PEN centar pisao Ministarstvu vanjskih poslova Francuske: Timonije podržava protivnike Crne Gore i sljedbenike ruske i srpske politike

Povodom neprimjerenih i uvredljivih kvalifikacija na račun učesnika  protesta na Cetinju 10. marta koje je izrekao ambasador Francuske u Crnoj Gori Kristijan Timonije, Uprava Crnogorskoga PEN centra obratila se Ministarstvu vanjskih poslova Francuske.

Njihov dopis donosimo integralno:

Poštovani,

Kao grupa nezavisnih crnogorskih intelektualaca okupljenih oko Crnogorskoga PEN centra koji je punopravni član Međunarodnoga PEN centra, s dubokom zabrinutošću Vas obavještavamo o upitnom radu ambasadora Francuske u Crnoj Gori, Nj. E. gospodina Kristijana Timonijea.

Kao organizacija koja dosljedno promoviše principe slobode riječi, ljudskih prava, kritičkog mišljenja, demokratije i kulture dijaloga, smatramo da gospodin Timonije svojim angažmanom u Crnoj Gori prevazilazi okvir diplomatskoga djelovanja i šteti prijateljstvu Crne Gore i Francuske. U podijeljenoj zajednici kakva je crnogorska, đe se prisustvo malignoga ruskog i srpskog faktora i te kako ośeća u medijima, državnim institucijama i društvu, javni stav diplomatskih predstavnika, naročito ako dolaze iz redova zapadnih zemalja i članica Evropske unije ima izuzetnu političku i društvenu težinu.

Kao organizacija koja vjeruje u evropsku budućnost Crne Gore očekivali smo od Nj. E. gospodina Timonijea da će nastojanju crnogorskoga društva da se oslobodi ruskoga pritiska biti od pomoći te da u svojim javnim nastupima neće podržavati proruski orijentisane pojedince i društvene aktere. Međutim, gospodin Timonije radi sve suprotno od očekivanja nerijetko stajući na stranu onih koji Crnu Goru ne vide kao dio Evrope.

Na ovu našu reakciju nagnao nas je njegov posljednji gest, kad je u intervjuu za provladin medij u Crnoj Gori „ND Vijesti“ jedan protestni skup u crnogorskoj prijestonici Cetinju, i to u trenutku visokih tenzija zbog skorašnjih predśedničkih izbora, okarakterisao kao „fašistički“. Naime, grupa građana Cetinja okupila se kako bi iskazala negodovanje zbog promocije bivšeg ministra Jakova Milatovića koji je jedan od predśedničkih kandidata, blizak Srpskoj pravoslavnoj crkvi. Prvobitno mirno građansko okupljanje nije inicirano kako bi se iz vjerskih, nacionalnih ili kakvih drugo razloga ugrozila bezbjednost i integritet kandidata Milatovića, već u znak protesta zbog uloge koju je Milatović imao kao jedan od inspiratora brutalne policijske akcije protiv građana Cetinja 5. septembra 2021. prilikom ustoličenja mitropolita Joanikija Mićovića. Naime, tada je grupa građana na Cetinju organizovala nenasilne proteste zbog intronizacije mitropolita Mićovića u Cetinjskom manastiru, vjekovnom simbolu crnogorske nezavisnosti. Povod za proteste bila je činjenica da Mićović javno negira postojanje crnogorske nacije, osporava crnogorski državni suverenitet i ne krije svoju ulogu nosioca ruskog i srpskog političkog uticaja u Crnoj Gori. Protesti su ugušeni nasilnom intervencijom policije (uz upotrebu nedozvoljenih gumenih metaka, šok bombi i suzavca), a među onima koji su zloupotrebljavajući svoj položaj učestvovali u koordinaciji te operacije bio je tadašnji ministar ekonomije Jakov Milatović. Prilikom Milatovićeva dolaska na Cetinje 10. 3. 2023. došlo je do negodovanja prisutnih građana, a neadekvatnom reakcijom policije i Milatovićeva obezbjeđenja došlo je i do pometnje koja nije rezultirala fizičkim kontaktom Milatovića i građana, već verbalnom prepirkom građana i Milatovićeva obezbjeđenja. Građani su od Milatovića zahtijevali odgovor na pitanje da li je tačno da je tokom planiranja policijske operacije 4. i 5. septembra 2021. izjavio „Pa što ako pogine 10 Crnogoraca“, ali na to pitanje Milatović nije dao direktan odgovor ni nakon incidenta, tokom političke promocije koja je potom neometano organizovana.

