Polarizovani mediji u Crnoj Gori čine da gotovo nema nijedne partije koju slično vide građani koji čitaju različite medije zbog čega svi treba da se okrenu informacijama koje spajaju, a ne onima koje udaljavaju i produbljuju podjele, saopšteno je na konferenciji “Uloga medija u izbornom procesu u Crnoj Gori”, koju je organizovao Centar za monitoring i istraživanje (CeMI).
Predsjednik Upravnog odbora, CeMI-ja Zlatko Vujović, rekao je da u podijeljenom društvu, kakvo je crnogorsko, i mediji su podijeljeni.
„U polarizovanom društvu svaki od medija koliko se trudio ili se ne trudio nekako upadne u jednu od dvije strane – poziciju i opoziciju. Iako imamo tokom ovih istraživanja i one medije koji su uspjeli da se drže političkog centra“, naveo je Vujović.
Ukazao je da je opasnost kod polarizovanog društva uticaj spoljnih aktera, čemu kako je kazao, svjedočimo i u Crnoj Gori.
“Postoje neki zabrinjavajući indikatori, suočavamo se i sa problemom koncentracije kapitala u medijskim kućama od strane subjekata van Crne Gore, nema nikakvih ogrničavajućih institucionalnih mehanizama kao što ima u brojnim državama Evropske unije, gdje nije moguće da dominantnu kontrolu u medijima imaju akteri van te zajednice“, rekao je Vujović.
Smatra da Crna Gora i dalje kasni u tome da stvori podsticajno okruženje za razvoj slobode medija i objektivnog izvještavanja.
„CeMI-jevi nalazi istraživanja su pokazali da dominantan procenat građana Crne Gore koji su bili ispitani, njih skoro 90 odsto, smatra da ne postoje u potpunosti nepristrasni mediji u Crnoj Gori. To nisu podaci koji ohrabruju, ali nas trebaju podstaći da svi doprinesemo da imamo okruženje u kome će mediji biti ti koji će pomagati da se prevaziđe polarizacija i da ona bude što plića i da se okrenemo podacima koji nas spajaju a ne onima koji nas udaljavaju jedni od drugih“, kazao je Vujović.
Državna sekretarka u Ministarstvu kulture i medija, Mirjana Maslovar, istakla je da je primarni cilj Medijske strategije, koju je nedavno usvojila Vlada, uvođenje reda u crnogorski mediojski prostor koji je posljednjih gopdina posebno kontaminiran ulogom društvenih mreža i neregstrovanih portala, navodeći da je je borba protiv dezinformacija postala borba za opstanak profesionalnog novinarstva.
„Usvajanjem i sprovođenjem ove Strategije, valja nam se suočiti sa izazovima u razvoju medijskog pluralizma, kao i sa stalnim prijetnjama medijske polarizacije, nedovoljno jake samoregulacije, nepodnošljive lakoće interpretacije, ali i ukorijenjene prakse političke instrumentarlizacije“, navela je Maslovar.
Smatra da se medijska pismenost, kao sintagma, uglavnom upućuje publici – čitaocima, slušaocima, konzumentima medija.
„Međutim, medijska pismenost i novinarska stručnost je nešto što se mora uspostaviti kao neupitan standard unutar same medijske zajednice Crne Gore i otuda je spoznaja suštine medijske pismenosti najvažnija za novinare i uređivače medija“, kazala je Malovar.
Poručila je da je uloga Ministarstva kulture i medija da Medijsku strategiju učini polugom razvoja demokratskih procesa u Crnoj Gori.
„Naš zadatak je da medijsku pismenost uzdignemo na nivo kritičkog i odgovornog odnosa prema stvarnosti i njenoj interpretaciji, da medijske poslenike zaštitimo od svakog pokušaja narušavanja njihove slobode i dosljednosti u borbi za istinu, objektivnu i pravovremenu informaciju, osvrt, stav mišljenje. Ne može biti demokratski i reformski orhentisane Crne Gore bez medija koji prednjače i utiru put dobrim praksama“, poručila je Maslovar.
