi i bezbjednosti u zemlji.
Prije svega nekoliko meseci, njegove perspektive dolaska na tron bile su manje izvjesne. Od aprila 2015. godine, imenovan je za zamjenika krunskog princa, odnosno drugog po redu u liniji nasljedjivanja, što je iznenadilo mnoge starije i iskusnije članove vladajuće porodice.
Prvu u nizu nasljednika prijestola bio je princ Mohamed bin Najef, iskusni član kraljevske porodice. Njega je, međutim, kralj Salman izbrisao iz linije nasljeđivanja i oduzeo mu funkcije šefa savjeta za borbu protiv terorizma i ministra unutrašnjih poslova. Poslije toga, kraljev sin, princ Mohamed bin Salman, ostao je sa malo rivala na putu do trona. On je juna ove godine i zvanično postao krunski princ, odnosno prestolonasljednik.
AP podsjeća da je kralj Salman na početku svoje vladavine uklonio svog polubrata princa Mukrina iz nasljednog reda. Teorijski, za izbor krunskog princa bio je zadužen takozvani “Savjet za vjernost”, tijelo koje je 2007. godine formirao tadašnji kralj Abdulah, sastavljeno od sinova i istaknutih unuka osnivača zemlje.
Uloga tog tijela, međutim, kao i njegov značaj u promjenama od 2015. godine, bili su ograničeni.
Uprkos nekim naporima da se odlučuje konsenzusom, Saudijska Arabija ostaje apsolutistička monarhija, gdje sve krupne odluke donosi kralj. Ali, čak i ako je bilo razmimiolaženja, kraljevska porodica je dugo sledila tradiciju da govori “jednim glasom”, posebno kada se radilo o pitanjima nasljeđivanja, kako bi mogli da nastupe ujedinjeno pred moćnim saudijskim plemenima i sveštenstvom.
Hapšenje istaknutih prinčeva izgleda preokreće način na koji kraljevska porodica pristupa unutrašnjim sporovoma, ali takođe skreće pažnju na krunskog princa kao na odvažnog reformatora koji je riješen da modernizuje konzervativno kraljevstvo, na čijem tlu se nalaze najsvetija islamska mjesta.
Izvor: B92