Kongres loklanih i regionalnih vlasti Savjeta Evrope pozvao je Crnu Goru da preokrene trend centralizacije lokalne uprave i da poboljša procedure konsultacija, posebno o finansijskim pitanjima, uz obezbjeđivanje adekvatnog finansiranja za opštine, saopšteno je iz Zajednica opština Crne Gore.
Ovaj poziv dio je izvještaja o primjeni Evropske povelje o lokalnoj samoupravi u Crnoj Gori, koju je Kongres usvojio na 46. sjednici koja je u toku u Strazburu.
U preporuci zasnovanoj na izvještaju, koji su pripremili Cemal Bas (Turska) i Soren Schumacher (Njemačka) nakon posjete Crnoj Gori prošle godine, Kongres je odao priznanje strateškim inicijativama koje je Crna Gora preduzela na planu reforme javne uprave, sa deklarisanim fokusom na decentralizaciju i digitalizaciju. Takođe je pozdravljena pozitivna praksa upotrebe manjinskih jezika u vršenju lokalnih javnih funkcija u opštinama u kojima većina stanovništva pripada manjinama, kao i pravo Zajednice opština Crne Gore da se direktno obrati Ustavnom sudu.
Izvjestioci su, međutim, izrazili zabrinutost zbog opšteg trenda centralizacije lokalnih nadležnosti, uključujući i suštinsku oblast prostornog planiranja i ograničenu finansijsku autonomiju na lokalnom nivou.
“Manjim opštinama nedostajao je finansijski kapacitet da obezbjede kvalitetno obavljanje svojih funkcija, dok je udio poreskih prihoda za većinu opština smanjen nakon donošenja Zakona o porezu na dohodak građana iz 2021. godine. Štaviše, opštine su morale da dobiju ovlašćenje od centralnog nivoa da obavljaju neke opštinske funkcije i imale su malo prostora da prilagode lokalne odgovornosti lokalnim potrebama zbog prekomjerne regulacije nadležnosti – zajedno sa značajnim nedostacima u procesu konsultacija, naročito onima koji se tiču finansiranja opština”, navodi se u Izvještaju.
Kongres je pozvao Crnu Goru da u konsultacijama sa opštinama i Zajednicom opština Crne Gore, nastavi sa radom na decentralizaciji i sprovede deklarisanu reformu lokalne samouprave. Generalno, lokalne vlasti treba sistematski i efikasno konsultovati, posebno kroz Zajednicu opština, o svim pitanjima koja ih se tiču, saopštio je Kongres. Izvjestioci su takođe predložili jačanje lokalne fiskalne autonomije, obezbjeđujući da zadaci dolaze sa odgovarajućim resursima, i obezbeđujući da lokalne vlasti mogu da vrše sopstvene nadležnosti bez odobrenja ministarstva.
Sjednici Kongresa su prisustvovali šef Delegacije Crne Gore u Kongresu Petar Smolović, predsjednik opštine Bijelo Polje i Vanja Starovlah, sekretar Delegacije Crne Gore u Kongresu.
Na 46. sjednici Kongresa loklanih i regionalnih vlasti Savjeta Evrope raspravlja se i o izvještajima o praćenju primjene Evropske povelje o lokalnoj samoupravi u Andori, Hrvatskoj, Francuskoj, Italiji i Norveškoj, kao i o posmatranju lokalnih izbora u Republici Moldaviji (5. novembar 2023.). Takođe će se raspravljati i glasati o rezolucijama i preporukama o lokalnim i regionalnim vlastima kao akterima i garantima vladavine prava, kao i o preporukama za lokalni i regionalni odgovor na prirodne katastrofe i klimatske hazarde.