Crna Gora je, kao zemlja kandidat koja pregovora članstvo već deset godina, bila nedovoljno prisutna na EU agendi tokom prethodne godine. Neophodno je efikasnije iskoristiti format dijaloga na visokom nivou organizacijom međuvladinih konferencija koje predviđa Nova metodologija pregovora, poruka je sa šesnaestog sastanka Zajedničkog konsultativnog odbora civilnog društva Evropske unije i Crne Gore (ZKO) koji je održan u Podgorici.
Sastankom su koopredsjedavali Andrej Zorko i Pavle D. Radovanović koji su podsjetili da je ZKO tijelo osnovano u skladu sa Sporazumom o stabilizaciji i pridruživanju koje omogućava organizacijama civilnog društva da prate proces pregovora i dostavljaju preporuke Vladi Crne Gore i institucijama EU u cilju unapređenja pregovaračkog procesa. Odbor je formiran po ugledu na Ekonomsko-socijalni savjet EU, koji je savjetodavno tijelo Evropske komisije i Evropskog parlamenta.
Državna sekretarka u Ministarstvu evropskih poslova Milena Žižić je kazala da iako je od samog početka pregovaračkog procesa prepoznat značaj uključenja civilnog društva u pregovaračku strukturu, još uvijek u punoj mjeri nije valorizovalo znanje i iskustvo sa kojim raspolaže civilni sektor, a koje je nerijetko presudno za povratnu informaciju o tome kako se pravna tekovina EU usklađena sa crnogorskim zakonodavstvom, implementira u praksi u našoj zemlji.
Ambasadorka EU u Crnoj Gori Oana Kristina Popa je naglasila da je snažno civilno društvo presudno za put Crne Gore ka Evropskoj uniji.
– Mehanizmi konsultacija i saradnje između crnogorskih državnih institucija i civilnog društva treba da budu dodatno unaprijeđeni, kao i pravni i institucionalni okvir – saopštila je, dodajući da je Evropska unija spremna da ohrabri i podrži navedene procese.
U okviru tri teme dnevnog reda koje obuhvataju Prvi klaster revidirane metodologije proširenja – Temeljna poglavlja, kao i stanje civilnog društva u Crnoj Gori, govorili su članovi pregovaračke strukture iz ministarstava evropskih poslova i pravde, Miloš Radonjić i Bojan Božović i članice ZKO-a iz NVO sektora, prof. Gordana Đurović (CPEU) i Marina Vujačić (UMHCG).
Takođe, u panelima su učestvovali i predstavnici nevladinih organizacija: Milena Bešić (CEDEM), Pavle Ćupić (GA), Dragana Jaćimović (IA), Dejan Milovac (MANS) i Daliborka Uljarević (CGO), kao i predsjednik Odbora za praćenje zapadnog Balkana u Ekonomsko-socijalnom savjetu EU Ionuţ SIBIAN i predstavnica Delegacije EU u Crnoj Gori Ana Mariguesa.
Predstavnici civilnog sektora su istakli da najveći dio preporuka iz prethodne zajedničke deklaracije ZKO-a nije ispunjen. Poručili su da je Crna Gora jedina zemlja koja u prethodnom periodu nije bila na EU agendi, i iznijeli zabrinutost zbog nedostatka kadrova u državnim institucijama, poručivši da je jako važno da se zadrži „institucionalna memorija“ procesa evropske integracije. Takođe, ukazali su na potrebu intenziviranja dijaloga o stanju u javnim finansijama.
U kontekstu učešća u radnim tijelima za pregovore, predstavnici civilnog sektora su istakli da su nesprovođenje reformi tokom proteklih godina i negativan odnos Vlade prema NVO-ima ključni razlozi njihovog slabog odziva u pregovaračkim radnim grupama i Savjetu za vladavinu prava. U tom dijelu, ukazali su na neophodnost izmjena Zakona o sprječavanju korupcije imajući u vidu činjenicu da im, zbog statusa javnog funkcionera, može biti problematičan postupak dobijanje sredstva iz nacionalnig fondova namijenjenih nevladinom sektoru.
Članovi ZKO sa crnogorske strane, osim Radovanovića, su Suzana Radulović (UPCG), Srđa Keković (Unija slobodnih sindikata Crne Gore), Tatjana Džudović (Saveza sindikata Crne Gore), prof. Gordana Đurović (CPEU) i Marina Vujačić (UMHCG). Status posmatrača imaju Vesna Daković (Montenegro biznis alijansa) i Rumica Kostić (UPCG).
Na kraju sastanka je usvojena Zajednička deklaracija, koja će biti upućena Odboru za stabilizaciju i pridruživanje, Parlamentarnom odboru za stabilizaciju i pridruživanje, Evropskoj službi za spoljne poslove, Evropskoj komisiji i Vladi Crne Gore.