Duže od dva mjeseca traje neizvjesnost za 30 doktora medicine iz Crne Gore koji ne mogu da polažu specijalistički ispit na Medicinskom fakultetu u Beogradu.
Specijalizaciju su upisali na tom fakultetu, a potom veći dio staža odradili u Crnoj Gori, prema pravilima koja su važila godinama.
Tek u novembru 2023. su obaviješteni da je, godinu ranije, fakultet promijenio pravila – da se pola specijalističkog staža mora odraditi u nekoj od beogradskih klinika.
“Konkretno, meni i jednoj koleginici je to saopšteno u novembru, na dan prijave ispita koji se polaže na kraju specijalizacije”, kaže za Radio Slobodna Evropa specijalizantkinja anesteziologije, Jovana Luburić.
To znači da bi se polovina već završenih specijalizacija morala nanovo odraditi.
U Jovaninom slučaju to bi značilo još dvije godine specijalističkog staža.
Osim specijalizantima, ovo bi bio problem i ustanovama u kojima rade, jer bi još godinu – dvije ostali bez tih ljekara.
Uz to, ponovljeni staž za njih 30 koštao bi državu više od pola miliona eura godišnje.
Ljekari žrtve improvizacije sistema
Pokušaji dogovora dva dekana, medicinskih fakulteta u Podgorici i Beogradu, da se dogovore o polaganju specijalističkog ispita, nije dao rezultate, potvrdili su za RSE sa podgoričkog fakulteta.
Iz Ministarstva zdravlja kažu da još čekaju odgovor kolega iz Srbije.
Predsjednica Sindikata doktora medicine Milena Popović Samardžić kaže za RSE da ovaj slučaj pokazuje u kojoj mjeri su ljekari, ali i društvo u cjelini, žrtva institucionalnih improvizacija.
“Praksa specijalističkog usavršavanja je godinama građena na usmenom dogovoru između dvije države, a sada kada je to eskaliralo u ozbiljan problem, on se opet svaljuje na najslabiju kariku, na specijalizante”, kaže Popović Samardžić.
Do specijalizacije najmanje deset godina visokog obrazovanja
Medicinski fakultet traje šest, a specijalizacija još četiri do šest godina učenja i prakse.
“Ako želite da završite bilo koju specijalizaciju, a žensko ste, neke stvari morate da ‘stavite na čekanje’. Ja sam, na primjer, stavila formiranje porodice. Mnoge koleginice koje odluče da prvo imaju djecu, najčešće odlažu specijalizaciju”, kaže Jovana.
Ova 33-godišnja ljekarka iz bolnice u Baru, usavršavala se u oblasti anesteziologije četiri godine, od čega dio u matičnoj bolnici, a dio u Kliničkom centru u Podgorici.
Poslednju godinu nastavu i praktični dio – u Beogradu.
Ona navodi da je bila veoma zadovoljna radom, mentorima i stečenim iskustvom na sve tri adrese.
Danas je, kaže Jovana, nakon deset godina učenja, rada u hitnoj pomoći i bolnici, odricanja i stresa, razočarana.
“Radoholičar sam, ne volim da se žalim i mogu puno da izdržim, ali prvi put se osjećam razočarano i umorno. Jer, došli smo do cilja, a nije nam dozvoljeno da pređemo tu crtu nakon svega što smo uložili”, ističe ona.
Nejasnoće oko novih pravila
Specijalizantima niko nije objasnio zašto pravila za njih važe retrogradno.
Jovana kaže da im je beogradski Medicinski fakultet sve vrijeme izdavao i potvrđivao upute za kruženje.
To su dokumenta koja omogućavaju da se staž dijelom odradi pod kontrolom mentora u Crnoj Gori.
“Sada specijalistička služba Medicinskog fakulteta u Beogradu traži od nas da sami poništimo te upute, jer pretpostavljam da nije zakonski moguće da oni ponište nešto što su prvobitno izdali i potvrdili kao važeće”, naglašava Jovana.
Bez dogovora nadležnih u Podgorici i Beogradu
Radio Slobodna Evropa je uputio više pitanja o ovom problem Medicinskom fakultetu u Beogradu, ali je odgovor izostao.
Sa podgoričkog Medicinskog fakulteta su kazali za RSE da su iz Beograda krajem decembra isključili mogućnost polaganja završnog ispita za ove specijalizante.
Ministar zdravlja Crne Gore Vojislav Šimun je 17. januara saopštilo da je već razgovarao sa ministarkama zdravlja i prosvjete Srbije, Danicom Grujičić i Slavicom Đukić Dejanović, koje su “pokazale dobru volju da se ova situacija riješi na dobrobit specijalizanata”.
U Sindikatu doktora medicine apeluju da institucije omoguće specijalizantima da ostvare svoja prava i očekuju da će ovaj problem biti nauk za nadležne.
“Nadam se da će uspostaviti pisanu proceduru na koji način se specijalizanti iz Crne Gore edukuju, i to ne samo u Srbiji, već i u drugim zemljama “, kaže Popović Samardžić.
Crna Gora ima problem sa deficitom ljekara naročito zbog odliva medicinskog kadra poslednjih godina.
Prema broju doktora na hiljadu stanovnika, Crna Gora je ispod svjetskog prosjeka.