Zbog rata između izraelskih i snaga militantne organizacije Hamas, crnogorske vlasti bile su primorane da odlože obuku pripadnika Vojske Crne Gore u Izraelu, piše Radio Slobodna Evropa.
”Na obuku su pripadnici Vojske trebali da budu upućeni sredinom novembra. Zbog sukoba u Pojasu Gaze, a u dogovoru sa izraelskim partnerima, obuka je odložena do sticanja uslova za bezbjedan boravak i njenu realizaciju”, kazali su iz Ministarstva odbrane za Radio Slobodna Evropa (RSE).
Izrael je mjesec ranije, 8. oktobra, objavio rat palestinskom Hamasu, kojeg Evropska unija i Sjedinjene Države smatraju terorističkom organizacijom.
Povod je bio napad Hamasa dan ranije na izraelske teritorije. Tom prilikom ubijeno je 1.200 osoba a 240 uzeto za taoce, od kojih je dio oslobođen tokom kratkotrajnog prekida vatre.
Ministarstvo zdravlja, koje je pod kontrolom Hamasa, saopštilo je da je u napadima izraelskih snaga na Gazu poginulo oko 20.000, a povrijeđeno 52.000 osoba.
Vojna saradnja sa Izraelom traje već pet godina
Nedugo nakon što je juna 2017. godine postala članica NATO, Crna Gora je krenula u modernizaciju Vojske Crne Gore.
U tom procesu se osim na industrije drugih zemalja članica saveza oslanjala i na partnerske države.
Sa Izraelom je 2018. godine potpisala Memorandum o razumijevanju u oblasti odbrane što je bio uvod u sklapanje najmanje tri sporazuma sa izraelskom kompanijom “Elbit systems” vrijedna više od 50 miliona eura.
Prvi, “težak” oko 35 miliona dolara o opremanju crnogorskih oklopnih vozila sa oružanim stanicama na daljinsko upravljanje, dogovoren je krajem 2019.
“Elbit” se ugovorom obavezao na punu integraciju stanica na vozilima američke kompanije “Oshkosh” u roku od tri godine, i pružanje logističke podrške na sedam godina.
Ove stanice, navodi se na stranici kompanije, omogućavaju precizno pucanje u pokretu i njime upravlja osoba iz vozila putem džojstika i pametnih ekrana, čime se pruža zaštita posadi koja je bezbjedno smještena unutra.
U izvještaju o radu Ministarstva za 2022. navodi se da je od 55 isporučeno 50 oružanih stanica, a preostalih pet očekuje se do kraja ove godine.
Opremljenost za učešće u misijama
Crna Gora je u procesu modernizacije nabavila i zaštitnu opremu i municiju zaopremanje vojnih jedinica koje učestvuju u misijama i operacijama.
Pripadnici Vojske učestvuju u šest misija, od Kosova preko Iraka do zapadne Sahare.
Iz Ministarstva su za RSE kazali da su istraživanjem tržišta prema “zahtijevanim tehničkim karakteristikama”, a poslije konsultacija sa više renomiranih kompanija, za nabavku municije izabrali “Elbit”.
Sporazum o nabavci zaštitne opreme potpisan je krajem decembra 2022. godine, ali iznos nije saopšten.
Oko 20 miliona eura je vrijedan ugovor za minobacače i obuku iz maja 2023. sa istom kompanijom.
Njime je predviđeno da”Elbit” dio crnogorskih oklopnih vozila opremi minobacačkom municijom 120mm i obučivojnike i oficire na Elbit-IMI Akademiji u Izraelu.
Predstavnik Ministarstva odbrane Izraela Jair Kulas je kazao na potpisivanju ugovora da on “predstavlja veliki izraz povjerenja u izraelsku odbrambenu industriju”.
– Crna Gora je partner i saveznik Izraela i suočava se sa složenim bezbjednosnim izazovima kao i druge evropske zemlje. Izraelska odbrambena industrija je u stanju da im pruži tehnološka rješenja najvišeg standarda – rekao je Kulas.
Na sajtu kompanije se navodi da IMI Akademija ima učionice i auditorijume, poligone, simulatore pucanja, hale za borilačku vještinu krav maga, operativni centar za vožnju, staze sa preprekama…
Ističe se da su svi instruktori služili kao oficiri i instruktori u elitinim jedinicama izraelskih bezbjednosnih agencija i specijalnih snaga.
Sporazumi pod stepenom tajnosti
– Svi sporazumi vezani za nabavku bezbjednosno osjetljive opreme određeni su stepenom tajnosti, jer sadrže podatke čijim bi otkrivanjem mogle nastupiti štetne posljedice za ostvarivanje funkcije organa – kazali su iz Ministarstva odbrane za RSE.
Na pitanja o saradnji sa Crnom Gorom i obuci na njihovoj akademiji, iz “Elbita” su kazali da ne komentarišu poslovna pitanja.
U Izraelu je, prema izvještaju Ministarstva odbrane za 2021. godinu, završen i kurs za obezbjeđenje važnih ličnosti.
Nastavak i za vrijeme nove vlade
Da će se ta saradnja nastaviti sugeriše dokument o stanju u Ministarstvu odbrane, koji je napravljen u trenutku kada je Vlada Milojka Spajića 31. oktobra preuzela dužnost od Dritana Abazovića.
Dvije države pregovaraju o kupovini, između ostalog, više od 40 Spike protivoklopnih raketa, uključujući mobilne lansere, obuku i transport.
Predmetna nabavka iznosi 20 miliona eura.
Iz Ministarstva su za RSE kazali da su u procesu modernizacije Vojske, poboljšanja njene interoperabilnosti i sposobnosti da odgovori bezbjednosnim izazovima, značajna iskustva i tehnološki napredak koji preporučuju Izrael.
Protesti podrške Palestini u Podgorici
Dok Vlada nastavlja saradnju sa izraelskim odbrambenim sektorom, od početka rata Izarela i Hamasa u Crnoj Gori je održano više skupova podrške Palestincima, uz pozive vlastima da uvedu sankcije Tel Avivu.
Ministar vanjskih poslova Filip Ivanović kazao je prošlog mjeseca da Crna Gora podržava pravo Izraela na samoodbranu dok god je u ona u granicama međunarodnog humanitarnog prava, ali se i snažno zalaže za zaštitu civila u Gazi.
Istakao je da zaštita civila u Gazi mora biti prioritet međunarodne zajednice.
Napomenuo je i da se Crna Gora zalaže za rješenje o dvije države, kao jedinog održivog okvira za rješavanje izraelsko-palestinskog pitanja.
Crna Gora je sa svim zemljama Zapadnog Balkana glasala sredinom decembra na Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija za trenutni prekid vatre u ratu Izraela i Hamasa.