Prošla je godina otkako traje brutalna ruska agresija na Ukrajinu i tragedija ukrajinskog naroda. Ničim izazvana ruska invazija primjer je flagrantnog kršenja međunarodnog prava i povelje Ujedinjenih nacija, poručeno je sa panel diskusije „Rat protiv Ukrajine: godinu dana od početka napada“, koji je Delegacjia Evropske unije organizovala u Evropskoj kući.
Obraćajući se okupljenim ambasadorima i gostima na panelu, ambasadorka Evropske unije u Crnoj Gori Oana Kristina Popa poručila je da je i sam panel prilika da se iskaže solidarnost i podrška Evropske unije teritorijalnom integritetu Ukrajine uz napomenu da je Evropska unija od samog početka agresije „pozivala Rusiju da zaustavi ovaj grozni rat“.
„Kao što je predsjednica Evropske komisije Fon der Lajen mnogo puta ponovila, EU će stajati uz Ukrajinu pružajući joj nepokolebljivu podršku koliko god bude potrebno. Naš kolektivni cilj je da prevlada demokratska Ukrajina i vrati svoj puni suverenitet. Ukrajina je pokazala svoju izuzetnu otpornost, djelimično zahvaljujući našoj podršci. Rusija je postala izolovanija zahvaljujući globalnim sankcijama i međunarodnoj osudi ogromne većine zemalja u Generalnoj skupštini UN“, poručila je Popa.
Uz ambasadorku EU na panelu su govorili i ambasadori zemalja članica koje su predsjedavale Savjetom Evropske unije od početka rata.
Ambasador Francuske u Crnoj Gori Kristian Timonije osvrnuo se na francuski period predsjedavanja i promjene koje je u francuskoj spoljnoj politici donio rat Rusije protiv Ukrajine. Kazao je da Francuska čvrsto stoji sa saveznicima u podršci Ukrajini u odbrani zajedničkih vrijednosti.
Timonije je citirao ukrajinskog generala Kirila Bodunova direktora ukrajinske obavještajne službe koji je kazao „postaviće se pitanje buduće političke i bezbjednosne arhitekture regiona koji se proteže od istočne Evrope do azijskog dijela Rusije”.
Pomažući Ukrajini mi dokazujemo da dijelimo zajedničke vrijednosti čovječanstva, kazala je ambasadorka Češke republike Janina Hrebičkova dodajuči da „Rusku agresiju na Ukrajinu shvatamo kao agresiju na NATO, EU i zapadne demokratske vrijednosti.“
„Nikada se nismo pomirili sa riječima ruskog predsjednika (Vladimira Putina), koji je pozvao na vraćanje „vojnih kapaciteta i infrastrukture alijanse u Evropi na mjesto gdje su bili 1997. godine“, praktično pozivajući na reviziju bezbjednosne strukture u Evropi u kojoj bi države bivšeg istočnog bloka postale ranjivije na buduću rusku agresiju.“ kazala je Hrebičkova.
Ambasadorka Švedske koja trenutno predsjedava Savjetom Evropske unije Anika Ben David u video poruci panelistima poručila je da će „ishod ovog rata oblikovati budućnost Evrope.“
Kako je ambasadorka Ben David kazala Ukrajina mora pobijediti, u suprotnom bi to značilo da se invazija jedne zemlje na drugu i podrivanje međunarodnog poretka isplati. Onda bi to moglo da se ponovi na nekom drugom mjestu ili od strane drugih država.
„Kako ruski agresivni rat protiv Ukrajine dovodi u opasnost evropski i globalni mir i sigurnost, EU takođe prepoznaje važnost strateškog partnerstva između EU i regiona Zapadnog Balkana. EU i njene države članice su u potpunosti i nedvosmisleno posvećene perspektivi članstva Zapadnog Balkana u Evropskoj uniji“, zaključila je švedska ambasadorka.
Ambasador Ukrajine u Crnoj Gori Oleh Herasimenko kazao je da su posledice ruske agresije na Ukrajinu višestruke i da su ostavile duboke ožiljke na njegov narod i njegovu zemlju.
„U svom neoimperijalističkom pokušaju da prepravi svjetski poredak, da prekroji državne granice na evropskom kontinentu i da za sebe zaokruži ekskluzivnu zonu interesa i dominacije, Rusija je nepovratno uništila ono što je preostalo od evropske bezbjednosne arhitekture, uzimajući za svoj cilj uništenje ukrajinske nacije i njene državnosti, brisanje ukrajinskog identiteta. Godinu dana kasnije, jasno je da je Rusija napravila fatalnu grešku, i vidimo koliko je Rusija podbacila u svim svojim ciljevima“ kazao je Herasimenko.
Zaključujući oficijelni dio panela ambasadorka Evropske unije u Crnoj Gori Oana Kristina Popa podsjetila je na stradanja ukrajinskog naroda i pomoć koju je unija uputila tokom prve godine ruske agresije.
Četiri miliona Ukrajinaca koji su pobjegli od užasa rata našlo je svoju bezbjednost u zemljama Evropske unije od čega samo u Poljskoj preko 1,5 miliona. Pored deset paketa sankcija koji ciljaju rusku ekonomiju rušeći ekonomsku bazu za vođenje rata, Evropska unija i države članice stavile su na raspolaganje oko 67 milijardi eura podrške Ukrajini i njenom narodu. 37,8 milijardi eura je posvećeno ekonomskoj pomoći, 17 milijardi eura za podršku izbjeglicama u EU i 12 milijardi eura vojne podrške.
EU je uspostavila takozvane linije solidarnosti koje su omogućile da se iz Ukrajine izveze 45 miliona tona robe, kao što je 23 miliona tona žitarica i prateće robe u vrijednosti od 20 milijardi eura prihoda. EU je donirala 1,7 milijardi eura humanitarne pomoći za pomoć ratom pogođenim civilima i 535 miliona eura pomoći u okviru Mehanizma civilne zaštite EU.
Ambadorka Popa je pozdravila i napore koje je Crna Gora uložila u tom pogledu navodeći da je više od 93.000 ukrajinskih državljana ušlo u zemlju u proteklih godinu dana. Od 13. februara 2023. u Crnoj Gori ima 33.739 izbjeglica iz Ukrajine koje su prijavile neki oblik boravka u zemlji. Ovo predstavlja, kako navodi, preko pet odsto stanovništva, što znači da je Crna Gora shodno svojim kapacitetima, među prvima u svijetu po prihvatu izbjeglica iz Ukrajine.
Panelu su prisustvovali ambasadori zemalja članica EU akreditovani u Crnoj Gori, ambasadori zemalja regiona, kao i ambasadorke Ujedinjenog Kraljevstva i Sjedinjenih Američkih Država, Karen Medoks i Džudi Rajzing Rajnke.