Evropska komisija stopira 22 milijarde eura fondova za Mađarsku

Evropska komisija saopštila je da će zadržati 22 milijarde eura kohezionih fondova EU za Mađarsku dok njena vlada ne ispuni uslove u vezi sa nezavisnošću pravosuđa, akademskim slobodama, pravima LGBTQI i sistemom azila.

Institucije EU su već 12. decembra odlučile da zamrznu 6,3 milijarde eura sredstava dok desničarska i euroskeptična vlada Viktora Orbana ne ispuni još teži set od 17 uslova koji su takođe povezani sa pravosuđem i suočavanjem sa korupcijom na visokim nivoima.

Ukupno 22 milijarde eura iznos je kohezionih fondova EU koji Mađarska treba da dobije iz dugoročnog budžeta EU između 2021. i 2027. To su transferi iz EU koji imaju za cilj izjednačavanje životnog standarda između najbogatijih i najsiromašnijih članica 27-nacije EU, isplaćene uglavnom kao nadoknade za novac koji su pojedine vlade potrošile na dogovorene ciljeve.

Naime, 22 milijarde eura za Mađarsku namijenjeno je za programe koji uključuju obrazovanje za djecu u nepovoljnom položaju, nadogradnju željezničkog saobraćaja, pristup širokopojasnoj mreži i pomoć za regije pogođene zatvaranjem termoelektrana.

Odluka o zadržavanju cijelog iznosa za Mađarsku donesena je, jer su u četvrtak Komisija i Budimpešta potpisali takozvani sporazum o partnerstvu u kojem se detaljno navodi kako će se trošiti novac iz budžeta EU, kao i 11 operativnih programa u okviru kohezione politike.

“Evropska komisija smatra da horizontalni uslov za omogućavanje Povelje o temeljnim pravima još nije ispunjen. To znači da Evropska komisija ne može nadoknaditi troškove. Nastavićemo raditi s mađarskim vlastima na prevazilaženju ove situacije”, rekla je Elisa Fereira, EU komesar za koheziju i reforme.

Kontroverzni mađarski zakon protiv LGBTQI+, koji ograničava nastavu u školama o homoseksualnosti i transrodnim pitanjima, zajedno sa “ozbiljnim rizicima po akademsku slobodu i pravo na azil”, znači da Mađarska ne poštuje Povelju EU o osnovnim pravima, saopštila je Komisija, dodavanje gotovine nije moglo biti isplaćeno sve dok Mađarska ne uspostavi usklađenost.

Mađarska vlada je saopštila da je zakon koji ograničava obrazovanje o rodu i seksualnom identitetu osmišljen da zaštiti djecu.

Ono što će Mađarska moći da dobije bez prethodne akcije je 1,5 odsto sredstava u vidu predfinansiranja, kao i nešto gotovine u tehničkoj pomoći za pripremu projekata.

Mađarska i EU dugo su u sukobu oko vladavine prava, korupcije, tretmana seksualnih manjina, obrazovanja i migracijske politike.

Povrh kohezionih fondova, EU takođe zadržava 5,8 milijardi eura grantova Mađarske iz fonda EU za oporavak dok vlada ne riješi zabrinutost zbog nezavisnosti sudova.