SAD, Japan, Australija i Filipini će u nedjelju održati prve zajedničke pomorske vojne vježbe u spornom Južnom kineskom moru, koje će uključivati i obuku protiv ratovanja podmornicama.
U današnjem zajedničkom saopštenju u vezi vojnih manevara, navodi se da je cilj vježbi „zaštita vladavine prava koja je temelj za mirnu i stabilnu indo-pacifičku regiju“ i podrška slobodi plovidbe i prelijetanja.
Iako susjedna Kina uopšte nije pomenuta u njihovom saopštenju, sve četiri zemlje učesnice su ranije potvrdile svoj stav da je odluka međunarodne arbitraže iz 2016. godine, koja je negirala zahtjeve Pekinga koji polaže pravo na cijelu teritoriju Južnog kineskog mora, konačna i pravno obavezujuća.
Kina je odbila da učestvuje u arbitraži, odbacila je tu presudu.
Prošle godine kinesko Ministarstvo spoljnih poslova je izdalo saopštrenje u kome je upozorila protiv vojnih vježbi koje uključuju vojsku SAD i njihove saveznike u spornim vodama.
Američki ministar odbrane Lojd Ostin je u odvojenom saopštenju naveo da sjutrašnje vježbe „naglašavaju ;našu zajedničku posvećenost da osiguramo da sve zemlje mogu slobodno da lete, plove i rade gde god to međunarodno pravo dozvoljava“.
Australijski ministar odbrane Ričard Marles rekao je da „poštovanje nacionalnog suvereniteta i dogovorena pravila i norme zasnovane na međunarodnom pravu podupiru stabilnost našeg regiona“.
Osim Kine i Filipina, sporove u Južnom kineskom moru, važnom trgovačkom plovnom putu kroz koji prolazi najveći dio svetske trgovine imaju i Vijetnam, Maleziju, Brunej i Tajvan.
Vašington ne polaže prava na strateški morski put, ali je više puta upozoravao da je obavezan da brani svog dugogodišnjeg saveznika Filipine ako filipinske snage, brodovi i avioni budu napadnuti.
Kina je upozorila SAD da se ne miješaju u spor, koji je izazvao strah od eskalacije u veliki sukob koji bi mogao da uključi i te dvije svjetske sile.
Tenzije u spornim vodama biće na dnevnom redu kada predsjednik SAD Džozef Bajden bude domaćin svojim japanskim i filipinskim kolegama na samitu u Bijeloj kući sledeće nedjelje.