Pozadina priče o “rusofobiji crnogorskog rukovodstva”: Pravdanje ili skretanje pažnje?

Šef ruske diplomatije Sergej Lavrov objasnio je postojeće probleme u rusko-crnogorskim odnosima rusofobijom rukovodstva Crne Gore na čelu sa predsjednikom Đukanovićem koje je, kako je rekao, izdalo Rusiju. To objašnjenje, međutim, više liči na pokušaj pravdanja ili skretanje pažnje sa vlastite odgovornosti za sadašnje stanje u tim odnosima i sa događaja iz oktobra 2016.

Tokom video konferencije Sergeja Lavrova sa studentima Moskovskog instituta za međunarodne odnose (MGIMO) jedna ruska studentkinja je pitala ministra: “Ruski car Aleksandar je govorio da Rusija ima samo jednog saveznika u Evropi – crnogorskog kralja Nikolu. Onda kako je došlo do zahlađenja odnosa sa Crnom Gorom i posebno do konflikta u martu oko povratka ruskih turista?”

Skandal sa povratkom ruskih turista iz Crne Gore u doba korona virusa digao se drugom polovinom marta kad su ruski mediji, pozivajući se na izvore u Ministarstvu vanjskih poslova Rusije, objavili da Crna Gora blokira povratak ruskih turista uslovljavajući ga sa povratkon 50 Crnogoraca iz Moskve, odnosno da drži ruske turiste kao taoce. Negodovala je i portparolka ruskog MVP Marija Zaharova, koja je izjavila da “to što radi Crna Gora prelazi sve granice”. Pojavili su se čak i pozivi da se umjesto Boinga 737 u Crnu Goru pošalje balistička raketa Topolj-M.

Ubrzo nakon toga situacija sa turistima je bila uspješno riješena. A ruski ambasador u Podgorici Vladislav Maslenikov javno se zahvalio crnogorskim vlastima za pomoć i saradnju u vanrednim okolnostima. Time je, kako je izgledalo, bila stavljena tačka na taj skandal.

Odgovor Sergeja Lavrova na pitanje o povratku ruskih turista međutim bio je sasvim drugačiji.

“Na žalost, sadašnji lider Crne Gore Milo Đukanović, koji je na čelu te zemlje već skoro 20 godina zauzeo je otvoreno rusofobski stav uprkos svemu tome za šta se ranije zalagao u odnosima sa Rusijom”,- rekao je Lavrov i nazvao “izdajom” antiruska raspoloženja kod crnogorskih političara. Odgovor Lavrova na pitanje možete vidjeti od minut i 24 sekundi. 

Dakle, šef ruske diplomatije priča o “antiruskom raspoloženju” rukovodstva zemlje gdje svake godine rado dolaze stotine hiljada ruskih državljana, a desetine hiljada njih u njoj imaju kuće i stanove i žive tu stalno. Zemlje, gdje ruski turisti mogu tri mjeseca da borave bez vize, a onaj ko ima stan ili kuću dobija boravak na godinu. Zemlje, gdje u svakom drugom restoranu postoji meni na ruskom. Zemlje, koja je baš ruskoj kompaniji Novatek dodijelila koncesiju na istraživanje nafte i gasa na svojom primorju.

Pa onda zašto šef ruske diplomatije kao i njegova portparolka pričaju o rusofobstvu crnogorskog rukovodstva?

Racionalno objašnjenje može biti samo jedno. Vještački lansiran preko “diplomatskih izvora” skandal sa povratkom ruskih turista iz Crne Gore bio je očigledno potreban ruskom MVP-u da bi smanjio svoju eventualnu krivicu zbog stotina hiljada Rusa koji su se zaglavili u inostranstvu u vrijeme pandemije. Ako Kremlj ne daj Bože zapita ko je kriv zbog toga – evo što pišu ruski mediji o Crnoj Gori “koja drži turiste kao taoce”.

A priča Sergeja Lavrova o rusofobstvu rukovodstva Crne Gore koje je navodno izdalo Rusiju, umjesto konkretnog odgovora na pitanje o povratku ruskih turista jako liči na pokušaj pravdanja ili skretanja pažnje sa vlastite odgovornosti za sadašnje stanje u rusko-crnogorskim odnosima. A do njega je došlo nakon pokušaja puča 2016, u koji su bili umiješani i ruski državljani i nakon odluke Crne Gore da sama odlučuje o članstvu u NATO i EU, što njeno rukovodstvo uostalom nikad nije krilo ni od koga, pa ni od Sergeja Lavrova.

R.A.