U Sjevernoj Mitrovici, jednoj od četiri opštine sa srpskom većinom na sjeveru Kosova, održani su protesti na koji je ranije pozvala Srpska lista, vodeća partija kosovskih Srba koja ima podršku Beograda.
Predsjednik Srpske liste Goran Rakić je sa protesta održanih u nedjelju, 6. novembra, zatražio da se formira Zajednica opština sa srpskom većinom, onako kako je dogovorena u Briselu u okviru dijaloga Kosova i Srbije.
Takođe je naveo da traže povlačenje odluke Vlade Kosova o preregistraciji vozila sa tablicama gradova na Kosovu koje izdaje Srbija.
Pozvao je okupljene da ne “nasijedaju na provokacije, da borbu nastave mirnim i demokratskim sredstvima”.
Ponovio je da ”brane Briselski sporazum i međunarodno javno pravo”.
Rakić je dan ranije podnio ostavku na mjesto ministra za zajednice i povratak u Vladi Aljbina Kurtija.
Igor Simić, koji je podnio ostavku na mjesto poslanika u Skupštini Kosova, rekao je da su pružili šansu Briselskom dijalogu, ali da ne žele više da budu “paravan” kosovskim vlastima.
Napomenuo je da pripadnici srpske zajednice na Kosovu deset godina čekaju Zajednicu opština sa srpskom većinom, ali da ona još uvijek nije formirana.
Zajednica je dogovorena u okviru dijaloga Kosova i Srbije, ali je Ustavni sud utvrdio da neki zaključci nisu u skladu sa zakonima Kosova.
Simić je okupljene pozvao da pozdrave potpredsjednika Srpske liste Milana Radoičića, koji se inače nalazi na crnoj listi SAD zbog umiješanosti u međunarodni organizovani kriminal.
Takođe Kosovo traga za njim, a dovodi se i u vezu sa ubistvom opozicionog srpskog političara Olivera Ivanovića.
Okupljenima su se na početku obratili uposleni u obrazovanju, zdravstvu i kosovskom pravosuđu uz poruku da se protive “kršenju osnovnih prava”, da neće dozvoliti “protjerivanje sa ovih prostora”, dok su oni iz pravosuđa poručili da više neće raditi za kosovske institucije.
Nebojša Arsić, rektor Univerziteta u Sjevernoj Mitrovici, rekao je kako su se okupili da kažu ne “kršenju osnovnih ljudskih prava”, te da spriječe kosovske vlasti da ih odvoje od Srbije.
Na protestu je rečeno da Univerzitet podržava odluku Srpske liste da napuste kosovske institucije te da treba biti okupljen oko te partije i predsjednika Srbije Aleksandra Vučića.
Govorio je i direktor Kliničko-bolničkog centra Zlatan Elek koji je rekao da je zdravstvo stub opstanka svih Srba na Kosovu, te da su imaju podršku političkog rukovodstva iz Srbije, odnosno da im Beograd obezbjeđuje bolje uslove za rad.
Obrazovne i zdravstvene institucije u srpskim sredinama na Kosovu funkcionišu u sistemu Srbije i veliki broj pripadnika srpske zajednice zavisi od plata koje dobija iz beogradskog budžeta.
Srpska lista je ranije saopštila da se “skup” održava kako bi se pokazalo jedinstvo i kako bi složno poručili Evropi da je Srbija njihova država.
Dan ranije su se u sjevernim opštinama mogli da vide pozivi izlijepljeni na javnim mjestima, kojima se građani pozivaju da na svojoj privatnoj imovini istaknu zastavu Srbije, dok su na javnim površinama one već okačene.
Ovaj protest dolazi dan nakon što su predstavnici Srba sa sjevera Kosova odlučili da napuste sve institucije Kosova, Vladu, Skupštinu, lokalne samouprave, pravosuđe i policiju.
Kako je rekao predsjednik Srpske liste Goran Rakić, odluka o napuštanju institucija biće na snazi sve dok “Priština ne počne da poštuje međunarodno javno pravo i sporazume dogovorene u Briselu”.
Zatraženo je i da Vlada Kosova povuče odluku o preregistraciji tablica sa oznakama gradova na Kosovu koje izdaje Srbija, a koje su za Kosovo nelegalne.
Radi se uglavnom o KM (Kosovska Mitrovica) tablicama, kojih u sjevernim opštinama ima oko 9.000.
Vlada Kosova je 1. novembra počela da sprovodi svoj plan o preregistraciji, nakon što je međunarodna zajednica tražila da se proces odloži na deset mjeseci. Prema planu kosovskih vlasti od aprila naredne godine, na Kosovu su u upotrijebi trebale da budu isključivo RKS (Republika Kosovo) tablice.
Ovakvu odluku nije želio na sjeveru da sprovodi direktor Policije za region sjever, Nenad Đurić, koji je zbog toga suspendovan.
U međuvremenu, premijer Kosova Aljbin (Albin) Kurti je pozvao pripadnike srpske zajednice da ne bojkutuju ili napuštaju kosovske institucije, da ne budu “žrtva političke manipulacije i geopolitičkih igara”. On je takođe pozvao na “smirenost, sigurnost i mir”.