Projekat “Putovanje kroz vrijeme – kulturna renesansa od Skadarskog jezera do Kosova – TIME TRAVEL” podstaći će društveno-ekonomski razvoj i unaprijediti prekograničnu saradnju u graničnoj oblasti između Crne Gore i Kosova, saopšteno je na konferenciji Centra za inicijative iz oblasti održivog turizma (CSTI).
Na konferenciji povodom početka projekta, koji implementiraju CSTI, Fond za razvoj zajednica sa Kosova (CDF), Nacionalna turistička organizacija i opština Klina, je poručeno da će sprovođenjem planiranih aktivnosti doći do uspostavljanja novog prekograničnog turističkog proizvoda zasnovanog na istorijskoj i kulturnoj baštini regiona, kao i na kvalitetnim domaćim proizvodima i uslugama.
Menadžerka projekta iz CSTI, Svetlana Vujičić, kazala je da će projekat doprinijeti zanimljivom i integralnom predstavljanju kulturno-istorijskih atrakcija i tradicionalnih proizvoda za područja Kosova i Crne Gore, kao i uspješnom povezivanju pružalaca usluga sa posjetiocima ove regije.
Pojasnila je da su u proteklih šest mjeseci izašli na teren i identifikovali pet lokaliteta od interesa u Crnoj Gori.
„Prvi lokalitet je u opštini Ulcinj, stari grad Svač na obali Skadarskog jezera. Drugi lokalitet je malo ribarsko mjesto Ckla pored Ostrosa u Opštini Bar, treći lokalitet je stari grad Medun u Opštini Podgorica, a na sjeveru smo izabrali stare urbane cjeline u opštinama Petnjica i Rožaje“, rekla je Vujičić.
Prema njenim riječima, sve staze u Crnoj Gori imaju vezu sa nacionalnim turističkim proizvodom Panoramski putevi i Via Dinarica transnacionalnom rutom koja povezuje Sloveniju sa Albanijom.
„Prekogranične rute ljudi vole. One su turistički proizvod sa brzim povratkom investicija. Takođe, stvaraju vezu sa ruralnim područjem, gdje se privlačnost proizvoda povećava, a samim tim i ruralna područja dobijaju tržišni udio. Prekogranične staze razvijamo i zato što možemo kreirati uspomene sa interanacionalnim kontekstom“, navela je Vujičić.
Govoreći o tematskom putu 1 koji je nazvan „Koraci kroz vjekove: Svač – prošlost i legende u kojima živi grad“, a koji se nalazi na području Ulcinja, kazala je da su za promociju arheoloških ostataka grada Svača i manastira Prečista Krajinska predložili uređenje tematskog istorijskog puta koji će povezati istoriju i legende koje vežu ova dva kulturno-istorijska lokaliteta.
„Tematska staza 2 „Život u Krajini – tradicija koja vjekovima traje“, koja se nalazi na području Bara, će biti namijenjena biciklistima, kamperima, geoturistima, koji će imati priliku da se kroz sadržaj postavljen na ilustrovane turističke table upoznaju sa načinom života ljudi Krajine, o običajima svih etničkih zajednica, načinu privređivanja – maslinarstvu, stočarstvu, ribarenju, bogatstvu narodne nošnje i bogatstvima prirode. Staza bi bila duga 5,6 kilometara“, navela je Vujičić.
Ukazala je da se tematska staza 3, koja je nazvana „Marka Miljanova: Junaštvo, pjesništvo i kulturno nasljeđe Kuča“, nalazi na području Podgorice, obuhvata stari grad Medun, Muzej Marka Miljanova i Crkvu Svetog Stefana.
“U cilju poboljšanja posjete Muzeju Marka Miljanova i lokalitetu grada Medun, predlog tematske staze je da ima ulogu animaciono – pedagoške alatke in situ, koja treba da inspiriše posjetioce da posjete muzej“, dodala je Vujičić.
Kazala je da su tematsku stazu 4 u Petnjici nazvali „Hodoljublje kroz prošlost petnjičkog kraja“, navodeći da bi planirana kružna staza u dužini 11 kilometara, koja bi trebalo da poveže vrijedne kulturno-istorijske ostatke i prirodne ljepote: Radmansku klisuru, vidikovce sa panoramskim pogledom na petnjičku kotlinu i arheološka nalazišta Torine i Grad pećinu.
„Tematsku stazu 5 nazvali smo „Staro Rožaje – čaršijski šapati iz prošlih vremena“. Ova tematska kulturno-turistička staza treba turistima da istakne ostatke sakralne i profane arhitekture i dočara duh grada, te da podigne svijest lokalnog stanovništva o potrebi očuvanja nasljeđa. Interpretivna priča biće fokusirana na pređašnja vremena, fotografije starih porodica, starih kuća i tradicionalnu gradnju. Dužina tematske pješačke staze je 5 kmilometara“, pojasnila je Vujičić.
Istakla je da će rezultat zajedničkog rada biti integracija pet tematskih staza u Crnoj Gori sa pet tematskih staza na Kosovu.
