Forbs o Spajiću: Od Crne Gore pravi oazu biotehnologije i blokčejna

Crna Gora će postati prva zemlja koja će se baviti dugovječnošću svog stanovništva kroz inovativne zakonske okvire, poručio je jedan od lidera Pokreta Evropa Sad (PES) Milojko Spajić.

Prema njegovim riječima, pored biotehnologije, medicine i IT „blokčejna“, Crna Gora će na mnogim poljima pobijediti i biti pionir.

„Naša prelijepa zemlja će biti ona u koju se najbolji sinovi i ćerke vraćaju. Želimo da naši građani žive duže, ali i ispunjenije i srećnije, ovdje i nigdje drugo, i to je pravi cilj Evropa sad 2 programa“, rekao je Spajić.

Tekst o Spajiću objavljen je u časopisu Forbs, a autor je Džon Kambers.

Kambers, britanski molekularni biolog, osnivač je i glavni izvršni direktor kompanije „Sin Bio Beta“ koja promoviše sintetičku biologiju za izgradnju održivog univerzuma.

Tekst, koji je objavljen u Forbsu, a prevod dostavljen iz PES-a prenosimo u cjelosti.

„Živopisni primorski grad u Crnoj Gori ove sedmice biće domaćin konferencije za preko stotinu istraživača, investitora i preduzetnika specijalizovanih za starenje i dugovječnost iz cijelog svijeta. Polaznike privlači, ne samo zadivljujući pejzaž zemlje, već i njene ambicije za inovacijama. Crna Gora, mala, ali napredna nacija, postavlja temelje da postane prva evropska država orijentisana na dugovječnost – država koja sprovodi politike usmjerene ka davanju prioriteta zdravom životnom vijeku i blagostanju svojih građana u sadašnjosti, dok takođe njeguje centar inovacija u dugovječnosti istraživanje i razvoj tehnologija za budućnost.

Crnogorsko istraživanje dugovječnosti zagovara Milojko „Mickey“ Spajić, lider nove centrističke partije „Evropa sad“ i bivši ministar finansija i socijalnog staranja. Spajić, sa 35 godina, mlada je i dinamična politička zvijezda koja tečno govori japanski, mandarinski i francuski nakon niza godina života u inostranstvu, a njegov napredan pristup privukao je pažnju međunarodne zajednice.

Prije ulaska u politiku, Spajić je bio investicioni bankar u Goldman Saksu, a kasnije rizični kapitalista u Das Capitalu. Tokom tog vremena, učestvovao je u najnovijim inovacijama i rano investirao u kompanije kao što je Bitflyer, jedna od najvećih japanskih kripto berzi.

Kao ministar finansija u najnovijem kabinetu, Spajić je bio odlučan u sprovođenju pro-preventivne politike kao što je porez na zaslađena pića. Kao dio svoje vizije Crne Gore, Spajić ima za cilj da od zemlje napravi platformu za inovacione projekte i preduzimljive ljude, privlačeći najbolje ideje i ljude sa progresivnom imigracionom i regulatornom politikom. Vlada je već preduzela korake da se uspostavi kao blokčejn čvorište. (Vitalik Buterin, tvorac Ethereuma, nedavno je dobio crnogorsko državljanstvo). Ali druga čvorišta bi se mogla uspostaviti u najsavremenijim industrijama kao što su AI, zdravstvena tehnologija, biotehnologija dugovječnosti, bioproizvodnja i sintetička biologija.

Postoji mnogo različitih politika koje Crna Gora može istražiti kako bi se uspostavila kao država dugovječnosti. To uključuje proglašavanje starenja bolešću, donošenje zakona o pravu na pokušaj, omogućavanje priznatim partnerskim organizacijama da sponzorišu posjetioce za dobijanje vize i nudi brzi pristup za odobrenje za zapošljavanje. Mogle bi se kreirati obrazovne inicijative za promovisanje biotehnologije dugovječnosti studentima u Crnoj Gori i njenim susjedima iz bivše Jugoslavije.

Prema Vitalizmu, organizaciji fokusiranoj na istraživanje i uspostavljanje država dugovječnosti, ove politike mogle bi Crnu Goru učiniti magnetom za talente, kapital i biotehnološke inovacije. Pošto je starenje osnovni uzrok većine oybiljnih hroničnih bolesti, strategija koja kombinuje intervencije u načinu života sa efikasnom medicinom za dugovječnost i podrškom za istraživanje i razvoj starenja može ponuditi ogromne ekonomske koristi.

Iako je prelazak sa reaktivne „njege bolesti“ na prevenciju predložen i čak djelimično napredovao u drugim državama, često se suočava sa velikim političkim i strukturalnim otporom. Kao rezultat toga, mnoge zemlje nastavljaju da troše ogromne količine novca na liječenje bolesti starenja u kasnoj životnoj dobi, samo da bi pacijentima obezbjedile nekoliko godina lošeg kvaliteta. Na primjer, u Sjedinjenim Državama, 30% od oko 1 billiona dolara Medicare budžeta troši se na posljednju godinu života. Izlaskom iz ovog nesrećnog statusa kvo, Crna Gora ima priliku da postane globalni lider dugovječnosti.

Vlade širom svijeta su akutno svjesne izazova sa kojima se suočavaju njihovi zdravstveni sistemi u vezi sa starenjem stanovništva – za koje bi rukovodstvo Crne Gore moglo da bude model za reformu. Crna Gora već djeluje preventivno i efikasno, trošeći samo 5,3% svog BDP-a na zdravstvenu zaštitu u 2019. godini i daje očekivani životni vijek koji je približan onima u Velikoj Britaniji, koja troši 9,7% svog BDP-a na zdravstvenu zaštitu.

Međutim, crnogorska parlamentarna demokratija i koaliciono upravljanje predstavljaju izazov za Spajićevu partiju. Da bi uspešno promovisali svoj program, on i njegova partija „Evropa sad“ će vjerovatno morati da formiraju koaliciju podrške sa partnerima koji imaju slično mišljenje.

Ali čak i ako ne pobijede ili ne postignu sve svoje ciljeve, predstavljene ideje treba da daju drugim nacijama zdravu „hranu“ za razmišljanje. Izrael je nedavno bio domaćin konferencije „Longevity Nation“, Montana je donijela progresivno pravo na suđenje, a Saudijska Arabija je pokrenula „Hevolution fondaciju“ za podršku biotehnologiji dugovječnosti. Možda su ovi napori samo početak novog talasa, gdje se nacije takmiče da nadmaše jedna drugu po pitanju zdravlja i dugovječnosti svojih građana. Takva konkurencija bi mogla da proizvede nove „Silicijumske doline“ za dugovječnost, a svi mi možemo imati koristi od inovacija razvijenih na tom putu.“