„Srpski svet“ bi da grade na temeljima crnogorske istorije

U knjizi ,,O upravljanju carstvom“ (De Administrando Imperio) vizantijskog cara Konstantina VII Porfirogenita nema navoda da su Duklju naselili Srbi.

Djelo vizantijskog cara je najznačajniji izvor za proučavanje istorije južnoslovenskih naroda, a fakti u njemu demantuju najnoviji pokušaj revizije istorije gdje se na sajtu srpske ambasade u Sjedinjenim Američkim Državama (u odjeljku nazvanom Istorija Srbije) može pročitati da su se Srbi naselili na prostor današnje Srbije u ranom sedmom vijeku nove ere, stvarajući sedam posebnih plemenskih oblasti, ali i da je jedna od njih bila – Duklja.

U dijelu gdje pojašnjavaju ko su bili prvi zabilježeni srpski vladari autor/i te internet prezentacije „pozajmljuju“ i jednog crnogorskog – pominju Bodina Vojislavljevića, naglašavajući da je dobio krunu od pape. Ipak, pominjući Bodina zaboravljaju da napišu da je upravo on u pohodima 1083. i 1084. godine preduzeo pohode na Rašku i Bosnu, osvojio ih i postavio tamo svoje namjesnike.

Na stranama 123. i 125. knjige ,,O upravljanju carstvom“ u odjeljku O Dalmaciji i o narodima u njoj navodi se da ,,… grad Dioklea sada naseljen Diokleatima je sagrađen od istog cara Dioklecijana, iz kog razloga se oni koji žive u toj zemlji nazivaju Diokleatima“.

– Od doba vladavine Heraklija, romejskog (vizantijskog ) cara, kao što je vezano za narative o Hrvatima i Srbima, za cijelu Dalmaciju i narodima u njoj, kao sto su Hrvati, Srbi, Zahumljani, Travunjani, Konavljani, Diokleati i Arenitani, koji se zovu Pagani“.

Takođe se navodi da su ,,…stanovnici gradova Dalmacije postali nezavisni subjekti u odnosu na romejskog cara i od bilo koga drugog, i štaviše, narodi ovih djelova carstva, Hrvati i Srbi i Zahumljani, Travunjani i Konavljani i Diokleati (Dukljani ) i Pagani, odvojili su se od vlasti Romejskog (Vizantijskog carstva ) i postali samostalne uprave i nezavisno od bilo koga“.

U odjeljku o Srbima i o zemlji u kojoj sada žive na strani 153, navodi se da ,,Iz razloga što su sada Srbija i Paganija i takozvane zemlje Zahumlje i Travunija i zemlja Konavlje, koje su bile pod vlašću Romejskog cara i zato što su ove zemlje napuštene od strane Avara (koje su istjerali Romeji iz Dalmacije i Drača), Romejski car je naselio te iste Srbe na ove zemlje i oni su bili potčinjeni Romejskom caru“.

U odjeljku ,,O Diokleatima i o zemlji u kojoj sada žive“ navedeno je da je ,,Zemlja Dioklea takođe bila prethodno u posjedu Rimljana, koje je car Dioklecijan preveo iz Rima, kako je rečeno u priči o Hrvatima i bila je pod Rimskim carem.

– Ali je i ova zemlja bila porobljena od strane Avara i opustošena, te ponovo naseljena u doba cara Heraklija, kao što su bile porobljene i opustošene Hrvatska i Srbija i zemlja Zahumlje i Travunija i zemlja Konavlje. Dioklea je dobila ime po gradu u ovoj zemlji, koju je osnovao car Dioklecijan, ali sada je to napušten grad, iako se još zove Dioklea“.

Pokušaj otimanja istorije

Reagujući nedavno na objavu na sajtu Ambasade Srbije u Vašingtonu istoričar i poslanik Demokratske partije socijalista Dragutin Papović okarakterisao je taj postupak kao klasično otimanje istorije Crne Gore i jednu od niza sličnih provokacija.

– Zanimljivo je da, ako Dukljane proglase Srbima, onda im je to nasljeđe koje je u redu i koje prisvajaju, ali ako Dukljani nijesu Srbi onda je to izraz koji koriste da podrugljivo govore o Crnogorcima – kazao je Papović za Pobjedu.

Na sajtu srpske ambasade u Sjedinjenim Američkim Državama (u odjeljku nazvanom Istorija Srbije) može pročitati da su se Srbi naselili na prostor današnje Srbije u ranom sedmom vijeku nove ere, stvarajući sedam posebnih plemenskih oblasti, ali i da je jedna od njih bila – Duklja.

U dijelu gdje pojašnjavaju ko su bili prvi zabilježeni srpski vladari autor/i te internet prezentacije „pozajmljuju“ i jednog crnogorskog – pominju Bodina Vojislavljevića, naglašavajući da je dobio krunu od pape. Ipak, pominjući Bodina zaboravljaju da napišu da je upravo on u pohodima 1083. i 1084. godine preduzeo pohode na Rašku i Bosnu, osvojio ih i postavio tamo svoje namjesnike.

