Vrijeme je da se okonča kontinuitet neuspjeha i stavi tačka na birokratske procedure koje su obesmišljene samim besmislom ruske invazije na Ukrajinu. Smatramo da je najhitnije potrebno da NATO obezbijedi sve potencijalne tačke sukoba koje bi mogli izazvati ruski maligni uticaji, Crna Gora, Bosna i Hercegovina, Kosovo, poruka je iz deklaracije koja je usvojena danas na konferenciji o odnosima EU i zemalja Zapadnog Balkana pod nazivom “EU i Zapadni Balkan: Zajednička budućnost?” koja se održava u Kotoru, u organizaciji Instituta evropskih demokrata (IED), a pod pokroviteljstvom Evropskog Parlamenta.
“Najhitnije je potrebno da se Srbija beskompromisno uključi u bezbjednosnu saradnju koju bi koordinisao NATO, i da se uklone sve prepreke evropskoj integraciji, kako Beograd i opstrukcije i nestabilnost izvozi u susjedstvo. Smatramo da su potrebne nove vizije saradnje Zapadnog Balkana i zapadnog svijeta kako bismo dobili nove političke lidere. Za Zapadni Balkan je Evropa sopstveni prostor, koji je bio integrisan do 1991. Revitalizacija tog prostora moguća je, uvjereni smo, bez obzira na sve političke razlike, i zahvaljući svim našim kulturnim razlikama, koje su takođe naše bogatstvo”, kaže se u deklaraciji uz naglasak, da su se učesnici okupili u Kotoru, nadragocenijem istorijskom i umetničkom spomeniku Crne Gore, koji je pod UNESCO zaštitom od 1979. i povezuje sve stilove od romanike do baroka, „kako bismo podsjetili na neraskidivo jedinstvo kultura, i potrebu za novim, hrabrim političkim liderstvom, i novim, hrabrim odlukama“.
“Puna invazija Rusije na Ukrajinu počela je 24. Februara 2022. Ruska vojska uništava barokne gradove u Ukrajini, ubija civile i vojnike, uništava životni prostor. Ideja Putinove agresije je potiranje identiteta Ukrajine, i nasilno uspostavljanje nove ruske imperijalne sile koja ujedinjenu Evropu smatra neprijateljskom, manje vrijednom, i dostojnom poništavanja. Ukrajina je samo prva stepenica. Evropa je ostala bez vremena, koje je, u toku poslednjih dvadeset godina, proteklo u pretežnom neuspjehu da se integrišu ostaci bivše Jugoslavije i Albanija. Rat u Ukrajini bio je očekivani ishod Putinovih pokušaja da prevaziđe pad komunizma i raspad Sovjetskog Saveza. Prateći sovjetsku paradigmu, Jugoslavija je i dalje u procesu raspadanja”, navodi se u deklaraciji.
Konferenciji u kojoj su učestvovali gosti iz zemalja Zapadnog Balkana, kao i predstavnici iz zemalja Evropske Unije, putem video-linka pozdravio je Franćesko Ruteli, predsjednik IED, a Crnu Goru predstavljali su Andrej Nikoalidis i Miodrag Vlahović.
Održane su dvije panel-rasprave – “Zapadni balkan i EU: (Da li postoji šansa za) multikulturnu evropsku regiju sa perspektivom integracije u EU?” i “Zapadni Balkan: Kojim putem dalje?”.
Na prvoj panel raspravi se čulo puno predloga o tome da je potrebno inovirati, napraviti novi koncept odnosa EU prema Balkanu, a sa druge strane da je potrebno i u našim zemljama naći snage, energije, političkog znanja i pameti da se bolje i efikasnije i korisnije za sve nas i za našu evropsku budućnost postavimo u ovim novim uslovima.
Vlahović je novinarima kazao da se pokazala se kao jako korisna inicijativa koju su pokrenuli prije četiri mjeseca u Bilbau, te da je današnja nastavak tamo održane konferencije koja je takođe bila posvećena evrobalkanskim odnosima, tj perspektivama neke zajedničke budućnosti Evrope i Balkana, koja je doživjela dramatičnu promjenu nakon ruske agresije na Ukrajinu.
“I to je danas apostrofirano kao jedan veoma značajan istorijski novi momenat, tragičan, veoma destruktivan i tužan za Ukrajinu, ali istovremeno otrežnjujući za EU i njen odnos prema Balkanu, otrežnujući i za mnoge od nas, ne za sve nažalost, ali za mnoge od nas i u zemljama zapadnog Balkana. Na prvom panelu se već ćulo puno predloga o tome da je potrebno inovirati, napraviti novi koncept odnosa EU prema Balkanu.
Jedno je sigurno neki od regionalnih ili kvazi regionalnih inicijativa, poput Otvorenog Balkana pokazali su se da su već sada „pase“, da su kao takve neoperativne, da nijesu korisne i da nose jednu sasvim drugu agendu, drugu projekciju od one koja je nama zapravo jedina važna, a to je naša evropska budućnost. Tako da je jedna od indirektnih posljedica, ali veoma značajnih i veoma vidljivih na Balkanu, ove tragedije u Ukrajini da je sa takvim projekcijama, sa takvim „ alternativama“ za naše punopravno članstvo u EU, ta priča završena, konačno stavljena ad akta i ta vrsta rezonovanja i ideje ovdje na prvom panelu je u potpunosti podržana”, kazao je Vlahović.
Prema riječima Vlahovića, Crna Gora je veoma zainteresovana i drago mu je što je “ovdje taj princip veoma jasno podržan od ljudi koji se razumiju u te stvari”.
“Da se vratimo na takozvani regata princip, na sagledavanje individalnih vrijednosnih karakteristika, dostignuća i problema sa druge strane svake od pojedinačnih šest zemalja našeg regiona i da se na osnovu toga projektuje naša evropska budućnost. Crna Gora je u tom kontekstu možda u najboljoj poziciji, ne samo zato što smo najmanji, već što smo – što je danas i potvrđeno, organizaciono, i tehnički i u finasijskom, pa i u političkom smislu najlakši problem kojim se Evropa može baviti, već i zbog toga što smo mi najdalje i prije ove agresije i destrukcije koju smo doživjeli od odlazeće Vlade, zapravo otvorili sva poglavlja – neka od njih privremeno zatvorili, ali smo zapravo najdalje otišli na tom putu, bez obzira na negativan izvještaj EU i, bez obzira na pogrešnu politiku odlazeće Vlade, Crna Gora još uvijek ima šansu da revitalizuje svoju evropsku agendu i da se vrati na put evropskih integracija”, kazao je Vlahović.