Evropska komisija (EK) će organizovati donatorsku konferenciju kako bi se prikupila finansijska sredstva u naporima za pronalazak vakcine protiv korona virusa, saopštila je u srijedu predsjednica EK Ursula Fon der Lajen (Von der Leyen).
Ona je potvrdila da će onlajn donatorska konferencija biti održana 4. maja.
Fan der Lajen je u sjedištu EK predstavila takozvanu mapu puta za postepeno ukidanje restriktivnih mjera koje su na evropskom kontinentu uvedene usljed izbijanja korona virusa.
Prepoznajući specifičnosti svake zemlje, mapa puta EU uspostavlja kriterijume koje treba ispuniti prije nego što se počne sa ukidanjem restriktivnih mjera. Takođe uključuje niz preporuka da se osigura postepeni, konsolidovani i koordinisani izlazak širom Evropske unije (EU).
“Ovo nije signal da se od sada mogu ukinuti mjere zatvaranja i zadržavanja. Namjera plana je da pruži okvir za odluku država članica EU”, izjavila je predsjednica EK Ursula fon der Lajen.
Preporuke Evropske komisije, prema riječima predsednice ove institucije, su usmjerene na tri glavna preduslova: značajno smanjenje širenja korona virusa; dovoljan kapacitet zdravstvenog sistema i adekvatni kapaciteti za nadzor i praćenje.
Inače, ova mapa puta je zamjena za takozvanu izlaznu strategiju koju je EK planirala da predstavi prošle nedjelje, ali je odustala u posljednjem trenutku.
Naime, EK je bila pod pritiskom zemalja članica EU da odustane od predstavljanja izlazne strategije, jer su mnoge nacionalne vlade najavu Evropske komisije ocijenile “opasnim signalom” u trenutku kada se građani i dalje pozivaju na poštovanje restriktivnih mjera.
Prepoznajući specifičnosti svake zemlje, evropska mapa puta uspostavlja sljedeće ključne principe:
Vrijeme je ključno. Odluka da je došlo vrijeme da se popušta u uvedenim mjerama treba da se zasniva na ovim kriterijumima:
- Epidemiološki kriterijumi koji pokazuju da se širenje bolesti značajno smanjilo i stabilizovalo tokom dugog perioda.
- Dovoljan kapacitet zdravstvenog sistema, na primjer uzimajući u obzir nivo dostupnosti intenzivne njege, dostupnost zdravstvenih radnika i medicinskog materijala.
- Odgovarajući nadzorni kapacitet, uključujući opsežni kapacitet testiranja za brzo otkrivanje i izolaciju zaraženih osoba, kao i kapacitet praćenja.
Potreban nam je evropski pristup. Iako se vremenski okvir i načini ukidanja mjera razlikuju između država članica, potreban nam je zajednički okvir koji se zasniva na:
- Nauka sa javnim zdravstvom u njenom središtu, istovremeno priznajući da ukidanje restriktivnih mjera uključuje uravnoteženje koristi od javnog zdravlja sa socijalnim i ekonomskim uticajima.
- Koordinacija između država članica, kako bi se izbjegli negativni efekti. To je pitanje od zajedničkog evropskog interesa.
- Poštovanje i solidarnost. Ovo je od suštinske važnosti za zdravstveni i socio-ekonomski aspekt. U najmanju ruku, države članice trebale bi blagovremeno da obavještavaju jedna drugu i Komisiju prije nego što ukinu mjere i uzmu u obzir svoje stavove.
Postepeno ukidanje mjera zahtjeva prateće mjere, uključujući:
- Prikupljanje usaglašenih podataka i razvoj snažnog sistema izvještavanja i praćenja kontakata, uključujući digitalne alate koji u potpunosti poštuju privatnost podataka;
- Proširenje kapaciteta za testiranje i usklađivanje metodologija ispitivanja. Komisija je – u konsultaciji sa Evropskim centrom za prevenciju i kontrolu bolesti – usvojila smjernice o različitim testovima za koronavirus i njihovom učinku;
- Povećanje kapaciteta i otpornosti nacionalnih zdravstvenih sistema, posebno u cilju rješavanja predviđenog porasta infekcija nakon ukidanja restriktivnih mera;
- Nastavak jačanja kapaciteta medicinske i lične zaštitne opreme.
- Razvijanje sigurnih i efikasnih tretmana i ljekova, kao i razvoj i brzo praćenje uvođenja vakcine kako bi se zaustavio koronavirus.
Koraci koji slijede
Mapa puta Komisije sadrži konkretne preporuke koje države članice treba da uzmu u obzir prilikom planiranja ukidanja mjera zaštite:
- Radnje bi trebale biti postepene: mjere bi trebalo ukinuti u različitim koracima, a među njima je potrebno ostaviti dovoljno vremena za mjerenje uticaja.
- Opšte mjere bi trebalo da se postepeno zamijene novim mjerama. Na primjer, duže zaštititi najugroženije grupe; omogućavanje postepenog povratka potrebnih ekonomskih aktivnosti; intenziviranje redovnog čišćenja i dezinfekcije transportnih čvorišta, prodavnica i radnih mjesta; zamjena opštih stanja vanrednih stanja ciljanim vladinim intervencijama kako bi se osigurala transparentnost i demokratska odgovornost.
- Kontrole na unutrašnjim granicama treba ukidati koordinisano. Ograničenja putovanja i granične kontrole trebalo bi ukloniti kada se epidemiološka situacija pograničnih regiona dovoljno približi. Spoljna granica treba da se ponovo otvori u drugoj fazi i vodi računa o širenju virusa van EU.
- Ponovno uspostavljanje privrednih aktivnosti trebalo bi da se postupno uvodi: postoji nekoliko modela koji se mogu primijeniti, npr. poslovi pogodni za rad na mreži, ekonomski značaj, smjene radnika itd. Cjelokupno stanovništvo se ne bi trebalo istovremeno vratiti na radna mjesta.
- Okupljanja ljudi treba da budu progresivno dozvoljena, uzimajući u obzir specifičnosti različitih kategorija aktivnosti, kao što su:
Škole i univerziteti;
Komercijalna djelatnost (maloprodaja) sa mogućom gradacijom;
Mjere društvene aktivnosti (restorani, kafići) sa mogućom gradacijom;
Masovna okupljanja - Napori na sprječavanju širenja virusa treba da se nastave, uz kampanje za podizanje svijesti kojima se ohrabruje stanovništvo da se drži jakih higijenskih praksi i socijalne distanciranosti.
- Potrebno je kontinuirano nadgledati akcije i razvijati spremnost za povratak na strože mjere zaštite.
Dok se uvedene mjere postepeno ukidaju, postoji potreba za strateškim planiranjem oporavka, revitalizacijom ekonomije i vraćanjem na put održivog rasta. Ovo uključuje omogućavanje dvostrukog prelaska ka zelenijem i digitalnom društvu i izvlačenje svih pouka iz trenutne krize za spremnost i otpornost EU. Komisija će izraditi plan oporavka, zasnovan na preuređenom predlogu za naredni dugoročni budžet EU (Višegodišnji finansijski okvir) i ažuriranom programu rada Komisije za 2020. godinu.