Podsjetio je da je i predsjednik Srbije Aleksandar Vučić govorio o Vojislavljevićima kao srpskoj dinastiji kada mu je to odgovaralo.

– Jedan zanimljiv aspekt je da je Vučić prilikom otkrivanja spomenika Stefanu Nemanji rekao da su Vojislavljevići njihova srpska dinastija i onda im, u tom slučaju, ne smetaju katolički Vojislavljevići i Dukljani. Znači, ako su Srbi i etnički njihovi onda je u redu, ali ako nijesu, ako su nešto drugo – ne-Srbi i onda je to nasljeđe kojeg neko treba da se stidi i koje se koristi na podrugljiv način – istakao je Papović.

Dan kasnije Ministarstvo vanjskih poslova osudilo je krađu istorije i ideološko-pamfletističko tumačenje crnogorske istorije koje se nalazi na internet adresama ambasada Srbije.

– Srbija ima bogatu istoriju i uz svo razumijevanje za prekide koje su imali i drugi narodi, ne služi joj na čast da se kiti istorijom Crne Gore – „tuđim perjem“ – poručuju iz Ministarstva vanjskih poslova.

U reagovanju su istakli da se navodi sa internet prezentacije ambasada Srbije ne mogu smatrati običnim propustom, već svjesnom namjerom onih koji kroz svoje političko djelovanje i dalje baštine principe velikosrpske ideologije.

– Vjerujemo da nije potrebno mnogo podsjećanja na pogubnost ove ideologije koja je nanijela mnoga zla svim državama regiona, uključujući i samu Republiku Srbiju. Još jednom pozivamo politički vrh Republike Srbije da budućnosti radi prihvate prošlost i sadašnjost takvima kakve jesu, a ne da ih tumače onako kako to odgovara pojedinim ideološkim i pseudonaučnim obrascima partija na vlasti.

Takođe, budućnosti radi, pozivamo ih da konačno prihvate utemeljenu istorijsku činjenicu o viševjekovnoj nezavisnosti crnogorske države koja se kao samostalni pravni entitet razvijala uporedo sa svim ostalim evropskim državama – dodaje se u reagovanju.

Da ovo nije prvi put krivotvorenje istorije pokazuje i primjer protjeranog srpskog ambasadora u Crnoj Gori Vladimira Božovića. On je zbog izjave u novembru 2020. godine da je Mojkovačka bitka „kao primjer hristolike žrtve za svog bližnjeg i za slobodu bila uvod u oslobođenje Crne Gore i Podgoričku skupštinu – kao slobodan izraz narodne volje za ujedinjenje sa bratskom Srbijom“ i permanentnog negiranja svega što nosi crnogorski predznak proglašen personom non grata.

,,Naučnici“

Iako niti u u jednom paragrafu čuvenog djela vizantijskog cara nije zapisano da je Duklja pripadala Srbiji, bilo je srpskih naučnika koji su spremni da zarad ,,viših nacionalnih interesa“ bace nauku pod noge. Tako su, prenio je portal Analitika, istoričari Andrija Veselinović i Radoš Ljušić objavili 2008. godine knjigu ,,Srpske dinastije“ i na strani 26 izlažu: „Iz izlaganja Porfirogenitovog o Srbima može se jasno ocrtati prostor koji Srbi naseljavaju, kao i države koje oni obrazuju do 10. veka . . . Još južnije, od Kotora do ušća reke Bojane, formirana je država Duklja, koja je takođe naseljena Srbima“. (str 26)

Poznati (veliko)srpski istoričar Čedomir Antić, u feljtonu koji je priređen po knjizi ,,Četrnaesti vojvoda i devet baba“ objavio je: ,,Kada je sredinom 10. veka vizantijski car istoričar Konstantin VII Porfirogenit pisao svoje spise o narodima i o upravljanju carstvom, na Balkanu su pored Vizantijske imperije postojale bugarska, srpska i hrvatska država. Car je detaljno pisao o Srbima i Hrvatima, nabrajajući njihove zemlje i župe koje su ih činile. Duklja je zajedno s Travunijom, Zahumljem, Raškom, Bosnom i Paganijom, i pored svih nedorečenosti, u ovom spisu svrstana u okvire srpske države“. (Večernje novosti, 3. januar 2010)

