Elektronskim putem u tačnost i ažurnost biračkog spiska mogu se i uvjeriti i parlamentarna stranka, podnosioc potvrđene izborne liste, nevladina organizacija ovlašćena za praćenje izbora, kao i opštinska izborna komisije, dok ovlašćeni predstavnik potvrđene izborne liste i ovlašćeni predstavnik nevladine organizacije ovlašćen za praćenje izbora, na zahtjev, može vršiti i uvid u službenu dokumentaciju na osnovu koje se vrši promjena u biračkom spisku i u službenim prostorijama organa kod kojih se službena dokumentacija nalazi, poručili su iz Ministarstva unutrašnjih poslova a podovom navoda poslanika Demokratske Crne Gore Moma Koprivice.
Koprivica je na panel diskusiji “Integritet biračkog spiska Crne Gore”, naveo da Ministarstvo zaključuje birački spisak i priprema elektronsku verziju izvoda iz biračkog spiska, a da “ni u kom vidu ne postoji kontrola unosa tih podataka”, te da su registri koje “MUP vodi nepotpuni”.
Birački spisak je izvedena elektronska zbirka ličnih podataka crnogorskih državljana koji imaju biračko pravo, a koja se formira na osnovu podataka iz registra prebivališta, registra crnogorskih državljana, i matičnih registara rođenih i umrlih, odnosno izvornih registara, poručili su iz Ministarstva unutrašnjih poslova a podovom navoda poslanika Demorkatske Crne Gore Moma Koprivice.
Ustavom Crne Gore i Zakonom o izboru odbornika i poslanika propisano je da pravo da bira i da bude biran ima crnogorski državljanin koji je navršio 18 godina života i koji ima najmanje dvije godine prebivališta u Crnoj Gori i koji ima prebivalište u opštini, odnosno gradskoj opštini, kao izbornoj jedinici.
Promjena podataka u biračkom spisku vrši se na način što se promjena podataka o biračima u izvornim registrima, a koje su proizvod upravnih postupaka koji građani pokreću na lični zahtjev, automatski prenose u birački spisak, do njegovog zaključivanja. Iz biračkog spiska brišu se birači koji su izgubili biračko pravo smrću, gubitkom crnogorskog državljanstva i odjavom prebivališta iz Crne Gore.
Imajući u vidu da se birački spisak vodi kao elektronska zbirka ličnih podataka, koji se primjenom jedinstvenog programskog rješenja ažurira permanentno i u kontinuitetu, na biračkom spisku, po automatizmu, može se naći samo crnogorski državljanin koji ispunjava uslove za ostvarivanje biračkog prava.
Elektronskim putem u tačnost i ažurnost biračkog spiska mogu se i uvjeriti i parlamentarna stranka, podnosioc potvrđene izborne liste, nevladina organizacija ovlašćena za praćenje izbora, kao i opštinska izborna komisije, dok ovlašćeni predstavnik potvrđene izborne liste i ovlašćeni predstavnik nevladine organizacije ovlašćen za praćenje izbora, na zahtjev, može vršiti i uvid u službenu dokumentaciju na osnovu koje se vrši promjena u biračkom spisku i u službenim prostorijama organa kod kojih se službena dokumentacija nalazi.
Parlamentarnim strankama je, shodno njihovim zahtjevima, omogućen elektronski uvid u birački spisak i u periodu koji nije obuhvaćen izbornom kampanjom, te do danas nijesmo imali primjedbi na isto.
Takođe, Državna izborna komisija ima pravo pristupa biračkom spisku i njegove kontrole, dok je u prethodnom periodu i jedan od mehanizama kontrole bio i rad Savjeta za kontrolu biračkog spiska, a koji je obrazovala Vlada Crne Gore.
U susret održanim izborima kako na državnom tako i na lokalnom nivou aktiviran je i AFIS sistem, odnosno procedura deduplikacije otisaka prstiju birača u biračkom spisku, kojom prilikom nijesu utvrđene nepravilnosti.
Shodno Zakonu o registrima prebivališta i boravišta, registar prebivališta čini i evidencija odjava prebivališta crnogorskih državljana koji su odselili u drugu državu, kao i evidencija crnogorskih državljana sa prebivalištem u Crnoj Gori i boravkom u drugoj državi.
Crnogorski državljanin koji se iseljava iz Crne Gore da bi se nastanio u drugoj državi sa namjerom da u njoj stalno živi, može odjaviti prebivalište, iz čega jasno proizilazi da je navedenim zakonom odjava prebivališta propisana kao mogućnost, a ne kao obaveza. Sljedstveno navedenom, ukupan broj crnogorskih državljana koji su odjavili prebivalište iz Crne Gore je: 28.208.
U slučaju boravka van Crne Gore dužeg od 90 dana, crnogorski državljanin je dužan da podnese prijavu o odlasku u drugu državu, međutim bez obzira na jasan zakonodavni okvir, građani rijetko postupaju shodno navedenoj odredbi, dok Zakonom nijesu propisani mehanizmi kontrole u ovom slučaju. Takođe, ne postoji zakonski osnov za brisanje navedenih lica iz registra prebivališta, kao ni biračkog spiska, imajući u vidu zakonsku odredbu da se birač koji ima boravište u inostranstvu upisuje u birački spisak prema poslednjem prebivalištu prije odlaska u inostranstvo.
Ovo Ministarstvo je takođe sačinilo Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Zakona o registrima prebivališta i boravišta, koji je na zahtjev skupštinskog Odbora za sveobuhvatnu izbornu reformu, dostavljen istima na dalju nadležnost, kao polazna osnova za njihov dalji rad, imajući u vidu da je njihov primarni zadatak i definisanje prijedloga ovog Zakona.
Ovo Ministarstvo poziva sve subjekte, koji shodno zakonskim odredbama imaju mehanizme kontrole biračkog spiska, da ukažu na eventualne nepravilnosti, a kako bi zajedničkim djelovanjem, bile preduzete sve radnje u cilju izgradnje povjerenja u izborni proces.
Podsjećamo da je za eventualnu reformu izbornog zakonodavstva te unaprijeđenje izbornog procesa, neophodna koordinisana saradnja svih organa, a prvenstveno proaktivno i blagovremeno djelovanje Odbora za sveobuhvatnu reformu izbornog zakona, odnosno Skupštine Crne Gore.