Nikolić: Mijenjaju se nazivi ulica, skrnave se spomenici, pokušavaju se izjednačiti izdajnici sa slobodarima

UBNOR i antifašisti Nikšića sa svojim članovima iz Mjesnog udruženja Vidrovan posjetili su spomenik braći Maksimović na mjesnom groblju u Gornjem Polju, položili cvijeće i evocirali uspomene na njih.

O životu i junačkoj pogibiji Šćepana, Alekse i Jovana Maksimovića govorio je predsjednik Mjesnog udruženja UBNOR-a i antifašista Vidrovan, Vojo Nikolić.

“Okupili smo se da evociramo uspomene na hrabre sinove Mirka Šorova Maksimovića: Šćepana, Jovana i Aleksu koji dadoše svoje živote za slobodu naše domovine, kao i mnogih drugih kojima je sloboda bila važnija od života. Ovdje do njih u neposrednoj blizini su i spomenici prvoboraca iz bratstva Maksimovića, braće od stričeva Dragiše i Radivoja nosilaca „Partizanske spomenice 1941“, a inače u ovom seoskom groblju u Gornjem Polju sahranjeni su i mnogi drugi istaknuti revolucionari i prvoborci iz ovoga kraja sa čime se naš kraj sa pravom ponosi”, kazao je Nikolić.

Crnogorski narod je, poručio je Nikolić, u prvim decenijama 20 vijeka preživljavao teške dane.

“Prvi i Drugi balkanski ratovi, Prvi svjetski rat, srbijanska strahovlada, Drugi svjetski rat.. Okupatori su odvodili ljude na rad, u zatvore, pljačkali sve što im je došlo do ruku. Glad i španjolica su harali, sela su bila opustošena i sl. Ko je god mogao bježao je i tražio utočište, od Italije, Argentine, Australije. Tridesetih godina mnoge porodice su dobijale imanja po Vojvodini, Kosovu i drugim krajevima Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Tako je i porodica Mirka Maksimovića, borca iz prethodnih ratova dobila imanje u Čantovir kod Subotice. Ostavili su rodno Gornje Polje 1928. godine”, istakao je Nikolić.

Nova sredina, poručuje, nije dobro dočekivala pridošlice.

“Bila je izražena nacionalna netrpeljivost, koja je posebno bila izražena prije i u toku Drugog svjetskog rata. Mirko je imao tri sina, Šćepana rođenog 1910. godine, Aleksu rođenog 1919. godine i Jovana rođenog 1923. godine. Mirkova žena Anđa , zvana Dukica, od Ivanovića sa Čeva sa tri sina za kratko je našla mir u Čantoviru. Aprilski rat 1941. ih je zatekao u Vojvodini odakle su protjerani, pa su se vratili u rodno Gornje Polje. U prvim ustaničkim danima jula 1941. godine protiv oružanih okupatorskih snaga cijela porodica uzela je aktivno učešće. Šćepan je bio borac Rastovačke čete Trebješkog partizanskog bataljona, a od juna 1942. godine borac je Treće čete Prvog bataljona Pete proleterske crnogorske brigade. Od septembra 1943. godine borac je Posadne čete Komande mjesta u Gornjem Polju. Bio je član KPJ od 1942. godine. Njegova mlada šćerka Milica početkom 1943. godine umrla je od posljedica lošeg boravaka u četničkom zatvoru. U januaru 1944. godine Šćepan je poginuo u neposrednoj blizini svoje kuće od četničkih izroda”, kazao je Nikolić.

Najmlađi Mirkov sin Jovan – Toša, bio je, podsjeća Nikolić, član SKOJ-a od početka 1941, a KPJ od 1942. godine

“Aktivni je učesnik NOR-a od jula 1941. godine. Borac je Rastovačke čete Trebješkog partizanskog bataljona, a od aprila 1942. godine Drugog udarnog bataljona Nikšićkog NOP odreda do formiranja Pete proleterske crnogorske brigade, kada stupa u Treću četu Trećeg bataljona. Poginuo je mlad, u dvadesetoj godini života kao neustrašiv borac, januara 1943. godine kod Tešnja u Bosni, u borbi protiv njemaca i ustaša.

