Rusija nagomilava neviđenu vojnu silu u oblasti Sjevernog pola i testira najnovije naoružanje u pokušaju da osigura svoju sjevernu obalu i stavi pod svoju kontrolu ključni pomorski put iz Azije u Evropu, piše danas američki sajt vesti CNN.
Stručnjaci za oružje i zapadni zvaničnici izrazili su posebnu zabrinutost zbog ruskog „super-oružja“ – torpeda „Posejdon 2M39“. Razvoj tog torpeda je ubrzan po zahtjevu predsjednika Vladimira Putina u februaru, objavljeno je u ruskim državnim medijima.
Taj „stelt torpedo“ pokreće nuklearni reaktor, a namijenjen je da se brzom plovidbom po morskom dnu provuče ispod priobalne odbrane, kakva je američka.
Po ruskim zvaničnicima, torpedo je namijenjen za nukearne bojeve glave od više megatona, koje mogu izazvati radioaktivne talase koji bi djelove pogođene obale učinili decenijama nenastanjivim.
U novembru je Kistofer Ford, tadašnji pomoćnik državnog sekretara SAD za međunarodnu bezbjednost i neširenje oružja, rekao da je „Posejdon“ dizajniran da „preplavi američke primorske gradove radioaktivnim cunamijem“.
Šef obavještajne službe Norveške, viceadmiral Nils Andreas Stensenes, rekao je za CNN da je ta služba ocijenila da je „Posejdon“ dio nove generacije nuklearnog oružja za odvraćanje te da je u fazi testiranja.
Satelitske slike koje je TV CNN dobila od tehnološke kompanije „Makar“ detaljno pokazuju brzu i kontinuiranu izgradnju ruskih vojnih baza i postavljanje opreme na arktičkoj obali Rusije, zajedno s podzemnim skladištima vjerovatno za „Posejdon“ i drugo novo visokotehnološko oružje.
Ruski arsenal u oblasti Srednjeg sjevera obuhvata bombardere i avione MiG31BM i nove radarske sisteme u blizini obale američkog poluostrva Aljaske.
Smatra se da je u toku nadmetanje Rusija i NATO-a, odnosno SAD, jer su američki bombarderi „B-1 Lancer“ stacionirani u norveškoj vazduhoplovnoj bazi Erland, a američki zvaničnici su avgusta prošle godine priznali da su u tom području i „stelt“ podmornice „Seawolf“.
Jedan visoki zvaničnik State Departmenta rekao je za CNN da Rusija na Arktiku renovira stare baze iz doba „Hladnog rata“ i gradi nove na poluostrvu Kola, u blizini grada Murmanska, što „ima posljedice po Sjedinjene Države i njihove saveznike“.
Rusije već pet godina gradi baze unutar svoje teritorije i to je dio njene legitimne odbrane, piše međutim CNN.
Američki zvaničnici izrazili su, međutim, zabrinutost da bi te snage mogle biti upotrebljene za uspostavljanje faktičke kontrole nad područjima Arktika.
Potpukovnik Tomas Kembel, portparol Pentagona, rekao je za CNN da se od marta te aktivnosti uvećavaju.
Visokotehnološko oružje se redovno testira u arktičkom području, po izjavama ruskih zvaničnika u državnim medijima, a to potvrđuju i zapadni zvaničnici.
Kembel je dodao da je Rusija u novembru objavila da je uspješno testirala protivbrodske hipersonične krstareće rakete „Cirkon“.
„Cirkon“ i „Posejdon“ dio su nove generacije oružja koje je Putin obećao 2018. godine kao strateške promjene u svijetu koji se brzo mijenja.
Iako su tada američki zvaničnici smatrali da je to novo oružje tehnički teško napraviti i da nije vjerovatno, sada izgleda da je ostvarenje blizu.
Šef obavještajne službe Norveške, Stensenes rekao je za CNN da je “ ‘Cirkon’ nova tehnologija hipersonične brzine koja otežava odbranu“.
Prošlog četvrtka je ruska državna novinska agencija TASS prenijela iz vojnoindustrijskog kompleksa da je obavljena još jedna uspješna proba „Cirkona“ s ratnog broda „Admiral Gorškov“, i da su sve četiri opitne rakete pogodile mete, i najavila da će napredniji isipiti početi u maju ili junu.
Rusku vojnu aktivnost u toj oblasti pomaže naglo otapanje „vječitog leda“ u okolini Sjevernog pola zbog opšteg zagrijevanja klime neočekivano brzo.
Američki zvaničnici su izrazili zabrinutost zbog nastojanja Moskve da kontroliše sada gotovo stalno otvoreni „Sjeverni morski put“ – pomorsku trasu od sjevernog Atlantika i Norveške, zatim duž sjeverne obale Rusije, sve do Aljaske i Azije.
Rusija snažno propagira taj plovni put od Azije do Evrope, koji je upola kraći nego južnim okeanima i morima, i kroz Suecki kanal.
Putin je u novembru, povodom porinuća novog ledolomca u Sankt Peterburgu, rekao da je „poznato da mi imamo jedinstvenu flotu ledolomaca koja ima vodeću poziciju u razvoju i proučavanju arktičkih teritorija. Tu superiornost moramo potvrđivati neprestano, svakog dana“.
A prošle nedjelje povodom vježbe u kojoj su tri podmornice istovremeno probile polarni led, Putin je rekao da ta „arktička ekspedicija nema presedana u sovjetskoj i modernoj istoriji Rusije“.
Po izvještajima ruskih medija, to su bile tri nove podmornice građene da nose „stelt oružje“, za koje se pretpostavlja da je dugo 20 metara.
Tako se ruska državna novinska agencija RIA Novosti pozvala u ponedjeljak na „izvor“ rekavši da će ispitivanja podmornice „Belgorod“, posebno razvijene za naoružanje torpedom „Posejdon“, biti završena u septembru.
Kataržina Zisk, profesorka međunarodnih odnosa na norveškom državnom Institutu za odbrambene studije, rekla je da je „Posejdon“ projekat „za zastrašivanje, kao pregovaračka karta, možda u pregovorima o kontroli naoružanja“ i da zato „mora biti isproban i vjerodostojan, i izgleda da je to sada stvarno“, piše CNN.