Kontroverzni zakon koji zabranjuje materijale koji bi se mogli smatrati promocijom homoseksualnosti ili promjene roda maloljetnicima stupio je na snagu u Mađarskoj 7. jula, uprkos tome što mnoge države članice EU zagovaraju jednaka prava lezbejki, homoseksualaca, biseksualaca i transrodnih osoba (LGBT).
Mađarski parlament je prošlog mjeseca usvojio zakon koji zabranjuje “prikazivanje ili promociju” homoseksualnosti ili promjene pola u televizijskim emisijama, filmovima i programima seksualnog obrazovanja djeci u školama.
Kritičari su zakon oštro kritikovali kao napad na prava LGBT osoba, rekavši da stigmatizuje seksualne manjine i nastoji ugušiti diskurs o seksualnoj orijentaciji.
Protesti protiv zakona održani su prošlog mjeseca u Budimpešti, a neki čelnici EU uputili su oštre riječi premijeru Viktoru Orbanu tokom samita prošle sedmice.
Francuski predsjednik Emanuel Makron i holandski premijer Mark Rute smatraju da bi Orban trebalo ili da podrži vrijednosti EU ili da Mađarsku udalji iz Unije.
Uoči samita, lideri 17 članica EU potpisali su pismo u kojem osuđuju bilo koji oblik diskriminacije na osnovu seksualne orijentacije, rekavši da su “poštovanje i tolerancija srž evropskog projekta”. Iako se u pismu Mađarska nije izričito spominjala, bilo je očigledno na koga se odnosi, piše Engleski servis Radija Slobodna Evropa (RSE).
Grupa od 13 zemalja EU, uključujući Njemačku, Holandiju, Švedsku, Francusku, Belgiju, Luksemburg i Irsku, otišla je još dalje, osuđujući Mađarsku zbog zakonskih promjena.
Uz to, predsjednica Evropske komisije Ursula fon Der Lajen koristila se neobično grubim jezikom, nazivajući zakon “sramotnim” i rekavši da izvršna vlast EU razmatra pravne akcije jer krši temeljne vrijednosti Unije.
Samo su Poljska i Slovenija podržale Orbana u vezi s zakonom.
Viktor Orban tvrdi da se zakon ne protivi homoseksualnosti, a njegova desničarska vlada, kojoj slijede izbori sljedeće godine, insistira da je zakon neophodan kako bi se osiguralo da seksualno obrazovanje djece mlađe od 18 godina bude isključivo u domenu roditelja.
Orban je optužio evropske čelnike da se u kritikama zakona ponašaju poput “kolonijalista”.
“Žele da diktiraju koji zakoni bi trebalo da stupi na snagu u drugoj zemlji. Žele nam reći kako da živimo svoj život i kako da se ponašamo”, rekao je on.
U komentarima na javnom radiju Orban je kazao da je kritika rezultat “loših refleksa izazvanih njihovom evropskom kolonijalističkom prošlošću”.