U Crnoj Gori se već duže od dvije decenije sprovode pravne reforme, da bismo danas imali fragilne institucije, nestabilan pravni sistem i nefunkcionalan pravni poredak, ocijenili su iz Građanske incijative “21. maj”.
“Stotine miliona eura iz stranih i domaćih izvora su potrošene da bi se jedva nešto odmaklo u odnosu na period prije potpisivanja Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju sa EU. Umjesto kompetentnih i efikasnih pravnih institucija danas preovladava mlako, sporo i dekuražirano pravosuđe”, navodi se u saopštenju koje potpisuju izvršni koordinator Rade Bojović i član Koordinacionog odbora Marko Pejović.
Kako ističu, hronični problemi sa primjenom prava, brojni propisi koji lutaju između dobrih, loših i konfuznih akata dodatno srozavaju vladavinu prava.
“Uslovi rada pravnih institucija su decenijama na niskom nivou što je posljedica opstruirajućeg odnosa bivše ali i sadašnje vladajuće politike. S druge strane, nagomilana korumpiranost, esnafska hibernacija i oportunizam u policijskim i pravosudnim organima svih proteklih godina dodatno su urušili ideju pravne i pravedne države. Pritom, upliv organizovanog kriminala u pravosudne ustanove bio je logičan epilog kleptokratske politike bivšeg režima”, kazali su Bojović i Pejović.
Prema njihovim riječima, nezavisnost pravosuđa je godinama urušavana zbog dominacije kadrova forsiranih po stranačkim linijama i bez profesionalnih kompetencija, tako da je, kako ističu, nemali dio pravosudnih kadrova postao uslužan servis dnevne politike ili organizovanog kriminala.
“To je neriješen problem koji se mora raščišćavati radikalnim institucionalnim reformama. Da bi stvar bila gora, pravna politika izvršnih vlasti u protekle tri godine zaglibila je u demagogiji, osvetništvu i kadrovskim kombinatorikama, bez iole dubljeg i posvećenijeg pristupa izgradnji pravne države. Dok je prethodna vlast partitokratizovala, onesposobljavala i kriminalizovala pravne institucije, tzv.avgustovska većina je pokazala da je nedorasla i nesposobna da započne proces izgradnje pravičnog i stabilnog pravnog poretka”, poručuju u saopštenju.
U tom smislu, u GI “21. maj” smatraju da započeti krivični postupci protiv pojedinih funkcionera bivše vlasti ne mijenjaju opšti utisak, baš kao što krivični delikti pojedinaca iz nove vlasti i njena “spremnost da kontinuirano krši Ustav svjedoči o tome da je i ova vlast nedostojna pravne države”.
“Zato nema dileme da su potrebne radikalnije i sistemski uobličene reforme motivisane maksimalističkom eliminacijom organizovanog kriminala i korupcije, utemeljenim i održivim institucijama i podrškom pravnicima i policajcima koji su spremni da se posvete vladavini zakona. Nama su potrebni pošteni i sposobni policajci, tužioci, advokati i sudije, koji će imati snage da grade pravičan pravni poredak i raskrste sa kompromitujućim nasljeđem i bilo kakvom selektivnošću. Pritom, progresivna i proevropska politika mora biti njihova odlučna i stalna podrška i oslonac. Za razliku od bivšeg režima ili sadašnje vladajuće politike”, zaključuju u saopštenju.