Problem bacanja hrane je najveći tokom prazničnog perioda, kada mnoga domaćinstva i ugostiteljski objekti kupuju dodatnu hranu za Božić i druge proslave. Čak jedna trećina ukupne proizvedene hrane se baca, prema podacima Ujedinjenih nacija. Brojka je itekako poražavajuća u odnosu na broj ljudi koji žive na rubu siromaštva, ističe Marina Medojević predsjednica NVO Banka Hrane.
U Crnoj Gori je slična situacija, najviše hrane baci se u domaćinstvima ali nije zanemarljiva količina bačene hrane i u trgovinama koji hranu na policama drže do zadnjeg dana isteka roka trajanja i ne uzimaju u obzir ranije donacije; roba prije isteka roka trajanja je jeftinija ali i dalje donosi profit. Što se ne proda, završi u kanti za smeće.
“Nije mala količina bačene hrane u restoranima i hotelima koja bi mogla da se donira ugroženima. Kada bi se hrana bolje rasporedila odnosno ako bi građane, trgovačka i hotelska preduzeća potstakli na donacije i pomoć siromašnima, za šta mogu poslužiti Socijalne prodavnice za koje se Banka hrane bori skoro deceniju, siromašni bi imali više pomoći a svi bi zahedno bolje štitili živitnu sredinu. , No postoji i dalje prepreka u našem sistemu a ti je PDV na doniranu hranu , zbog čega je brojni trgovci i proizvođači odlučiju da hranu bace jer je jeftinije. Crna Gora nije učinila ništa po pitanju smanjenja bacanja hrane na čemu Banka hrane insistira čitavu deceniju. To je jedan način za umanjenje siromaštva i smanjenje zagađenosti prirode”, ističe Medojević.
Naglašava da je potrebno zakonski regulisati, a onda uvesti sistem po kojem bi hrana bezbjedno i u ispravnom stanju bila prosleđena onima kojima je potrebna. Najviše hrane se baca tokom organizacije raznih velikih događaja, svadbi, krštenja i praznika.
“Velike količine hrane preostane i ona nerijetko završi na otpadu.Ta hrana bi lako mogla da ode siromašnima, preko Narodnih kuhinja, socijalnoh prodavnica i organizacija koja brinu o socijalno ugroženima, kada bi postojao zakon koji to reguliše i firma koja bi se ovim poslom bavila. Njen zadatak bio bi da provjeri ispravnost viška hrane, da je zapakuje u adekvatne posude i proslijedi ugroženima.Neisplativost, nepostojanje adekvatnog sistema koji bi omogućio ugostiteljima, trgovcima, uvoznicima… da predaju otpad od hrane , nedostatak svijesti o štetnosti ove vrste otpada su neki od razloga zbog kojih se kanta za smeće i dalje čini kao najbolje rešenje”, navodi Medojević.
Sve veći broj država zakonski obavezuje trgovine i ugostiteljske objekte da ne bacaju hranu, već da je doniraju onima kojima je potrebna. U Crnoj Gori ne postoji ovakav zakon. Bacanje hrane ne znači samo da je ta hrana bačena, bačeni su i novac, voda, energija, zemljište i transport. Bacanje hrane doprinesi i klimatskim promjenama. Bačena hrana često se otprema na deponije, gdje se ostavlja da trune i proizvodi metanski gas. Kad bi bačena hrana bila neka zemlja, bio bi to treći najveći emiter gasova sa efektom staklene bašte posle Amerike i Kine.
“Dakle, imamo hranu koja bi mogla da nahrani gladne, a umesto toga je bacamo na deponije gde truli i zagađuje životnu sredinu. Francuska je postala prva zemlja na svetu koja je obavezala supermarkete veće od 400 kvadratnih metara da potpišu ugovore o donacijama neprodate hrane sa dobrotvornim organizacijama. Kod nas i dalje sve zavisi od lične inicijative i društvene odgovornosti trgovačkih lanaca. Šveđani su veoma ekološki orijentisani i samo 1 odsto smeća se odlaže, a čak 52 odsto se koristi za proizvodnju energije, a 47 odsto se reciklira. Štaviše, kompanije koje proizvode energiju od otpada uvoze otpad iz okolnih zemalja”, zaključuje Medojević.