Rodne kvote su u crnogorsko zakonodavstvo uvedene prije više od decenije, kako bi se uticalo na smanjenje podzastupljenosti žena u politici i na mjestima odlučivanja. Ideja o uvođenju rodnih kvota počiva na činjenici da se u patrijarhalnim društvima žene u politici suočavaju sa preprekama koje ne postoje za muškarce i daju im prednost, saopšteno je iz Centra za demokratsku tranziciju CDT.
Kako su naveli, praksa je pokazala da iako sporo i simbolično, kvote daju pozitivan efekat, pa procenat žena u predstavničkim tijelima nakon uvođenja kvota uglavnom raste iako i dalje nije na zadovoljavajućem nivou.
“CŽP i SPEKTRA su analizom privremenih rezultata parlamentarnih izbora 2023. godine utvrdili da će u budućem sazivu Skupštine Crne Gore biti samo 17 žena, odnosno 21 odsto, što je najniži procenat žena od uvođenja sistema kvota kojim je propisano da u grupi od četiri kandidata/kinje na izbornoj listi, jedan mora biti manje zastupljenog pola”, piše u saopštenju.
Zato, ističu, važan segment reforme izbornog zakonodavstva mora biti unapređenje kvota za žene, tj. usvajanje predloga da se obavezan procenat kandidata manje zastupljenog pola na izbornim listama poveća na 40 odsto i da među svaka tri kandidata bude po jedan predstavnik manje zastupljenog pola.
“Dodatno, u čekanju izborne reforme, važno je da se postojeći zakonski okvir dosljedno poštuje i spriječe kršenja odredbi koje se tiču garantovanih kvota i pozicija za žene na izbornim listama. Imajući u vidu primjere kršenja zakona koji su prošli bez pravnih posljedica za političke subjekta, dio izborne reforme mora biti i uvođenje sankcija za političke subjekte koji postupaju na nezakonit način, kao i propisivanje odgovornosti za kršenje zakona od strane izborne administracije”, kazali su iz CDT-a.
U kontekstu uvođenja otvorenih lista i preferencijalnog glasanja, smatraju da je posebno važno, pripremiti zaštitni mehanizam za zastupljenost žena na način što se bez obzira na rezultat pojedinačnih kandidatkinja, mora osigurati da najmanje 40% izabranih kandidatkinja budu žene.
“Ovim se afirmiše kvalitetnija zastupljenost manje zastupljenog pola u izabranim skupštinama što predstavlja jedno od važnih dostignuća u savremenim demokratijama”, zaključuju iz CDT-a.