Naučnici

Mnogi srpski naučnici, međutim, nijesu spremni da zarad srpstva tumače istorijske izvore nacionalno ostrašćeni. Portal Analitika je prenio da je dr Relja Novaković u knjizi ,,Gde se nalazila Srbija od VII do XII veka“ (Beograd, 1981), naveo: ,,Upadljivo je da ni Porfirogenit ne kaže kojeg su porekla bili stanovnici Duklje. Naše verovanje da je on u glavi 32, govoreći o Srbima, slučajno ispustio da kaže da su i stanovnici Duklje poreklom Srbi, znatno koleba činjenica da car ni u poglavlju 35, posvećenom Dukljanima i zemlji u kojoj sada obitavaju, ne kaže izričito da su poreklom Srbi, već samo veli: ,,Avari su porobili i ovu zemlju i ona je ostala pusta, i za cara Iraklija ponovo je naseljena, kao i Hrvatska, Srbija, zemlja Zahumljana, Travunija i Konavlje. Dakle, ni podatak sastavljača glave 30. ni Porfirogenitov opis ne pružaju dovoljno osnove za pouzdan zaključak o poreklu najstarijih slovenskih stanovnika Duklje. . . Čini nam se da je i Zeta, kao i Bosna, još od samog početka bila osobena zemlja. Ona je to ostala kroz čitavu svoju istoriju bez obzira na to što se u određenim fazama duže ili kraće nalazila u sklopu srpske države. Zeta nikad nije postala Srbija, uostalom kao ni Bosna“.

Priznati savremeni vizantolog Radivoj Radić takođe je pisao o knjizi vizantijskog cara.

-Valja naglasiti da je Porfirogenitov ,,Spis o narodima“ zbog svoje prirode i svojstava sačuvanih podataka najvažniji izvor za ranu istoriju kako evropskih tako i vanevropskih naroda. Reč je o izvanredno dragocenom istočniku koji je, po svoj prilici, najviše proučavan vizantijski izvor. I, što je možda najvažnije, poverenje u njegove vesti u nauci neprestano raste. Ovo naglašavam posebno stoga što se iz pisanja pseudoistoričara može steći sasvim pogrešan utisak da se radi o izvoru kojeg su se svi odrekli, a samo ga uvažava srpska zvanična istoriografija. U stvari, istina je sasvim suprotna: caru-piscu svi veruju, osim srpskih pseudoistoričara i, takođe, hrvatskih pseudoistoričara koji za njega vele da je ‘car-lažac’.” (NIN, 5. avgust 2004)

Ni akademik SANU Božidar Ferjančić nije vidio Srbe u Duklji.

– Izvesno je da je trebalo bolje zaviriti u spis cara Konstantina Porfirogenita pa videti da on Duklju ne navodi među oblastima naseljenim Srbima, a ni u glavi o Dukljanima ne kaže da su oni Srbi, niti da od njih vode poreklo.“ (Božidar Ferjančić, Dolazak Hrvata i Srba na Balkansko poluostrvo (osvrt na nova tumačenja), Zbornik Vizantološkog instituta, XXXV, Beograd, 1996).

O knjizi

Vizantijski car Konstantin VII Porfirogenit rođen je 905, a umro 959. godine, a ostao je poznat i po spisateljskom radu. Između ostaloga napisao je djelo koje je u nauci poznato kao „De Administrando Imperio“, to jest „O upravljanju carstvom“, tako ga je 1611. nazvao prvi izdavač, nazivaju ga još i „Spis o narodima“. Car je tekst namijenio svom sinu i nasljedniku Romanu II da bi mu pomogao da lakše i uspješnije upravlja carstvom. Djelo je uglavnom sastavljeno na osnovu dokumenata/izvještaja koji su se nalazili u carskom arhivu.

Knjiga ,,De Administrando Imperio“ u koju smo imali uvid, a do koje nam je pomogao da dođemo Vesko Karadžić, geološki inžinjer koji 25 godina živi u Kanadi, je drugo preštampano izdanje i prevod teksta cara Konstantina VII Porfirogenita iz 10. vijeka. Autor editovanja teksta na grčkom je Gy. Moravczik, a autor prevoda na engleski je R. J. H. Jenkins.

Izdavač je: Dumbarton Oaks, Centar za Vizantijske studije (Trustees for Harvard University, Washington, District of Columbia, U.S.A. 1967)

Ćirković: Dukljanska kneževina jasno razgraničena od susjednih

Akademik SANU Sima Ćirković, jedan od najvećih poznavalaca srednjevjekovne istorije, opisao je đe su se Sloveni-Srbi u I milenijumu naselili.

– Na planinskoj strani, duž dinarskog masiva, oblast naseljena Srbima graničila se s kneževinama Neretljana (između Cetine i Neretve), Zahumljana (između Neretve i Dubrovnika), Travunjana (između Dubrovnika i Boke, koji su sredinom X veka svi ubrajani u Srbe, i Dukljana (u području Skadarskog jezera i na potezu obale od Boke kotorske do Bojane).“ (Istorija srpskog naroda, Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), Drugo izdanje, Beograd, 1994, str 145)

Ćirković je u monografiji „Crna Gora“ (Beograd, 1976) napisao: „Do sredine X vijeka dukljanska kneževina bila je formirana i jasno razgraničena od susjednih slovenskih kneževina i vizantijskog područja“. (str 127)