Skoro polovina crnogorskih kompanija ne primjenjuje politike zaštite od diskriminacije LGBTIQ osoba, zbog čega je neophodno da poslodavci shvate da su te politike dio savremenog poslovnog okruženja i da njihovom primjenom postaju lideri u inkluzivnosti i doprinose pozitivnim društvenim promjenama.
To je saopšteno tokom konferencije “Unapređenje antidiskriminacionih i politika inkluzivnosti na savremenom radnom mjestu”, koju je organizovala nevladina organizacija Kvir Montenegro, a u okviru projekta „Sigurni i pravedni radni prostori za LGBTI osobe u Crnoj Gori“ koji je finansijski podržala amabsada Kraljevine Holandije.
Izvršni direktor NVO Kvir Montenegro, Miloš Knežević, rekao je da je unapređenje radnih okruženja ključni korak do društva koje poštuje sve njegove članove/ice.
„Radno mjesto nije samo fizički prostor gdje provodimo veći dio svog vremena, već središnje mjesto gde oblikujemo identitet i provodimo važan dio naših života. Ova konferencija služi nam i kao prilika da se još jednom suočimo sa činjenicom da mnogi pojedinci/ke, posebno LGBTIQ osobe, i dalje doživljavaju diskriminaciju, stigmatizaciju i predrasude na radnom mjestu. To ne samo da ograničava našu ličnu slobodu i dostojanstvo, već šteti produktivnosti, inovaciji i kvalitetu radnog okruženja“, smatra Knežević.
Zbog toga je, kako je kazao, neophodno prepoznati važnost izgradnje inkluzivnih radnih mjesta, gdje se svi zaposleni/e, bez obzira na seksualnu orijentaciju, rodni identitet ili samoodređenje, osjećaju prihvaćeno, podržano i uvaženo.
„To je više od pukog pridržavanja zakona. To je moralna obaveza prema svima nama. Montenegro Pride je trenutak za ponos i solidarnost, a ova konferencija je trenutak za akciju. Želimo da osiguramo da naša radna mjesta postanu mjesta gdje se različitosti prihvataju, cijene i poštuju“, zaključio je Knežević.
Izvršni kodirektor ERA – Saveza za jednaka prava LGBTI osoba na Zapadnom Balkanu i u Turskoj, Danijel Kalezić, ukazao je da su LGBTIQ osobe često suočene sa izazovima i preprekama na radnom mjestu i u svakodnevnom životu, a stvaranje bezbjednog i prihvatajućeg radnog okruženja za LGBTIQ osobe je, kako smatra, ključno za postizanje ravnoteže i jednakosti u svijetu rada.
“Implementacija kvalitetnih antidiskriminacionih politika od strane kompanija i poslodavaca ima presudnu ulogu u promovisanju ove vrijednosti i stvaranju pozitivnog poslovnog okruženja. Kada govorimo o ovoj temi, važno je da napomenemo da ovi napori imaju pozitivne efekte i po LGBTIQ zaposlene i po poslodavce”, rekao je Kalezić.
Prema njegovim riječima, LGBTIQ osobe koje se osjećaju prihvaćeno na radnom mjestu imaju manje stresa i anksioznosti, što pozitivno utiče na njihovo mentalno zdravlje.
“Primjena antidiskriminacionih politika privlači raznoliku i talentovanu radnu snagu, uključujući članove LGBTIQ zajednice. Kada se ljudi osjećaju dobrodošlima, bez obzira na seksualnu orijentaciju, veća je vjerovatnoća da će se prijaviti za poslove u tim kompanijama. Takođe, kada zaposleni znaju da će biti tretirani pravično i bez diskriminacije, njihova produktivnost i posvećenost poslu često se povećavaju”, pojasnio je Kalezić.
Ukazao je da kompanije koje promovišu raznolikost i inkluzivnost i imaju jasne antidiskriminacione politike često imaju manju fluktuaciju zaposlenih, što smanjuje troškove obuke novih zaposlenih i održava kontinuitet u radnom okruženju.
“Kompanije koje se zalažu za inkluzivno radno okruženje i aktivno se bore protiv diskriminacije imaju bolji ugled u očima klijenata, partnera i investitora. To može doprinijeti boljem poslovanju i rastu profita. A imajući na umu sve strože zakone i regulative u mnogim zemljama koji štite prava LGBTIQ osoba, kompanije koje ne implementiraju antidiskriminacione politike rizikuju pravne postupke, visoke kazne i gubitak ugleda”, saopštio je Kalezić.
Smatra da postavljanje i primjena antidiskriminacionih politika i bezbjednog radnog okruženja za LGBTIQ osobe odražava moralnu odgovornost prema ljudskim pravima.
“Svi zaposleni zaslužuju da budu tretirani s poštovanjem i jednakosti, bez obzira na svoju seksualnu orijentaciju. Kompanije koje se posvete stvaranju bezbjednog i prihvatajućeg radnog okruženja za LGBTIQ osobe i implementiraju kvalitetne antidiskriminacione politike postaju lideri u inkluzivnosti i doprinose pozitivnim društvenim promjenama. Ova transformacija u svijetu rada ne samo da osnažuje LGBTIQ osobe, već i pokazuje put ka stvaranju boljeg i pravednijeg društva za sve”, poruka je Kalezića.
Izvršna direktorica StarsUp-a Sanja Baltić, koja je predstavila preliminarne rezultate istraživanja stavova i antidiskriminacionih politika poslodavaca u Crnoj Gori u odnosu na LGBTIQ osobe, kazala je da je istraživanje urađeno u oktobru na uzorku od 302 privredna subjekta, na cijeloj teritoriji države.
