Dok se Vlada bavi vjerskim gimnazijama koje upisuje 11 ljudi, građani su prepušteni da se sami bore sa inflacijom

Piše: Mirko Stanić

Crna Gora ima jednu od najvećih stopa inflacije u Evropi u protekle dvije godine i kod nas su brojne robe i usluge poskupjele od 25% do 100%. Svako ko uđe u prodavnicu zna da se ovih dana za 50 eura ne mogu napuniti ni dvije pristojne kese. Za to vrijeme Vlada Dritana Abazovića i resorni ministri su se ponašali kao da se ovo dešava u Venecueli.

Prvi signal je moralo biti strahovito povećanje prihoda od PDV za skoro 45% u 18 mjeseci, što je ogromnim dijelom uzrokovano povećanom osnovicom za plaćanje, a manjim snažnijom agregatnom tražnjom. Najveće povećanje cijena u Crnoj Gori se bilježi upravo u onim oblastima koje građani koriste za svakodnevni život – prehrana, hemijski proizvodi, odjeća i obuća. Cijene stanarina su danas skoro duplo više nego prije 2 godine godine.

Na sve ovo, Vlada je propustila priliku da koristi mehanizme koji joj stoje na raspolaganju – cijene goriva rastu 12 puta za redom, a da akcije ostaju jedne od najvećih u Evropi. Samo da su koristili ove mjere, danas bi cijene goriva na pumpama mogle biti manje za 35 eurocenti. Ali je izgleda bitnije da se bavimo vjerskim gimnazijama koje upisuju 11 učenika, nego sa 200.000 vozača u našoj zemlji.
Umjesto sistemskog djelovanja kojima bi se bavila svaka ozbiljna država i vlast ima vučićevski parizer kao alternativu, preko akcije “stop inflaciji” koja se sprovodi drugi put u pola godine. Kroz tu akciju smo i vidjeli gdje leži uzrok inflacije i visokih cijena. Ukoliko su pojedini proizvodi sniženi 48%, a i dalje ne njima zarađuju i proizvođač i distributer i prodavac i država kroz poreze – onda je jasno da je dominatna krivica monopolsko i oligopolsko ponašanje niza privrednih subjekata u našoj zemlji. Jer teško će nas ko ubijediti da isti proizvod košta manje u Luksemburgu, Irskoj ili Njemačkoj nego u Crnoj Gori i to kad je na sniženju.

Zbog ovakvih pojava i formirana Agencija za zaštitu konkurencije, ali na njihovom sajtu ćete najviše informacija dobiti o putovanjima i seminarima. Pretpostavljam da je sjajan posao kroz koji se prima pristojna plata, putuje po Evropi i ne radi ono što im je osnovna djelatnost – “jedan od osnovnih zadataka Agencije da obezbijedi ravnopravne startne uslove za sve učesnike na tržištu koji namjeravaju da obezbijede korisnicima usluga mnoštvo izbora i razumni odnos cijena-kvalitet.

Obavljanje djelatnosti konkurencije u korist potrošača znači obezbjeđivanje takvih uslova na tržištu, kojim će se povećati sigurnost potrošača i mogućnost većeg izbora, efikasnijim određivanjem cijena, kroz inovacije, kao i bolji kvalitet i raznovrsnost proizvoda. S obzirom da obezbjeđivanje funkcionisanja konkurencije na dobrobit potrošača podrazumijeva i funkcionisanje na dobrobit privrede, a kao rezultat toga i na opšte dobro, suštinski cilj je interes zaštite konkurencije na tržištu a time i krajnjih korisnika proizvoda i usluga”.

Upravo u neradu Vlade, ministarstava i agencija leži ključ za ovoliko visoke cijene brojnih proizvoda u Crnoj Gori. U svakoj državi EU, modeli po kojima se spječavaju previsoke marže, monopolsko ponašanje i nepošteno izvlačenje novca građana iz novčanika su ključne ekonomske i političke teme. Na temama zaštite potrošača se dobijaju ili gube izbori.

Kod nas se to svodi na populizam u vidu vansezonskog sniženja dijela proizvoda kojima su prije toga cijene napumpane do granice pristojnosti. Da ne govorimo o tome da ova vlast nije u stanju da napravi robne rezerve o kojima se priča godinama. U situaciji u kojoj je trenutno raspoloživo nekoliko stotina hiljada tona žita po najnižim mogućim cijenama, kupovima hljebnog brašna i distribucija pekarskoj industriji bi mogla smanjiti cijene za 30-40%. Naravno, ovo ukoliko bi neko imao time da se bavi.

Da zaključimo – građani/potrošači su u Crnoj Gori prepušteni sami sebi i svakodnevnoj borbi sa sve većim cijenama dok se Vlada bavi nebitnim stvarima i liči više na turističku agenciju ili produkciju zabavnog programa nego na ozbiljnu instituciju.