Predstavnici država članica EU, Zapadnog Balkana i Turske, Evropske komisije i Evropske centralne banke, kao i predstavnici centralnih banaka Zapadnog Balkana i Turske, sastali su se na godišnjem dijalogu o ekonomskoj politici. Dijalog ima za cilj da pripremi Zapadni Balkan i Tursku za njihovo buduće učešće u Evropskom semestru, odnosno procesu koordinacije u oblasti ekonomske i fiskalne politike, zapošljavanja i socijalnih pitanja u okviru Evropske unije. Učesnici su istakli da je Crna Gora blagovremeno podnijela Program ekonomskih reformi u januaru 2023. godine.
Na sastanku je takođe konstatovano da su smjernice iz zaključaka prošlogodišnjeg Ekonomskog i finansijskog dijaloga iz maja 2022. godine sprovedene u ograničenom obimu.
“Zaključeno je da će politička stabilnost i posvećenost biti presudne za održavanje ekonomske otpornosti, podržane efikasnom upotrebom IPA fondova i implementacijom Ekonomskog i investicionog plana za Zapadni Balkan”, saopšteno je iz Delegacije EU u Crnoj Gori.
Takođe će, dodaju, biti od ključnog značaja da se podstakne inkluzivni rast, poveća konkurentnost i otvaranje novih radnih mjesta i ubrza prelazak na zeleniju i digitalniju ekonomiju, uz obezbjeđivanje fiskalne održivosti i rad na usklađivanju sa pravnom tekovinom EU.
“Ovo bi trebalo da bude potkrijepljeno intenziviranim naporima na sprovođenju strukturnih reformi u ključnim oblastima, uključujući rješavanje problema korupcije, poboljšavanje vladavine prava, povećanje transparentnosti i jačanja institucija i socijalnog dijaloga”, navode iz Delegacije.
Crna Gora je, između ostalog, pozvana da zauzme odlučan fiskalni stav u 2023. godini u cilju smanjenja inflacije, uz istovremeno pružanje ciljane podrške ugroženim domaćinstvima i preduzećima, ukoliko za to bude bilo potrebe.
Crnogorske vlasti su se obavezale da će usvojiti srednjeročnu fiskalnu strategiju uz budžet za 2024. godinu, uključujući konkretne mjere konsolidacije, kao i obezbijediti pravilnu kalkulaciju troškova prije usvajanja svih novih fiskalnih inicijativa.
Od Crne Gore se očekuje da implementira preporuke Ocjena upravljanja javnim investicijama (PIMA), koje će dati prioritet ključnim radovima iz oblasti javne infrastrukture.
“Učesnici su još jednom podstakli Crnu Goru da preduzme konkretne korake ka formiranju nadzornog fiskalnog savjeta, i pripremi konkretne budžetske preporuke za smanjenje poreskih olakšica na osnovu analize njihovog ekonomskog i fiskalnog uticaja”, navode iz Delegacije.
Učesnici su pozvali Crnu Goru da pažljivo procijeni i analizira kretanje cijena i bude spremna da koristi dostupne alate kako bi osigurala stabilnost cijena.
“Od Crne Gore se očekuje da dalje jača okvire za izvještavanje i uprvljanje rizicima u bankarskom sistemu, kao i da nastavi da unaprjeđuje i sprovodi zakone kako bi se dalje uskladila sa okvirom EU o regulativi i nadzoru, uključujući osiguranje depozita, i da ubrza napore da obezbjedi održiva i pravovremena rješenja za brzo i efektivno rešavanje problematičnih kredita”, navodi se u saopštenju.
Crna Gora je takođe pozvana da poboljša institucionalno i regulatorno okruženje i poboljša energetsku otpornost i prelazak na sprovođenje Zelene agende.
Nadalje, vlasti su se obavezale da će nastaviti sa implementacijom digitalnih usluga i pojednostavljivanjem administrativnih procedura za mikro, mala i srednja preduzeća i dati prioritet sajber bezbjednosti, zaštiti podatka i kontinuitetu poslovanja za usluge e-uprave.
Učesnici su ponovo pozvali Crnu Goru da pripremi mapu puta za reformu državnih preduzeća, kao i okvir za praćenje rada i upravljanje državnim preduzećima i razvije objektivne kriterije za izbor njihovih organa upravljanja.
Učesnici su takođe pozvali crnogorske vlasti da na osnovu rezultata ankete o neformalnoj ekonomiji, utvrde akcioni plan za borbu protiv sive ekonomije, uz očekivanu saradnju nacionalnih i lokalnih vlasti.
“Vlasti su pozvane da pripreme analizu inspkecijskih službi i relevantnog pravnog okvira kako bi se optimizovao rad inspektora u cilju minimiziranja diskrecionih politika i nedosljednosti u inspekcijskim ovlašćenjima”, navode iz Delegacije.
Konačno, Crna Gora se obavezala da će nastaviti sa pripremnim aktivnostima za implementaciju programa Garancija za mlade, uz neophodne reforme unutar Zavoda za zapošljavanje, kao i da će nastaviti sa naporima oko reformisanja mjera aktivne politike tržišta rada i sistema socijalne i dječije zaštite.