Zapadni Balkan je ostvario značajan napredak u posljednje dvije decenije, ali se ne nalazi tamo gdje su se njegovi građani ili strani mirotvorci nadali da ćemo se nalaziti nakon dvadeset i više godina. Nažalost, nesuglasice između ekonomija se nastavljaju a sukobi mogu ometati ulaganja i ekonomski rast u regionu. Imajući to u vidu, kao i velika geopolitička pomjeranja, moramo razmotriti razvoj regionalnih tijela kao što je SEECP čija vrijednost možda leži u njegovoj sposobnosti ranog pregovaranja, njegovoj funkciji da preduhitri i rješava neslaganja prije nego što dospiju na veću, multilateralnu pozornicu. Možemo li zamisliti SEECP kao regionalni bedem, vjerni odraz jedinstvenih karakteristika Jugoistočne Evrope, povezane zajedničkim vrijednostima koja odražava etos Evropske unije, rekla je generalna sekretarka Vijeća za regionalnu saradnju (RCC) Majlinda Bregu na otvaranju ministarskog doručka Procesa saradnje u Jugoistočnoj Evropi (SEECP) koji su juče u Njujorku, tokom sedmice sastanaka na visokom nivou Generalne skupštine UN-a, zajednički organizovali Vijeće za regionalnu saradnju (RCC) i Skoplje kao predsjedavajući SEECP-a.
“Kao čuvari regionalne saradnje itekako smo svjesni preovladavajućih poremećaja u svjetskom poretku poput ruske agresije na Ukrajinu. Naša zajednička istorija nam je pokazala da kada su globalne institucije i okviri preopterećeni regionalna tijela mogu intervenisati i pružiti stabilnost, kontinuitet i usmjerenje“, dodala je Bregu.
Rast ekonomija Zapadnog Balkana je, navodi ona, značajno smanjen tokom prethodne decenije sa smanjenjem domaće potražnje i rasta zasnovanog na izvozu do kojih je došlo usljed slabe konkurentnosti.
“Migracije i odlazak kvalifikovane radne snage predstavljaju značajne izazove za sva društva u regionu. Ipak, napredak se svodi na realizaciju i pouzdanost. Bolja integracija sa EU u sektorima poput trgovine, klime, energetike, istraživanja, zdravlja, kao i vanjske i sigurnosne politike bi pomogla da se ekonomije kandidati osjećaju dijelom prostora Evropske unije čak i dok su još na putu ka njenom članstvu. I dok se na ovim idejama radi, i dalje će biti važno pažnju posvetiti praktičnim koracima izgradnje veza, identiteta i saradnje uz pomoć drugih sredstava. Pitanje našeg današnjeg susreta nije da li SEECP ima ulogu već koliko opsežna, proaktivna i transformativna ta uloga treba biti i kako zajednički možemo doprinijeti u tom pravcu“, zaključila je Bregu.
Ona je pozvala učesnike SEECP-a da se odlučnije angažuju u zajedničkom nastojanju da se radi na provođenju strategije Jugoistočna Evropa 2030 kao avenije održivog razvoja na sveukupnom putu globalnog poboljšanja, cilja kome je svečano posvećeno ovogodišnje zasjedanje Generalne skupštine Ujedinjenih nacija.
Generalna sekretarka Vijeća za regionalnu saradnju je ranije ove sedmice održala predavanje na Univerzitetu u Mičigenu u Detroitu kao dio seminara Centra za evropske, ruske i evroazijske studije (CERES) pod nazivom “Saradnja nad podjelama na Zapadnom Balkanu – geopolitički izazovi u kontekstu rata u Ukrajini“.
Prije ministarskog skupa Procesa saradnje u Jugoistočnoj Evropi, generalna sekretarka se sastala sa Specijalnim predstavnikom Evropske unije za dijalog Beograda i Prištine i druga regionalna pitanja Zapadnog Balkana Miroslavom Lajčakom s kojim je razgovarala o trenutnoj situaciji u regionu i najvažnijim predstojećim aktivnostima.