Atlantski savjet SAD objavio je danas izvještaj “Balkan naprijed – nova američka strategija za region”, u kojem se predlaže uspostavljanje stalnog američkog vojnog prisustva u Jugoistočnoj Evropi i zalaganje za “istorijsko približavanje” sa Srbijom.
U izvještaju instituta iz Vašingtona se takođe predlaže obnavljanje reputacije SAD kao “iskrenog posrednika”, kao i oslanjanje na preduzetnike i mlade u regionu.
Uspostavljanje stalnog američkog vojnog prisustva pokazalo bi da su SAD trajno opredijeljene za bezbjednost regiona i dugoročno učvrstilo sposobnost SAD da utiču na razvoj događaja, navodi se u izvještaju.
Pristupanje Crne Gore NATO prilika je da se novom partneru pomogne da ispuni obećanja o istinskim demokratskim reformama.
To podrazumijeva, kako se navodi, rad na zajedničkoj bezbjednosnoj agendi, ali i pomoć za ubrzanje unutrašnjih reformi, podupiranje vladavine prava, kao i u njegovanju zdrave političke klime koja podrazumijeva prostor za lojalnu opoziciju.
U izvještaju se navodi da će u Crnoj Gori 2018. biti održani predsjednički izbori, te da će Rusija, preko Demokratskog fornta, pokušati da predloži anti-zapadnog kandidata.
Druga je prilika uspjeh evropski orijentisanih reformatora u Makedoniji. SAD treba da nastave da preduzimaju napore da pripreme Atinu i Skoplje da postanu saveznici u budućnosti i da se pridruže EU u podsticanju Beograda i Prištine da dijalog privedu kraju.
U izvještaju se navodi da jačanje vojnog prisustva SAD u regionu, približavanje SAD i Srbije i obnavljanje reputacije SAD neće pomoći ako se dugoročno ne riješe ekonomski problemi mladih.
Kada je riječ o istorijskom približavanju sa Srbijom, strogo uzevši, to nije nov pristup već snažniji pokušaj u svjetlu obnovljenog angažovanja u regionu, navodi Atlantski savjet.
Beograd može i treba da bude blizak partner i saveznik u regionu, ali to može postati samo ako počne suštinski da se distancira od Rusije, navodi se u izvještaju i dodaje da to nije trivijalno pitanje za srpsko rukovodstvo, ali da ne treba da bude ni nešto oko čega će EU i SAD praviti kompromise.
U izvještaju se predlaže i obnavljanje reputacije SAD kao iskrenog pregovarača.
Okretanje glave od puzećeg autoritarizma lidera u regionu vrijedelo je, čini se, na kratak rok, navodi se u izvještaju i dodaje da slijepo opredjeljivanje za stabilnost na uštrb napretka u demokratskom razvoju praktično garantuje opstanak patalogija koje muče region.
SAD moraju zajedno s evropskim partnerima stvoriti ekonomske mogućnosti za ljude u regionu koji nijesu dio političkih struktura, navodi Atlantski savjet.
U izvještaju se navodi da treba pomoći infrastukturne projekte za međusobno povezivanje zemalja regiona i za povezivanje s Evropom, smanjiti prepreke regionalnoj trgovini i podstaći investicije u digitalnoj oblasti i u novu generaciju preduzetnika što bi moglo da otvori potencijale, kao i da donese smisao pripadnosti svijetu.
Atlantski savjet ocijenio je da su trajna politička i ekonomska stagnacija na Zapadnom Balkanu pojačali nezadovoljstvo, ali i podrili povjerenje stanovništva u vladavinu prava i demokratsku vladavinu, dok su s nepažnjom Zapada i političkim lutanjima stanovništva i lidera, strane sile iskoristile vakum – Turska ima svoje klijente posebno u BiH, ali i u Albaniji i Makedoniji, dok je Rusija podsticala etničke nevolje kako bi destabilizovala region.
SAD su proteklih godina situaciju pratile s distance vjerujuću da Evropljani drže stvari pod kontrolom, ali “politika benignog zanemarivanja više nije dovoljna”, navodi se u izvještaju.
Izvor: beta/rtcg.me/AntenaM