Poslije osnovne škole Aleksa Mirkov je nastavio gimnaziju, a zatim je studirao prava u Subotici. Još kao gimnazijalac, uočio je rasulo u državnom aparatu i netrpeljivost prema nacionalnim zajednicama u Vojvodini. U SKOJ je primljen 1940. godine, a prije toga istjeran je iz gimnazije u Subotici, tako da je gimnaziju završio u Nikšiću”, kazao je Nikolić.

Aleksa se, kako navodi Nikolić, odmah povezao s komunistima i vrijedno je radio na pripremama oružanog ustanka u svom rodnom kraju i od prvog ratnog dana našao se u prvim redovima.

“Učestvuje u mnogim borbama koje su partizani vodili oko Nikšića, na Stubi, Grahovu i sl. Po formiranju udarnih bataljona Nikšićkog NOP odreda, kao dobrovoljac pošao je u Vasojeviće, gdje su se pojavili prvi četnici u Crnoj Gori. U svim tim akcijama isticao se ličnim junaštvom i beskompromisnom borbom protiv neprijatelja i domaćih izdajnika.

Nakon formiranja Pete proleterske crnogorske brigade borio se u njenom sastavu na putu kroz Bosnu i njenom pobjedonosnom povratku ka Crnoj Gori početkom 1943. godine. Isticao se u svim borbama koje su proleteri vodili. Junaštvo i hrabrost svih proletera posebno su došli do izražaja 1. maja 1943. godine, u borbi na Javorku. Brojčano manji i sa oružjem oskudniji uspjeli su da likvidiraju jako okupatorsko i četničko uporište. Njegovo junaštvo je došlo do punog izražaja u borbama oko Ostroga, gdje je likvidiran četnički štab takozvanog južnog fronta na čelu sa Blažom Đukanovićem i Bajom Stanišićem. Aleksa je među borcima bio jako omiljen, a cijenili su ga kao neustrašivog i krajnje odlučnog komunistu”, istakao je Nikolić.

U periodu ilegalnog rada organizovao je, dodaje Nikolić, javljanje dobrovoljaca za stupanje u partizanske jedinice, gdje je njegova inteligencija, neposrednost u radu sa omladinom došla do punog izražaja.

“Omladina mu je u potpunosti vjerovala. Bio je neposredno zadužen za organizaciju obavještajne službe na terenu. Aleksa je poginuo u borbi protiv četnika kod Oraha, oktobra 1943. godine. Proglašena je za Narodnog heroja 1953. Tako su sva tri sina Mirkova poginula kao partizani. Ostao je bez sinova Mirko, ali je na njihovim grobovima izjavio da je ponosan time što su mu đeca dala živote za slobodu domovine. Dom u Rastovcu nosi ime „Braće Maksimović“, a na prijedlog UBNOR-a i antifašista Nikšića Skupština opštine Nikšić donijela je odluku da se jedna ulica u Rastocima nazove njihovim imenom. U Čantaviru kod Subotice, mjestu gdje je porodica Maksimović živjela od 1928. do aprila 1941, godine glavna ulica, nosi ime Braće Maksimović. Na glavnom trgu se nalaze tri biste narodnih heroja, a u sredini se nalazi bista Aleksina, gradska biblioteka i dom omladine nose ime Braće Maksimović”, poručio je Nikolić.

Ovo je, istakao je Nikolič, lijep primjer odavanja duga kako nebismo zaboravili našu slavnu antifašističku prošlost.

“Danas smo svjedoci sve učestalijih napada i nasrtaja na sve što asocira na antifašizam, pokušava se prekrojiti istorija, mijenjaju se nazivi ulica koje nose imena velikih revolucionara, skrnave im se spomenici, pokušavaju se izjednačiti izdajnici sa slobodarima. Na nama je da im to ne dozvolimo već da na svakom mjestu i u svakoj prilici ističemo i govorimo o ljudima kao što su braća Maksimović: Šćepan, Jovan i Aleksa koji su ostavili neizbrisivi antifašistički trag u istoriji Gornjeg Polja i Crne Gore.Slava im!”, zaključio je Nikolić.