Četiri godine nakon Bregzita, finansijski sektor Velike Britanije nije toliko snažno pogođen napuštanjem EU, koliko se to ranije pretpostavljalo. Međutim, u spoljnoj trgovini tek treba da se nadoknadi nedostak zemalja EU, navodi se u izvještaju brokerske kuće Anglo Scottish Finance.
Velika Britanija je napustila Evropsku uniju (EU) 31. januara 2020. Jedan od najvećih strahova bio je da će finansijski sektor zemlje, koji čini 12 odsto BDP-a, doživjeti ogroman pad.
Čak i poslije pandemije, to ipak nije u potpunosti slučaj, jer ni kampanja po sloganom „Ostani“, optužena za zastrašivanje glasača, ni „Odlazi“, koja je predviđala svjetliju budućnost, u ovom trenutku nijesu u pravu.
Koje se od ranih predviđanja Bregzita pokazalo tačnim?
Strahovanje da će veliki dio britanskih elitnih kompanija za finansijske usluge napustiti Ujedinjeno Kraljevstvo nakon Bregzita, pokazalo se istinitim.
Kada se približio „razvod“, 44 odsto najvećih kompanija za finansijske usluge i 37 odsto tehnološko finansijskih kompanija u Velikoj Britaniji reklo je da planira da preseli dio svojih operacija u EU.
Više od četiri petine njih se na kraju odselilo, većina neposredno nakon Bregzita, piše u izvještaju istraživača sa Univerziteta Anglija Raskin (ARU).
Međutim, čini se da se ovaj trend preokreće sa preduzećima koja sada žele da se vrate, uključujući holandsku kompaniju Bunk, drugu po veličini neobanku (banka koja posluje samo onlajn bez fizičkih ekspozitura) u EU.
U međuvremenu, Velika Britanija i Švajcarska najavile su u decembru 2023. „prvi te vrste“ ugovor o finansijskim uslugama koji je osmišljen da zbliži dva centra bankarstva. Smatra se da dogovor ne bi bio moguć dok je Velika Britanija bila u Evropskoj uniji.
Prema godišnjem pregledu izvještaja o finansijskim uslugama Ujedinjenog Kraljevstva za 2023., ta zemlja je privukla najveći iznos direktnih stranih investicija u oblasti finansijskih i profesionalnih usluga u Evropi u 2022. godini. Više od dvije milijarde funti uloženo je u firme za finansijske i profesionalne usluge, otvarajući skoro 15.000 radnih mjesta.
Poslovi u finansijskom sektoru bili su u centru raznih prognoza prije Bregzita. Procjene iz 2016. predviđale su da će se 75.000 radnih mjesta u finansijama preseliti iz Velike Britanije u EU kao rezultat Bregzita, skoro sedam odsto od ukupnog broja poslova u sektoru.
Prema izvještaju Anglo Scottish Finance, stvarna cifra je procijenjena na oko 7.000.
Kako bi se najtalentovaniji zaposleni provoljeli da ostanu uprkos tome što im se nude manje povoljni uslovi rada i veći troškovi života od nekih drugih evropskih zemalja, spremaju se nove regulative.
Na primjer, Velika Britanija se sprema da ukine stare propise EU koji dozvoljavaju poslodavcima da nude bonuse koji prelaze 100 odsto fiksne plate.
Međunarodna trgovina se polako okreće tržištima izvan EU
Finansijske usluge su vitalni dio međunarodne trgovine i čini jednu petinu ukupnog izvoza usluga Ujedinjenog Kraljevstva.
Ključna tačka referenduma bila je da se Velika Britanija manje oslanja na trgovinu sa EU i da stvori trgovinske saveze sa drugim zemljama.
Međutim, između 2018. i 2021. godine, došlo je do smanjenja izvoza finansijskih usluga u EU od 18 odsto, uz samo 4 odsto povećanje izvoza u zemlje koje nijesu članice EU kako bi se to nadoknadilo.
Iako je međunarodna trgovina Velike Britanije takođe morala da istrpi posljedice pandemije kovida-19, između 2019. i 2022. godine, rast britanskog BDP-a bio je niži od prosjeka OECD, G7 i EU27, što ukazuje na ukupan pad iz perspektive međunarodne trgovine.
Do sada, novi međunarodni trgovinski sporazumi nijesu uspjeli da nadoknade trgovinu sa EU. Međutim, počeli su razgovori sa Južnom Korejom o novom i poboljšanom trgovinskom sporazumu. Finansijske usluge, drugi po veličini britanski izvoz usluga u Južnu Koreju, pa se pretpostavlja da bi od sporazuma bilo velike koristi.
Očekuje se da će u bliskoj budućnosti biti finalizovan još jedan trgovinski sporazum sa Indijom vrijedan više milijardi eura, koji će vjerovatno biti najveći trgovinski savez Britanije nakon napuštanja jedinstvenog evropskog tržišta.
Ali dok se pregovori ne završe, opšti konsenzus je da je Bregzit učinio malo da ojača trgovinsku poziciju Britanije na međunarodnom planu, navodi se u izvještaju.
Kakvi su izgledi za finansijske usluge Velike Britanije?
Velika Britanija, a posebno London, ostaju žarište za inovacija i tzv fintek sektoru (kombinacija IT-a i finansija), navodi se u izvještaju.
„S obzirom da je fintek spreman da igra ključnu ulogu u tranziciji Ujedinjenog Kraljevstva na neto nultu vrijednost, od vitalnog je značaja da sektor finansijskih usluga ostane jak i da Bregzit nije toliko pogođen kao što se ranije mislilo“, rekao je Stjuart Vilki, iz Anglo Scottish Finance.
Ostaje pitanje da li bi sektor finansijskih usluga takođe nastavio da jača da zemlja nije izašla iz EU.
U godinama otkako je Velika Britanija napustila EU, vrijednost funte se nikada nije u potpunosti oporavila do nivoa prije Bregzita.
„Globalna pandemija bez premca je u velikoj mjeri uticala na finansije svake zemlje u svetu, dok su rat u Ukrajini i kasnija inflatorna kriza otežali oporavak vrijednosti funte. U budućnosti će se nastaviti pitanja o efikasnosti novih trgovinskih sporazuma Velike Britanije“, rekao je Vilki.
Godišnji pregled finansijskih usluga Ujedinjenog Kraljevstva za 2023. napominje da je jedan od glavnih prioriteta za sektor jačanje poslovnih veza EU i Velike Britanije.
Političari sa obje strane rade na finalizaciji Memoranduma o razumijevanju (MOU) u sektoru finansija uz obavezu uspostavljanja bilateralnog finansijskog regulatornog sistema.