Članovi američkog Kongresa iz Demokratske stranke zatražili su juče od administracije predsjednika Donalda Trampa da strano miješanje u izbore tretira kao nacionalnu krizu, da formira agenciju za koordinisanje odgovora i uspostavi novu vrstu sankcija za brzo kažnjavanje odgovornih.
Demokrate u senatskom Spoljnopolitičkom odboru objavile su izvještaj od 206 strana, zasnovan na istraživanju i konsultacijama sa stranim vladama koje su bile meta Kremlja, u kojem se iznose detalji ruskih napora u posljednje gotovo dvije decenije da utiče na izbore u Evropi, a Trampa kritikuju zato što nije uradio dovoljno da riješi taj probem.
– Ni jedan američki predsjednik nije tako jasno ignorisao tako ozbiljnu i sve veću prijetnju po američku nacionalnu bezbjednost, rekao je najviše rangirani demokrata u odboru Ben Kardin i dodao da će rusko miješanje, ako se ne preduzme akcija, poremetiri američke izbore ove i 2020.
U izvještaju, koji su pripremili demokratski saradnici u Spoljnopolitičkom odboru, Rusija se optužuje za izvođenje dugotrajnog napada na demokratiju u zemlji i inostranstvu.
– Putinov režim razvio je impresivne instrumenta za vršenje uticaja u inostranstvu i odlučan je da upotrijebi sva moguća sredstva da podrije demokratske institucije i transatlantske saveze, navodi se u izvještaju.
Dodaje se da se Putinov “asimetrični arsenal” kreće od konvencionalnih vojnih napada, ubistava, kampanje širenja dezinformacija i sajber napada u Ukrajini do planiranja državnog udara u Crnoj Gori i dezinformacija i sajber napada u Njemačkoj, Francuskoj, Britaniji i drugim zemljama.
Predsjedavajući odbora, republikanski senator Bob Korker, nije zvanično odobrio izvještaj, ali nije ni osporio njegove zaključke.
U izvještaju se navode i koraci koje su evropske zemlje preduzele da se suprostave ruskom uticaju, i pojedinačno i u okviru organizacija kao što su NATO i Evropska unija, i ocjenjuje da Sjedinjene Države daleko zaostaju u tom pogledu.
– Predsjednik bi odmah trebalo da objavi da je američka politika da se spriječe svi oblici hibridnih prijetnji Kremlja protiv Sjedinjenih Država i širom svijeta. Predsjednik bi takođe trebalo da Kongresu predstavi sveobuhvatnu nacionalnu strategiju za suprostavljanje tim ozbiljnim prijetnjama po nacionalnu bezbjednost, ističe se u izvještaju.
Zaključci su objavljeni godinu nakon što su američke obavještajne agencije utvrdile da se Rusija miješala u predizbornu kampanju u korist Trampa, tada republikanskog kandidata, a da bi podrila demokratsku kandidatkinju Hilari Klinton.
Moskva je demantovala te optužbe, dok je Tramp više puta istakao da njegov izborni štab nije bio u dosluhu sa Moskvom.
U izvještaju se iznosi više od 30 preporuka za sprječavanje daljeg miješanja u izbore u Evropi, Sjedinjenim Državama i drugim zemljama.
Među preporukama u izvještaju su i izgradnja demokratskih institucija u zemljama najpodložnijim miješanju u izbore i formiranje organizacije slične Nacionalnom centru za borbu protiv terorizma koja bi koordinisala američki odgovor na takvo miješanje.
Takođe se od Vašingtona i njegovih saveznika traži da zamrznu “prljavi novac” Kremlja i da objave bilo koje obavještajne podatke o imovini ruskog predsjednika Vladimira Putina u inostranstvu.
– Relevantni odbori u Kongresu, kao i izvršna grana, trebalo bi takođe dodatno da ispitaju korupciju i pranje novca od strane ruske vlade, navodi se u izvještaju.
Objavljivanje izvještaja poklopilo se sa sve dubljim podjelama između republikanaca, koji kontrolišu Kongres, i demokrata u pogledu kongresnih istraga miješanja Rusije u izbore. Pojedini republikanski članovi Kongresa dovode u pitanje te istrage, kao i onu koji vodi specijalni tužilac Robert Maler.
U izvještaju su, kao primjeri ruskog miješanja, između ostalog navode i Crna Gora i Srbija.
