Aleksandar Vučić i Hašim Tači sklopili su tajni dogovor između Srbije i Kosova, iza leđa EU, a uz posredovanje specijalnog izaslanika SAD Ričarda Grenela, piše “Njujork tajms” pozivajući se na američke zvaničnike.
U analizi o odnosima između Beograda i Prištine i Grenelovoj ulozi u pregovorima između dvije strane, američki list, između ostalog, navodi i da je sastanak Vučića i Tačija u Bijeloj kući u Vašingtonu, koji je najavljen za sledeću nedjelju, takođe ugovoren bez znanja Brisela.
Pristalice Grenelovog pristupa pregovorima Srbije i Kosova smatraju da tajni dogovor Tačija i Vučića opravdava novu američku strategiju, navodi njujorški list.
“Iako su njihove funkcije samo nominalne, dvojica predsjednika imaju uticaj koji daleko prevazilazi njihova ustavna ovlašćenja”, piše “Njujork tajms”.
U sporazumu se spominje mijenjanje granica
Pozivajući se na riječi četvoro bivših američkih zvaničnika koji su citirali osobe uključene u pregovore, “Njujork tajms” piše da su Vučić i Tači napravili tajni dogovor o uslovima budućeg sporazuma, uključujući i ideju o mijenjanju granica Kosova.
Pregovori su stali kada je tadašnji premijer Kosova Aljbin Kurti rekao da je on taj koji ima ustavna ovlašćenja da određuje politiku pregovora, a ne Tači, prenosi N1.
Grenel je tada javno govorio protiv Kurtija, plašeći se da bi mogao da pokvari planove Vučića i Tačija, rekao je Džejms Huper, jedan od četvoro američkih zvaničnika na koje se list poziva.
“Tajms” u tekstu o Vučiću govori kao savezniku Rusije, od kojeg Grenel nije zahtijevao ništa posebno, dok je pojačan pritisak izvršio na Prištinu.
“Zaboravili smo ko je naš klijent”
“Zaboravili smo ko je naš klijent. To nije Srbija, nego Kosovo, država koju smo stvorili, vodili i štitili”, rekao je Dejvid Filips, stručnjak za Balkan i nekadašnji savjetnik za Kosovo u Stejt departmentu.
Da bi prisilio Kosovo da odustane od tarifa na srpsku robu, Grenel je prijetio povlačenjem američke podrške Kosovu. U martu je Amerika zamrzla pomoć Prištini vrijednu 50 miliona dolara. Iste nedjelje, istaknuti republikanci su predlagali povlačenje američkih trupa sa Kosova, podsjeća “Tajms”.
“Kosovo nikad nije vidjelo diplomatu kao što je Grenel. On više ima stil siledžije nego diplomate”, rekla je Brikena Hodža, direktorka Kosovske incijative za stabilnost.
List dalje navodi da kritičari predstojećeg sastanka u Bijeloj kući smatraju da se na taj način nagrađuju dvojica lidera koji su optuženi za slabljenje demokratskih institucija u svojim državama i da takva strategija jednostavno ne može da funkcioniše.
“Njujork tajms” navodi da je Trampova administracija napustila raniju američku politiku prema Kosovu i prije nego što je Grenel stupio na dužnost. U ljeto 2018, američki zvaničnici izrazili su otvorenost prema svježim rješenjima za sukob Srbije i Kosova, uključujući i promjenu granica.
To je dovelo do neslaganja sa Evropskom unijom, koja su samo eskalirala kada je za posrednika imenovan Ričard Grenel. On je pregovore preoteo od EU i organizovao je samite i konferencije bez ikakvog učešća Unije.
Istina o tri sporazuma
Početkom godine, Grenel je izdejstvovao tri mini-sporazuma koje je proglasio za preokret u odnosima između Beograda i Prištine, a koji su se ticali ponovnog uspostavljanja saobraćajnih veza.
“U stvarnosti, međutim, dvije države su, prema dokumentima u koje je Tajms imao uvid, potpisale odvojene dokumente sa različitim formulacijama”, stoji dalje u analizi “Njujork tajmsa”.
U tekstu dalje piše da ovi sporazumi nisu bili zvanični, već je više bilo riječ o pismima o namjerama koje su potpisali zvaničnici na nižim nivoima, prenosi N1.
Osim toga, oni su praktično predstavljali kopije već postojećih sporazuma čijem potpisivanju je posredovala EU, piše “Tajms”.