Predstavljajući nalaze studije “Moć medija i politika: Analiza uticaja na izborne procese u Crnoj Gori”, programska direktorica CeMI-ja, Teodora Gilić je kazala da su prilikom istraživanja analizirali navike građana, koje supodijelili u dvije grupe – glasače opozicije i glasače parlamentarne većine i ispitivali su koje medije će izabrati kao primarni izvor informisanja.
„Glasači parlamentarne većine su dominantno izabrali medije koji su bliski politici parlamentarne većine. S druge strane, glasači opozicije u skoro istoj mjeri čitaju i jedne i druge medije. Podaci pokazuju veliki disbalans u navikama građana, međutim ipak treba uzeti u obzir da u kategoriju medija koji su bliski parlamentarnoj većini spadaju Vijesti i RTCG, koji su mediji koji godinama dominiraju našom medijskom scenom i prema tome su građani izgradili naviku praćenja ovih medija, a istovremeno su i mediji u koje i glasači opozicije i glasati parlamentarne veline imaju visok stepen povjerenja“, navela je Gilić.
Prema njenim riječima, istraživanje je pokazalo da glasači parlamentarne većine najveće povjerenje daju Vijestima u odnosu na druge medije (njih 62,6 odsto), dok glasači opozicije najveće povjerenje daju upravo RTCG-u (57,5 odsto njih).
„Ono što svakako potvrđuje polarizaciju, jeste to što je povjerenje glasača opozicije u medije koji su dominantno bliski parlamentarnoj većini prilično nisko, varira od 8,8 odsto u slučaju portala Borba.me do otprilike 17 odsto kada je riječ o PINK M. Ista stvar je prisutna i kod glasača parlamentarne većine, najniže povjerenje imaju u CDM, TV E i Pobjedu, odnosno u medije koji su dominantno bliski opoziciji“, rekla je Gilić.
Predstavljaujući podatke koji se odnose na ton medijskih objava, Gilić je kazala da je najviše pozitivnih medijskih objava bilo usmjereno ka koaliciji “Zajedno” 596, zatim ka Pokretu Evropa sad 367, ka koaliciji “Hrabro se broji” 344, ka koaliciji Za budućnost Crne Gore 297 i SDP-u 310 pozitivnih medijskih objava.
„U pogledu negativnih medijskih objava, takvih objava je najviše bilo usmjereno ka Pokretu Evropa sad (361) i koaliciji “Zajedno” (324). Nakon njih, slijede koalicija “Hrabro se broji” sa 257 negativnih medijskih objava i koalicija Za budućnost Crne Gore s 147 negativnih medijskih objava“, rekla je Gilić.
Ukazala je da je najveći disbalans izmedđu negativnih i pozitivnih objava primijetan u odnosu prema SDP-u, koji ima mnogo više pozitivnih nego negativnih medijskih objava, kao i kod koalicije “Za tebe”-SNP i Demos.
Ukazala je da je polarizacija koja je primijećena na medijskoj scenio prisutna i na društvenim mreža.
„Sadržaji koji kreiraju i dijele različiti Facebook nalozi i stranice su duboko polarizovani, čiji je cilj davanje podrške jednoj grupi političkih aktera i sprovodenje negativne kampanje protiv druge grupe političkih aktera. CeMI nije identifikovao niti jedan Facebook nalog/stranicu ili Facebook grupu koja na balansirani način dijeli sadržaj na Facebook-u, odnosno čija je funkcija da informiše javnost na izbalansirani način“, rekla je Gilić.
Izvršni direktor DeFacto Consultancy, Slaven Živković, kazao je da su u okviru istraživanja ukrstili podatke koji se odnose na medije koje građani prate, sa podacima za koga su glasali u drugom krugu predsjedničkih izbora.
„Istraživanje je pokazalo da glasači Jakova Milatovića dominantno gledaju TV Vijesti, čitaju portal Vijesti, Pink, Prvu i Dan. Sa druge strane, glasači Mila Đukanovića dominantno čitaju CDM, Pobjedu, Gradski portal, gledaju Agradski TV, slušaju Antenu M, i Tv E“, naveo je Živković.
