Iz Udruženja UBNOR-a i antifašista Herceg Novog, čestitali su 9. maj Dan pobjede na fašizmom i Dan Evrope, ističući značaj koji ovaj datum ima za građane njihovog grada.
“Srećan Dan Evrope, Herceg Novi! Vjekovna tradicija i kulturni identitet Herceg Novog, ovom gradu daju prefiks evropski, sa jednakim pokrićem sa kojim ga nose velike prijestolnice. Njegov evropski duh, ogleda se u multikulturalnom naslijeđu i u srčanoj borbi protiv fašizma i obilježjima koja je ta borba Herceg Novom ostavila. Danas je Dan Evrope. Dan pobjede nad fašizmom. Koliko i zašto je važan u Herceg Novom govore spomenici, koji sa najočiglednijih, do najdiskretnijih mjesta nečijeg odvažnog stradanja svjedoče o hrabrosti, rodoljublju i ponosu čitavih generacija Novljana”, navode u saopštenju.
Iz ovog Udruženja prisjetili su se svih žrtava koje su podnijete kako bi danas Crna Gora bila građanska i multinacionalna zemlja.
“Nad Savinom se gordo uzdiže spomenik Bezmetkoviću. Prkos i srčanost u borbi za najvrijednije, vječno zamrznuti u bronzi, vjerno oslikavaju trenutak beskrajne hrabrosti čovjeka, u punom svjetlu onoga što prava, izvorna ljudska hrabrost jeste. Vojnik bez municije, naoružan samo svojom praznom puškom, ne spušta glavu pred smrću, odlazeći u vječnost sa pogledom heroja, koji zna da umire, a ipak ostaje da živi. Već čuvene Novljanke jednog imena i jednog srca, ujedinjene u hrabrosti i bespoštednom stradanju, pet Danica, ostale su da čuvaju grad, čija je obala zauvijek opasana njihovim imenima”, dodaju u saopštenju.
Dodatno navode, da postoje i potresne životne porodične priče koje će generacije prenositi sa koljena na koljeno, a koje svjedoče o surovosti fašizma i užasima rata.
“Među Novljanima se govori o ženi i djetetu koji su dobili priliku da poslijednji put obiđu supruga i oca, koji je ležao u fašističkom zatvoru u Kotoru. U oproštajnom zagrljaju, otac je zubima otkinuo pramen kose svoga sina. Nakon što je otac strijeljan, pramen djetinje kose je nađen u maramici u džepu kaputa, na lijevoj strani, pored srca. Dan danas porodica čuva ovaj pramen kao amajliju, kao spomen na stradanje i bezrezervnu borbu u kojoj je žrtvovano ono najvažnije. Užasi rata i fašističkog djelovanja potresali su ove krajeve više puta, noseći različite nazive i stilove djelanja, ali uvijek je jedno zajedničko ime – okupator. I prije i nakon Narodno oslobodilačke borbe, postojalo je i, na žalost, još postoji to znamenje koje nas prati neumoljivo – sindrom stranog okupatora i domaćeg izdajnika”, ističu u saopštenju.
Surovi pomori čitavih porodica 1918. i mnogo kasnije,dodaju, progoni na nacionalnoj osnovi iz devedesetih, ne birajući ni uzrast ni pol, pitajući samo za vjeru i naciju, trajna su opomena na našim prostorima.
“I tada su, kao i ranih četrdesetih godina dvadesetog vijeka, uslov užasnih stradanja bili ljudska svirepost, pohlepa i iznad svega izdaja. Herceg Novi danas pamti časna imena stradalih i hrabrih. Ta imena su nazivi ulica i institucija u ovom gradu. U vizuru i kulturološki okvir ovog grada utkana je težnja ka istinskim, evropskim vrijednostima. Na pragu Evropske unije, dostojan svog imena i svoje istorije, Herceg Novi mora graditi evropsku budućnost, baštineći vrijednosti koje ne dopuštaju pojavu savremenih vidova fašizma. Još jednom, srećan dan Evrope, Novi grade. Sa razlogom slavi, pripada ti”, zaključuju u saopštenju.