Onlajn prostor postao je ključno mjesto za politička sučeljavanja u Crnoj Gori. Društvene mreže omogućavaju političkim partijama i aktivistima da u kratkom roku dopru do velikog broja ljudi. One koriste lažne profile kako bi stvorile fiktivne ličnosti sa ciljem postizanja efekta veće vidljivosti i popularnosti određenih sadržaja. Takvi korisnički nalozi pružaju podršku putem interakcija, komentara i dijeljenja sadržaja. Usljed turbulentne društveno – političke situacije aktivnosti na društvenim mrežama su intenzivirane, navodi se u najnovijoj analizi Digitalno forenzičkog centra DFC.
“Svakodnevnim monitoringom Fejsbuka Digitalni forenzički centar je uočio koordinisano neautentično ponašanje mreže bot profila koje ima za cilj promovisanje određenih politika i stavova i na taj način vršenje uticaja na javno mnjenje. Koordinisano neautentično ponašanje podrazumijeva sinhronizovano obmanjujuće djelovanje više entiteta u okviru Fejsbuka”, navode iz DFC.
Bot profili Gordana Raičević, Josif Lalatović, Vojislav Milanović, Asmir Dautović, Petar Pravilović i Marija Piletić u kontinuitetu promovišu i pružaju podršku Dritanu Abazoviću i Građanskom pokretu URA, a istovremeno targetiraju druge političke subjekte. Kada su u pitanju negativne objave česta meta su premijer Milojko Spajić, ministar pravde Andrej Milović i članovi Pokreta Evropa sad i Demokratske partije socijalista.
“Analizom je utvrđeno da su bot profili u malom vremenskom razmaku dijelili iste ili slične objave kojima pokušavaju diskreditovati političke oponente. Kroz koordinisane objave se plasira narativ o saradnji Pokreta Evropa sad i Demokratske partije socijalista, kao i narativ da će mafija ponovo upravljati Crnom Gorom preko ministra pravde Andreja Milovića i premijera Milojka Spajića. Sa druge strane, isti profili naglašavaju da je Dritan Abazović jedini borac protiv mafije i kriminala kojima je on trn u oku“, piše u Analizi DFC-a.
Indikativno je da su pomenuti profili dio mreže bot profila povezanih sa Građanskim pokretom URA koje je DFC identifikovao tokom februara 2022. godine kada je izglasano nepovjerenje Vladi Zdravka Krivokapića i počeli pregovori za formiranje nove vlade. DFC je analizom utvrdio da su ti nalozi između sebe povezani, jer su jedni drugima prijatelji na Fejsbuku, lajkuju jedni drugima komentare, dijele zajedničke prijatelje i interesovanje prema istim stranicama. Profilne fotografije tih profila mogu se naći jednostavnom pretragom na internetu ili su kreirane putem vještačke inteligencije, odnosno sajtova poput thispersondoesnotexist. Na sinergiju bot naloga i određenih medija DFC je upozorio i u septembru 2023. godine kada su gore pomenuti lažni Fejsbuk profili plasirali narativ o članu predsjedništva Pokreta Evropa sad Andreju Miloviću, a tu neprovjerenu informaciju prenijeli portali Borba i Srpska RTV.
Navedeni primjeri ukazuju da na Fejsbuku postoji koordinacija profila čije aktivnosti mogu imati posljedice na percepciju stvarnosti među korisnicima, čime se oblikuje njihovo mišljenje i odluke. Aktivnostima bot mreža stvara se iluzija veće podrške političkim partijama nego što je to u stvarnosti. Koordinisano neautentično ponašanje na društvenim mrežama može imati ozbiljne posljedice na društvo, informisanje i demokratske procese. Stoga će Digitalni forenzički centar nastaviti da kroz svoje aktivnosti radi na podizanju svijesti građana o zloupotrebama i koordinisanim aktivnostima na društvenim mrežama u osjetljivim društveno – političkim momentima i promovisanju transparentnosti i odgovornosti na internetu.
Svaka cast Gospodo. Respekt.