BBC otkriva kako se u Rusiji preko društvenih mreža i grupa za privatne poruke regrutuju nove brigade plaćenika koji će se boriti u Ukrajini zajedno s vojskom. BBC je razgovarao sa najamnikom i bivšim borcem koji je u bliskim vezama sa jednom od vodećih ruskih organizacija za regrutaciju plaćenika.
Plaćenik kaže da su mnogi veterani tajne organizacije Vagner dobili poziv u privatnoj Telegram grupi nekoliko nedjelja prije početka rata. Pozvani su na „piknik u Ukrajinu“, gdje se pominje i degustacija „Sala“, svinjske masti koja se tradicionalno jede u Ukrajini.
U poruci se apeluje na „one sa krivičnim dosijeima, dugovima, kojima je zabranjeno da učestvuju u drugim plaćeničkim grupama ili bez stranog pasoša“ da se prijave.
Bilo je navedeno i da su „srdačno pozvani oni iz ruskih okupiranih oblasti Luganske i Donjecke republike i Krima“.
Grupa Vagner, jedna od najzatvorenijih organizacija, zvanično ne postoji, jer je i po ruskom, ali i međunarodnim zakonima zabranjeno regrutovanje vojnika za novac u stranim državama. Ipak, procjenjuje se da je 10.000 operativaca odlazilo sklapajući ugovor sa Vagnerom.
Plaćenik koji je govorio za BBC kaže da se nove regruti raspređuju po jedinicama u skladu s komandama oficira GRU, ruske vojne obavještajne agencije u sklopu Ministarstva odbrane. Ističe da se politika regrutacije promijenila i da su dodatno sniženi kriterijumi.
„Regrutuju sve i svakog“, kaže nezadovoljan onim što opisuje kao kao nizak profesionalizam novih boraca.
Nove jedinice, kaže, ne idu više preko Vagnera, već se koriste drugi nazivi, kao što su Sokolovi.
Čini se da je ovo nastavak tendencija da se udalji od reputacije Vagner grupe, jer je „brend ukaljan“, kaže Kendis Rondo, profesorka ruskih, evroazijskih i istočnoevropskih studija na državnom Univerzitetu u Arizoni. Vagner se suočavao više puta s optužbama za kršenje ljudskih prava i ratne zločine tokom operacija u Siriji i Libiji.
Plaćenici koji su razgovarali za BBC rekli su da se regruti obučavaju u bazi Vagner u Molkinu na jugu Rusije, pored baze ruske vojske. Pored privatnih grupa za razmjenu poruka, u Rusiji je takođe postojala javna kampanja za regrutovanje plaćenika.
Na ruskoj društvenoj mreži VK, stranica sa opisom – specijalista za bezbjednosne aktivnosti, postavila je oglas tokom prve nedjelje invazije pozivajući „bezbjednjake“ iz drugih zemalja bivšeg Sovjetskog Saveza da se prijave za „blisko inostranstvo“ . Vojni eksperti su rekli da se ovo odnosi na Ukrajinu.
Oni koji su imali krivični dosije ranije nisu mogli da se pridruže plaćenicima. Takođe su postojala ograničenja za sve koji su rođeni van Rusije jer se sumanjalo da će biti lojalni.
Postoji „velika potražnja za borcima“ i da bi se učinili nešto značajno na terenu „trebaće im hiljade plaćenika“, kaže Džejson Blazakis, viši naučni saradnik u Sufan centru, američkom istraživačkom institutu za bezbjednost.
U petak je ruski ministar odbrane Sergej Šojgu rekao da se 16.000 boraca sa Bliskog istoka dobrovoljno prijavilo da se bori sa ruskom vojskom. Ruski predsjednik Vladimir Putin naredio je da se borcima sa Bliskog istoka omogući angažovanje u ratu. Saopšteno je da je u Ukrajini bilo do 400 boraca iz grupe Vagner.
Ova grupa je prvi put identifikovana 2014. godine, kada je podržavala proruske separatiste u sukobu na istoku Ukrajine. Vagnerov borac je objasnio da je u prvim danima invazije na Ukrajinu poslat u drugi grad po veličini – Harkov, gdje je rekao da je njegova jedinica uspješno završila misiju ne otkrivajući šta je to.
„Potom smo plaćeni 2.100 dolara, što je mjesečna naknada, i vratili smo se kući, u Rusiju“, rekao je on za BBC.
Blazakis opisuje korišćenje plaćenika kao „ očajnički pokušaj“ da se održi podrška ruske javnosti. Blazakis dodaje da korišćenje plaćenika omogućava Kremlju da „smanji broj poginulih jer se plaćenici koriste kao topovsko meso“. Moskva je uvijek poricala bilo kakve veze sa plaćeničkim grupama.
BBC je pitao rusko ministarstvo odbrane da li se baza u Molkinu koristi za regrutovanje dodatnih snaga za, kako ruske vlasti zovu „specijalnu vojnu operaciju u Ukrajini“. Odgovor nije stigao.