CDF projektna menadžerka Arta Gorani kazala je da je opšti cilj projekta je da doprinese poboljšanju kvaliteta i diverzifikacije turističke ponude na osnovu prirodnog i kulturnog nasljeđa u prekograničnim ruralnim oblastima Kosova i Crne Gore.
„Specifični cilj projekta je razviti model znanja za očuvanje, valorizaciju, interpretaciju i integraciju lokaliteta nasljeđa duž prirodnih staza u sveobuhvatnu ponudu prirodnog i kulturnog turizma, i da ih zajednički promovišemo“, navela je Gorani.
Pojasnila je da su ciljne grupe projekta regionalne, lokalne i centralne vlasti, turističke zajednice odjeljenja i njihovi zaposleni; Nacionalni parkovi, Ustanove za upravljanje prirodnim i kulturnim nasljeđem, privatni operateri u turizmu, seoska domaćinstva i nezaposlena lica; kulturna i narodna udruženja i ustanove i druge organizacije civilnog društva koje rade na baštini.
„Projekat će se sprovoditi na Kosovu na području Nacionalnog parka „Proklete planine“, i opštinama Dečan, Peć i Klina. U Crnoj Gori projekat će se sprovoditi u nacionalnim parkovima Skadarsko jezero, Biogradska Gora i Prokletije uključujući opštine Rožaje, Petnjicu i Ulcinj“, rekla je Gorani.
Ukazala je da će projekat uticati na povećanje broja posetilaca u prekograničnom području, ponudu kulturnog turizma raznovrsnu sa novim i jedinstvenim proizvodima i uslugama koje se promovišu na lokalnom i međunarodnom nivou kroz različite promotivne aktivnosti, kao i zainteresovane strane projekta osposobljene kroz obuke koje projekat pruža u oblasti upravljanja i promocije kulturnog nasljeđa.
Direktorka Fonda za razvoj lokalnih zajednica (CDF), Nermin Mahmuti, istakla je da je turizam od vitalnog značaja za Crnu Goru i Kosovo i da svaki dan doprinosi razvoju privrednog sektora.
Kazala je da program prekogranične saradnje, u okviru kojeg se realizuje projekat, omogućava ne samo zajednički rad i implementaciju projekta, već i razmjenu ideja, iskustava i novih potencijala.
„“Putovanje kroz vrijeme – kulturna renesansa od Skadarskog jezera do Kosova – TIME TRAVEL”
će uveliko doprinijeti unapređenju kvaliteta i vidljivosti prekograničnog turizma, kulturnog i prirodnog nasljeđa, iznošenjem vrijednosti i karakteristika u području Kosova i Crne Gore“, navela je Mahmuti.
Predstavnica Nacionalne turističke organizacije, Ana Đurnić, istakla je da je posebno zadovoljstvo govoriti o ovoj temi danas, kada se obilježava Svjetski dan turizma.
Ukazala je da donatori, među kojima je i Evropska unija, sve češće prepoznaju vezu između kulture i turizma, kao potencijalnog polja saradnje, što je bio slučaj i kod ovog projekta.
„Naročito nam je drago što je Nacionalna turistička organizacija Crne Gore sve više prepoznata kao pouzdan partner za saradnju na ovom polju“, navela je Đurnić i dodala da su u toj organizaciji, kao partneri na projektu, zaduženi za promotivne aktivnosti rezultata projekta.
Konsultantkinja na projektu, Alma Henić Strahinja, kazala je da ekonomija doživljaja u turizmu, na kojoj se temelji projekat, podrazumijeva nadogradnju uslužne ekonomije, s razlikom što u svom konceptu ima emocije i doživljaje, kao instrumente koji treba da uvećaju prihode i pruže dodatni kvalitet proizvodu.
„Dimenzije i kvalitet doživljaja nekog turističkog proizvoda se računaju po broju dosegnutih zvjezdica. Zapravo svi oblici turističkih obilazaka treba da zadovolje svih pet koraka doživljaja: da zaintrigiraju, oduševe, edukuju, opuste i vežu“, pojasnila je Henić Strahinja.
Kazala je da put od informacije do doživljaja kreće od ljudskog srca, a da je vođen tehnikama pričanja priča.
„Svrha sadržaja tematske staze samo u malom segmentu je da informiše o temi. Tematska staza ne smije posjetioca da ostavi ravnodušnim. Treba da ponudi cjelovit doživljaj u kojem domaćin i gost grade mostove razumijevanja, upozna ga sa nacionalnom i lokalnom kulturnom baštinom i prirodnim vrijednostima, kao i da pobudi doživljaj u kojem će se posjetilac osjetiti inspirisan, obogaćen, oplemenjen“, rekla je Henić Strahinja.
Konsultant na projektu za kulturno nasljeđe, Gramen Taraku, predstavio je pet tematskih staza na Kosovu, koje se protežu u dužini 9,8 kilometara, a koje obuhvataju devet kulturnih atrakcija, sedam objekata kulturnog nasljeđa, kao i kulturne atrakcije.
Implementacija projekta počela je 1. marta ove godine i trajaće godinu dana. Ukupna vrijednost projekta u Crnoj Gori je preko 191,000 EUR, od čega Evropska unija finansira 85 odsto, dok preostalih 15 odsto kofinansira Ministarstvo javne uprave Crne Gore.