Baltić je rekla da 63 odsto kompanija navodi da ima procedure i prakse za zaštitu od diskiminacije, a nešto manje od polovine kompanija se toga pridržava.
„Ima procedure i prakse njih 40,9 odsto, ali nema jasne formalne procedure i prakse, dok svega 21,9 odsto kompanija navodi da ima jasne i formale procedure i prakse. 17, 3 odsto njih nema nikakve procedure za ovu temu, ali imaju dobru namjeru da to sprovedu u budućnosti. Među kompanijama koje imaju formalne ili neformalne procedure i prakse, skoro polovina kaže da se tih procedura i praksi baš i ne pridržava“, istakla je Baltić.
Ukazala je da kompanije ne prepoznaju dovoljno povećanje konkurentnosti i imidž kao jedan od razloga za uvođenje antidiskriminacionih politika, što ukazuje da među poslodavcima nema dovoljno svijesti o tome koje su prednosti implementacije tih politika.
„27 odsto se osjeća neprijatno kada sarađuje sa transrodnom ili interpolnom osobom, 21 odsto ne želi da dijeli radni prostor sa LGBTI i osobama koje su promijenile pol, ali naravno crveni alarm postoji i kada govorimo o osobama za koje znaju da su bili korisnici ili zavisnici od narkotika“, navela je Baltić.
Utisak je, kako je kazala, da se odnos prema diskriminaciji ne posmatra jednako i da je u određenim kategorijama ili određenim vrijednosnim segmentima manje naglašen, nego u nekim drugim i zbog toga je „neophodno da radimo na poboljšavanju svijesti kako kod javnosti tako i kod poslodavaca“.
„Treba više raditi da se osvijeste svi, pa i poslodavci da su antidiskriminacione politike dio savremenog poslovnog okruženja“, kazala je Baltić.
Gotovo polovina kompanija, kako je rekla, ne primjenjuje politike zaštite od diskriminacije LGBTIQ osoba.
„Njih 18,6 namjerava da u budućnosti implementira te politike, dok 17,9 odsto nijesu sigurni da li uopšte postoje politike ove vrste. Najviše je onih koji primjenjuju politike na neformalan način, dok svega 8,16 odsto ima formalne politike“, rekla je Baltić.
Preliminarni rezultati istraživanja pokazuju da, kako je navela, 78 odsto kompanija ne pruža zdravstvene beneficije koje pokrivaju njegu i tretman koji afirmišu pol.
„U 80 odsto kompanija ne postoje vidljivi simboli ili prikazi podrške LGBTIQ zaposlenima, 27 odsto navodi da ima namjeru, a samo tri odsto kompanija je navelo da u svom radnom prostoru već ima simbole koji imaju oznake LGBTIQ zajednice“, saopštila je Baltić.
Kompanije u najmanjem procentu, kako je ukazala, nude obuke i edukativne programe za zaposlene kada je riječ o inkluzivnosti i antidiskriminaciji LGBTIQ osoba.
Baltić je kazala da su opšti stavovi i vrijednosti u vezi sa LGBTIQ osobama dominantno neutralni i taj procenat je 54 kada je riječ o menadžmentu, a svijest je blago negativna.
„15,6 odsto vjeruju da se LGBT zaposleni osjećaju prijatno na radnom mjestu. Njih 35,5 odsto navodi da im je svejedno. Za 44 odsto kompanija ne postoje nikakvi specifični izazovi i mogućnosti u promociji LGBTIQ inkluzije i različitosti, dok 30 odsto posluje u tradicionalnom okruženjom, odnosno navodi da je tradicionalno okruženje specifičnost zbog koje kompanije imaju problem kada razmišljaju o implementaciji politika i inkluzivnosti, a na drugom mjestu su specifični stavovi i vrijednosti zaposlenih, u 17, 6 odsto slučajeva“, reklaje Baltić.
Zaključila je da 44,5 odsto kompanija ne vidi nikakve posebne ili specifične izazove, dok više od polovine kompanija ipak smatra da postoje izazovi koji u određenoj mjeri onemogućavaju implementaciju politika i inkluzivnih praksi što se tiče LGBTIQ osoba.
Jelena Čolaković, ispred nevladine organizacije Juventas, istakla je da je ekonomska nezavisnot LGBTIQ osoba osnovna premisa za slobodan život.
„Za mnogo ljudi iz LGBTIQ zajednice, posebno kada govorimo o transrodnoj ili rodno varijantnoj zajednici ne možemo da kažemo da je u situaciji da može da bira. To je porazan momenat, posebno kada se nasloni na rezultate istraživanje koje smo dobili. Zbog toga, neke stvari moramo tražiti eksplicitno i biti eksplicitni u odnosu na to šta očekujemo, makar od onih poslodavaca koji imaju ogromnu odgovornost, imajući, između ostalog, ogroman broj zaposlenih“, rekla je Čolaković.
Zvezdana Olujić ispred Unije poslodavaca, jasna je da poslodavac na intervjuu za posao treba da se interesuje samo za znanje, vještine, a nikakve druge karakteristike ličnost ne treba da budu značajne.
Događaj je okupio predstavnike/ce organizacija civilnog društva koje se bave pitanjima LGBTIQ osoba, kompanija koje posluju u Crnoj Gori, institucija sistema koje su relevantne za ovu oblast.