U odjeljenju za saradnju s medijima njemačkog Glavnog državnog tužioca ovih dana su baš svi zauzeti. „Hapšenje zbog mogućeg obavještajnog agentskog djelovanja“, tako je glasio naslov saopštenja od utorka (23. april), piše DW.
Isti naslov kao saopštenje od ponedjeljka. Ukupno su četiri osobe uhapšene u dva odvojena slučaja – jer su navodno špijunirale za Kinu.
Naslov saopštenja od 18. aprila bio je malo drukčiji: „Hapšenja između ostalog zbog obavještajnog agentskog djelovanja i članstva u stranoj terorističkog organizacija ’Narodna Republika Donjeck’“.
U politici i medijima su slučajevi navodnih ruskih i kineskih agenata izazvali zabrinutost. „Moramo konačno razumjeti da se ovdje radi o maksimalno ozbiljnoj i realnoj prijetnji našoj bezbjednosti“, sažeo je poslanik Konstantin fon Noc, predsjednik parlamentarnog odbora za kontrolu tajnih službi.
Političar Zelenih je pozvao da se sprovede ne samo krivično gonjenje, već da se odlučno dela na otkrivanju i razbijanju sličnih mreža.
Predsjednik Saveznog zavoda za zaštitu Ustava Tomas Haldenvang za DW je rekao da se upravo to i radi: „Pokrenuli smo te istrage i nakon što su dokazi postali jasni, uspjeli smo da predamo slučaj policiji i tužilaštvu.“
Šta njemački obavještajci kažu o Kini
Još u izvještaju Zavoda za zaštitu Ustava za 2023. navodi se da „globalne ambicije“ Kine vode „intenziviranju špijunskih aktivnosti“ i pokušaju ostvarivanja uticaja.
Haldenvang je upravo o tome govorio i na jednom simpozijumu u Berlinu kad je stigla vijest o hapšenju prvo troje navodnih kineskih špijuna.
„Do 2049. godine oni (Kina) žele da budu politička, vojna i ekonomska sila broj jedan na planeti. Taj cilj slijede kontinuirano – legalnim načinima, ali i ilegalnim.“
On je naveo da Kinezi koriste gostujuće naučnike i studente sa nemačkih univerziteta. „Te osobe su obavezane da daju informacije državi.“
To upozorenje ozbiljno shvata i ministarka za obrazovanje i nauku Betina Štark-Vacinger. Ne treba biti naivan, rekla je ova političarka liberala. Treba još bolje „vagati rizik i korist pri saradnji u nauci i na visokoškolskim ustanovama“.
Obavještajni krugovi u Njemačkoj istu opasnost vide kad je u pitanju ekonomija. Svako zajedničko preduzeće u kojem direktne investicije ili menadžeri i drugo osoblje dolaze iz Kine u Njemačku jesu potencijalna mreža za špijunažu, smatra Haldenvang. „Poslovne tajne mogu dospjeti u Kinu“, upozorava.
Špijun u taboru političara AfD?
U taj scenario se uklapa posljednji uhapšeni navodni agent, asistent evroparlamentarca Maksimilijana Kraha iz redova desničarske Alternative za Njemačku.
Zavod za zaštitu Ustava cijelu tu stranku svrstava u „sumnjive“ slučajeve mogućeg desnog ekstremizma, što Alternativa za Njemačku osporava pred sudom. Partiji se prebacuje i bliskost Rusiji.
Prema saznanjima njemačkih službi, ruska špijunaža se razlikuje od kineske po tome što slijedi kratkoročne ciljeve. Oni često imaju veze s ruskom agresijom na Ukrajinu.
„U svijetlu vrelog rata u kojem Rusija primjenjuje enormnu silu, bilo bi neoprezno ne pretpostaviti da imaju sposobnosti i volje za kompleksne obavještajne operacije u Evropi“, rekao je prvi njemački obavještajac.
Potraga za „regrutima“
Kako navodi Haldenvang, pretpostavlja se da će ruska špijunaža jačati i da će sve više ljudi biti regrutovano. Razlog je što je na početku ruske agresije iz Njemačke protjerano četrdesetak navodnih agenata koji su bili akreditovani pri ambasadi u Berlinu. Taj broj je u međuvremenu vjerovatno nadoknađen.
U Berlinu vjeruju da ruski predsjednik Vladimir Putin ima na umu i ljude ruskog porijekla koji žive u Njemačkoj. „Do sada se ta zajednica pokazala vrlo otpornom“, ocjenjuje Haldenvang.
Ali, u tim krugovima ima pojedinaca koji imaju velike simpatije prema Putinu i Rusiji. „Utoliko ovdje možda imamo rezervoar osoba koje bi onda bile spremne da delaju u ruskom interesu.“
Njemačka ministarka unutrašnjih poslova Nensi Fezer hvalila je hapšenje šestoro navodnih špijuna u roku od šest dana.
„Naše bezbjednosne službe, prije svih Savezni zavod za zaštitu Ustava, žestoko su pojačale odbranu od špijunaže. Tako se štitimo od hibridnih prijetnji ruskog režima, ali i od špijunaže iz Kine“, rekla je ova socijaldemokratkinja.