Ukazao je da polarizovani mediji čine da građani iako žive u istoj zemlji, gradu i ulici ponekad mogu živjeti u potpuno drugačijim realnostima s obzirom da mogu imati potpuno drugačije informacije prateći drugu grupu medija.
„Istraživanje je pokazalo da je gotovo 90 odsto građana u Crnoj Gori u potpunosti ili donekle saglasno sa tim da su mediji u Cnoj Gori pristrasni i da izvještavaju u skladu sa određenom ideologijom i političkom partijom“, naveo je Živković.
Pojasnio je da su ispitanike pitali u kojoj mjeri vjeruju značajnijim medijima u Crnoj Gori.
„Uz pomoć faktorske analize, mogli smo da podijelimo sve medije u nekoliko grupa u zavisnosti od toga kako se ljudi grupišu zajedno. Stitistički program je izdvojio dvije grupe, u kojim jednu grupu podržavaoci opziconih i druga parlamentarne većine. U podržavaoce parlamentarne većine spadaju Vijesti, Prva, Pink M, Adria, Radio televizija Nikšić, IN4S i Borba“, rekao je Živković.
Pojasnio je da drugu grupu medija čine Gradska televizija, Nova M, televizija E, CDM, Antena M i Pobjeda.
„Podaci do kojih smo došli nam pokazaju da ljudi koji u većoj mjeri vjeruju na prijmjer Televiziji E ili Gradskoj, imaju manju vjerovatnoću da vjeruju portalima kao što su IN4S, Borba…“, rekao je Živković.
Pojasnio je da u ovoj podjeli Televizija Crne Gore se ne stvrstava u nijednu grupu.
„Osjećajni termometri pokazuju priličnu polarizaciju u Crnoj Gori. Glasače predsjedničkih kandidata Mila Đukanovića i Jakova Milatovića pitali smo u kojoj mjeri im se sviđa ili ne sviđaju kandidati. Glasačima Mila Đukanovića se u velikom mjeri sviđa taj kandidat. Ipak, prilično su kritički nastrojeni prema Jakovu Milatoviću“, naveo je Živković.
Rekao je da su isti podaci i za glasače Jakova Milatovića, koji prilično visoko ocijenjuju tog kandidata, dok izrazito nisko ocijenjuju Mila Đukanovia.
„Pitali smo građane koji su glasali za Jakova Milatovića da li su glasali za njega ili protiv Mila Đukanovića i dobili smo zanimljive podatke. Unutar njegove grupe podržavaoca, 60 odsto kaže da su glasali za Jakova Milatovića, dok 40 odsto je je glasalo protiv Mila Đukanovića“, naveo je Živković.
Kazao je da su građane pitali koliko se toplo ili hladno oosjećaju prema političkim partijama, navodeći da je za DPS prosječna ocjena oko 30, dok imaju stabilan broj ljudi koji su podržavaoci ove partije.
“Povećanje broja visokih ocjena može ukazivati na to da DPS jača svoju bazu odanih pristalica. Ipak, trend pada ukupne prosječne ocjene sugeriše da stranka možda gubi umjerene birače ili one koji su ranije bili blago naklonjeni. S druge strane, PES dobija stabilno visoku prosječnu ocjenu na osjećajnom termometru, ali ne bilježi rast u broju onih koji ovo partiji daju izrazito visoku ocjenu. Stabilno visoka prosječna ocjena može da sugeriše da stranka ima široku podršku među biračima. Međutim, činjenica da broj onih koji joj daju izrazito visoku ocjenu ne raste može sugerisati da i dalje nema snažno jezgro odanih pristalica koji su duboko vezani za partiju, za njen program ili vođstvo.”
Ukazao je da je istraživanje pokazalo da kod opozicionih partija najbolje stoji DPS, dok sa druge strane kod provladinih medija i RTCG najbolje stoji Evropa sad.