U trenutku tako komplikovanih lokalnih prilika i veoma napete situacije, gospodin Timonije je kršeći dobru diplomatsku praksu dao sebi za pravo da se direktno umiješa u unutrašnje prilike Crne Gore te da jednu skupinu nazove „fašističkom“, negirajući joj opšte ljudsko pravo da iskaže protest. Od svih diplomatskih aktera koji su reagovali povodom događaja na Cetinju, jedino je izjava gospodina Timonijea, upravo zbog svoje prirode, naišla na žestoku reakciju proevropske javnosti u Crnoj Gori.

Zato nam se činilo važnim uputiti vas na ono što vidimo kad je gospodin Timonije u pitanju, a to je njegovo konstantno držanje ruke protivnicima Crne Gore i sljedbenicima ruske i srpske politike.

A evo i dokaza:

1. Kad je otpočeo ruski napad na Ukrajinu i kad se očitovalo da je ruski faktor u Crnoj Gori izuzetno jak, gospodin Timonije je javno proklamovao da će pomoći crnogorsku borbu protiv ruskoga uticaja. Ali kako? Kako je povodom te inicijative navedeno: „Riječ je o projektu francuskog Ministarstva za Evropu i vanjske poslove koje je u februaru 2022. godine pokrenulo projekat osnivanja Francuskog centra za ekspertizu bezbjednosti u Jugoistočnoj Evropi, s ciljem da Centar bude nadležan za zemlje Zapadnog Balkana.“ Čitav projekat gospodin Timonije prepustio je Univerzitetu Crne Gore. Da li je to uradio namjerno ili ne, ali gospodin Timonije je tako važnu tehnologiju predao u ruke rektoru Univerziteta Crne Gore Vladimiru Božoviću, otvoreno proruskom čovjeku u Crnoj Gori i jednome od kreatora politike meke ruske moći na Balkanu. Uz to što je jedan od ideologa i sprovoditelja ruskoga uticaja, rektor Božović je i suosnivač najsnažnijeg proruskog medija u Crnoj Gori IN4S, kao glavnog operativnog centra za širenje ruske propagande, promociju ratnih zločinaca, jezika mržnje i antizapadnog narativa. Interesantno je zapaziti da je na dan kad je gospodin Timonije skup na Cetinju nazvao „fašističkim“, portal IN4S objavio čestitku za rođendan ratnom zločincu Ratku Mladiću, direktno odgovornom za genocid u Srebrenici, što gospodin Timonije uopšte nije ni komentarisao. Kao uostalom što do sada nijednom nije komentarisao rad portala rektora Božovića na kojemu se nekad nalaze tekstovi koji bi svojom mržnjom zaśenili i Sputnjik.
2. Pored ovih vrlo upitnih aktivnosti gospodina Timonija, moramo navesti još nekoliko. Kako vam je poznato, nakon ruske invazije na Ukrajinu, Evropski parlament je usvojio rezoluciju u kojoj je Srpsku pravoslavnu crkvu ocijenio kao alatku koju Rusija na Zapadnome Balkanu koristi za širenje svog uticaja. Sveštenstvo te crkve a posebno mitropolit Joanikije Mićović koji je Crnu Goru nazvao „malom Ukrajinom“, vrlo često u javnosti opravdavaju Putinovu agresiju i organizuju skupove podrške Rusiji. Na tim skupovima đe se prikazuju simboli poput slova „Z“, pjevaju antiukrajinske i antimuslimanske pjesme, đe se nose transparenti s likovima ratnih zločinaca, gospodin Timonije nikad nije uočio nešto fašističko i antievropsko. Nikada od njega nijesmo čuli ni jednu opservaciju na račun SPC u Crnoj Gori, a vidimo da je vrlo čest gost srpskome kleru.
3. Prilikom ustoličenja mitropolita SPC u Crnoj Gori Joanikija Mićovića na Cetinju 4. i 5. septembra 2021. se okupio veliki broj građana koji su se protivili tome činu. Crnogorska policija je na demonstrante primijenila razne oblike fizičke torture, pucajući na okupljene gumenim mecima, bacajući šok bombe, suzavce. Crna Gora se u tome trenutku nalazila na ivici građanskoga rata. Gospodin Timonije je sve to nijemo posmatrao i ispratio bez ikakve značajnije reakcije.

Nakon svega pobrojanoga, pitamo se zašto je gospodin Timonije, nakon što je prećutao toliko procesa i događaja u Crnoj Gori koje je mogao okarakterisati kao fašističke, upravo baš sada i pred predśedničke izbore odlučio reagovati i to ovako, bez takta i bez rafiniranosti. Zato vas molimo da sve ove navode dobro provjerite i gospodina Timonijea pozovete na odgovornost. Jer u suprotnom, ukoliko ovako nastavi, imidž francuske države i demokratije biće narušen u očima mnogih građana Crne Gore.

Cetinje, 14. 3. 2023.