Deveti po redu godišnji regionalni forum o vladavini prava za Jugoistočnu Europu, čiji su domaćini AIRE centar i organizacija Civil Rights Defenders, održat će danas u Tirani, u Albaniji. Ove godine je težište Foruma na zaštiti ljudskih prava u vanrednim situacijama. Prije skoro dvije godine, usred pandemije Covida-19, na Forumu održanom 2020. godine predstavnici najviših državnih institucija iz cijelog regiona su raspravljali o Covidu-19 i ljudskim pravima.
“Ove godine će Forum biti prilika da sagledamo ključni razvoj prava i pouke iz tog perioda. Na Forumu će također biti predstavljen naš ažurirani vodič o Covidu-19 i ljudskim pravima, kojim je uzeta u obzir relevantna evropska i domaća sudska praksa od početka pandemije. Ti predmeti, kao i ažurirani vodič, pružaju bitne smernice za pitanja o tome kako izbalansirati i zaštiti ljudska prava u kontekstu pandemije, ali imaju i širi značaj u pogledu zaštite prava u vanrednim situacijama uopšte“, pojasnila je direktorica AIRE centra Biljana Braithwaite.
Valentina Pavličić, zastupnica Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudska prava i jedna od članica crnogorske delegacije na ovogodišnjem Forumu, govorila je o primjeni Evropske konvencije u Crnoj Gori, ali i značaju učešća Crne Gore na ovakvim regionalnim forumima.
“Evropska konvencija o osnovnim pravima i ljudskim slobodama predstavlja najrazvijeniji i najefikasniji međunarodni instrument zaštite ljudskih prava koji preko 70 godina unaprijeđuje zaštitu prava u 46 država članica Savjeta Evrope i štiti živote oko 700 miliona ljudi. Crna Gora ratifikovala je Evropsku konvenciju 6. juna 2006. godine, čime su odredbe Konvencije postale sastavni dio našeg unutrašnjeg pravnog poretka, a njihovu djelotvornu primjenu kontroliše njen nadzorni organ, Evropski sud za ljudska prava. Ona se, međutim, smatra odgovornom za ispunjavanje obaveza po Konvenciji od datuma ratifikacije Konvencije od strane bivše Državne Zajednice Srbije i Crne Gore 3. marta 2004. godine. Kada sagledam protekli period, sa zadovoljstvom mogu da konstatujem da se percepcija građana u Crnoj Gori, kako laičke tako i stručne javnosti, o važnosti primjene Konvencije i njenom značaju u našem pravnom poretku, u velikoj mjeri poboljšala u odnosu na vrijeme od prije 16 godina kad je Crna Gora ratifikovala Evropsku konvenciju“, poručuje Pavličić.
“Od prve presude Evropskog suda koja je donijeta protiv Crne Gore u predmetu Bijelić evidentan je napredak u crnogorskom pravosuđu kada govorimo o razumijevanju uloge i značaja Evropske konvencije i važnosti njene primjene u obezbjeđivanju zaštite osnovnih ljudskih prava i ostvarivanju vladavine prava. Ovaj napredak vidljiv je kroz sve veći broj sudskih odluka u kojima naše sudije direktno primjenjuju praksu Evropskog suda za ljudska prava i konvencijske standarde kao i broju ponovno otvorenih postupaka nakon donošenja presude Evropskog suda kojom je utvrđena povreda nekog konvencijskog prava“, napominje Pavličić.
Činjenica da broj predstavki crnogorskih građana pred Evropskim sudom za ljudska prava raste, ukazuje na to da su naši građani prepoznali Evropsku konvenciju kao značajan međunarodni instrument zaštite njihovih ljudskih prava, ali i Evropski sud kao objektivnu, transparentnu i nepristrasnu sudsku instancu, koja zaštitu njihovih prava osigurava u praksi.
“Podizanju svijesti o važnosti primjene Konvencije i standarda Evropskog suda za ljudska prava u crnogorskom društvu umnogome su doprinijeli i događaji poput Foruma o vladavini prava koji promovišu sprovođenje Evropske konvencije na nacionalnom nivou i podstiču regionalnu saradnju u kontinuiranom razvoju vladavine prava i ljudskih prava. Razmjena iskustava i znanja sa državama koje imaju dužu istoriju u primjeni Konvencije kao i sa sudijama i bivšim sudijama Evropskog suda za ljudska prava od ključne su važnosti za unaprjeđenje pravosuđa i obezbjeđenje djelotvornije i potpunije zaštite osnovnih ljudskih prava i sloboda crnogorskih građana“, zaključila je Pavličić.
Forum o vladavini prava za Jugoistočnu Evropu, kojeg je AIRE centar osnovao 2014. godine, jedan je od najvažnijih godišnjih događaja za nositelje funkcija u pravosuđu, pravnike i nevladine organizacije na Zapadnom Balkanu. Cilj Foruma je promovirati primjenu Evropske konvencije o ljudskim pravima u zemljama, potaknuti regionalnu saradnju i pružiti pomoć u procesu integracije regije u Evropsku uniju. Forum su podržali Vlada Ujedinjenog Kraljevstva, Švedska i Fondacija Konrad Adenuauer.