Ocjenjuje se da je štetni uticaj Rusije, dugo prisutan u Crnoj Gori, intenziviran 2016. da bi se omeli napori zemlje da postane članica NATO-a.
– Obnovljeni fokus na Crnoj Gori, koji je obuhvatao propagandu, podršku nevladinim organizacijama i političkim strankama, kulminirao je navodnim ruskim naporom da zbaci vladu poslije parlamentarnih izbora 2016. Iako se Rusija snažno protivila želji Crne Gore da se pridruži NATO-u, nije pribjegla konvencionalnim vojnim taktikama korišćenim u Ukrajini i Gruziji, već se umjesto toga oslonila na hibridnu kombinaciju širenja dezinformacije i prijetnji upotrebom sile da bi poslala istu poruku da je integracija sa zapadom neprihvatljiva, ističe se u izvještaju.
Navodi se da je prijetnja silom došla u vidu „navodne zavjere za izvođenje državnog udora, skovane sredinom 2016.“, u kojoj su učestvovali bivši ruski obaveštajni agenti i srpski nacionalisti, a čiji cilj je bio da se poremete planovi Crne Gore da se pridruži NATO-u.
– Međutim pokušaj državnog udara nije bio posebni događaj, već je predstavljao kulminaciju istrajne propagande i kampanje miješanja da se crnogorski narod ubijedi da bude protiv članstva u NATO-u. Nakon što je Crna Gora objavila namjeru da se pridruži Alijansi, ruska vlada se tome oštro usprotivila u nadi da će uticati na javno mnjenje, navode istražitelji Senata.
Ističe se da je, ubrzo nakon što je Crna Gora saopštila da namjerava da se pridruži NATO-u, Rusija pokrenula propagandnu kampanju, “koja je obuhvatala podršku proruskim političkim strankama i ohrabrivanje nevladinih organizacija koje su protiv NATO-a”.
– Demokratski front, za koji se vjeruje da je primio milione dolara ruske pomoći, prerastao je iz marginalne snage u glavnu opozicionu stranku u Crnoj Gori. DF je bio veoma aktivan tokom debate o NATO-u, što je ponekad rezultiralo nasiljem. Na primjer aktivisti DF-a organizovali su demonstracije u oktobru 2015., na kojima je došlo do sukoba sa policijom. Propaganda se slobodno širila putem Sputnjika i proruskog internet portala inf4.net, dok je Rusija navodno uložila resurse u nevladine organizacije “Ne ratu, Ne NATO-u” i “Pokret za neutralnost” da bi se javno suprostavila pristupanju Alijansi, navodi se u izvještaju.
Ocjenjuje se i da članstvo Crne Gore u NATO-u u ima ogromnu važnost, s obzirom na to da “pokazuje drugim aspirantima da je moguće suprostaviti se pritisku i propagandi ruske vlade i integrisati se sa zapadom”.
Slučaj Crne Gore, kako se ocjenjuje, pokazuje i koliko je daleko ruska vlada spremna da ide da bi zaustavila članstvo neke zemlje u Alijansi. To bi, navodi se, trebalo da posluži kao upozorenje ostalim aspirantima za NATO i EU, naročito na Balkanu.
Crnoj Gori se savjetuje da i dalje bude na oprezu s obzirom na to da bi “Moskva mogla da nastavi da vrši pritisak na sličan način kao u državama poput Bugarske”, ali i ističe da su nasilni potezi Rusija manje vjerovatni sada kada je Crna Gora članica NATO-a.
– Međunarodna zajednica ne bi trebalo da bude samo zadovoljna time što je Crna Gora sada članica, već bi trebalo da pomogne vladi da poboljša odbranu protiv drugih instrumenata meke moći u ruskom asimetričnom arsenalu, preporučuje se u izvještaju.
Od NATO-a se traži da od aspiranata zahtijeva sprovođenje niza reformi direktno povezanih sa razvijanjem otpornosti na prijetnje od “asimetričnog arsenala ruske vlade”, a od Sjedinjenih Država da nastave da iskazuju posvećenost Alijansi, a naročito Članu pet o kolektivnoj odbrani.
Naglašava se da Rusija nikada nije ni trebalo da ima pravo veta na odluke NATO-a i da bi Alijansa trebalo da bude spremna da primi bilo koju zemlju koja ispunjava uslove za članstvo i ima podršku građana.
Izvor: Glas Amerike