Posljednji zakon o amnestiji iz 2013. godine za mnoge je diskriminatorski i selektivan u primjeni s obzirom na to da se na osnovu njega dešavalo da budu pomilovani osuđenici za teška ubistva, ali ne i oni koji su kažnjeni, recimo, za pokušaj ubistva. I prema tome zakonu, ali i ranijim zakonskim rješenjima, prije vremena na slobodi su se mogli naći počinioci krivičnih djela koji su za sobom ostavili žrtve, dok se amnestija nije odnosila na osuđene za preprodaju marihuane.
U periodu 2000-2013. godine na osnovu sedam zakona o amnestiji ZIKS je prije vremena napustilo 3.739 osuđenika. Od toga je pomilovano 315 osuđenika koji su počinili krivično djelo ubistvo. Najviše amnestiranih bilo je 2010. godine, odnosno 798 osuđenika, među kojima je bilo šest osuđenih za teško ubistvo.
Primjer paradoksa je slučaj sada pokojnog Veselina Kalezića, koji je od prvobitne smrtne presude za bezobzirno ubistvo Predraga Vuksanovića, koja je kasnije preinačena u dvadesetogodišnju robiju, odležao tek 11 godina zatvorske kazne. Krivično vijeće sutkinje Svetlane Vujanović je 16. juna 1998. godine u podgoričkom Višem sudu tada 24-godišnjeg Kalezića osudilo na smrtnu kaznu. Drugooptuženog učesnika u ovom događaju Nenada Ulamu (26) vijeće je osudilo na četiri godine zatvora za nasilničko ponašanje i izazivanje opšte opasnosti. Prema navodima presude, Ulama je prije nego je prošao kroz zeleno svijetlo semafora, prošao pored BMW-a kojim je upravljao Aleksandar Čarapić, i prepriječio mu put.
– Ulama otvara vrata svog golfa i počinje da vrijeđa Čarapića jer mu je ,,zasvirao“. Potom je izašao iz ,,golfa“ i počeo da vrijeđa i udara Čarapića. Vuksanović je, kao Čarapićev suvozač, izašao iz automobila da spriječi svađu, ali biva udaren – navodi se u presudi. Tada iz trećih kola izlazi Kalezić prislanjajući pištolj Čarapiću uz tijelo, na šta reaguje Vuksanović tako što širi ruke i govori ,,nemoj“.
,,Isprovociran“ molbom da poštedi život Čarapića, Kalezić prilazi Vuksanoviću i puca mu u glavu. Obrazlažući smrtnu presudu, sutkinja Vujanović navodi da je Kalezić ubio iz obijesti, oholosti, hira, što mu se tako hoće, uz potpuno odsustvo motiva i da kao destruktivna i opasna ličnost za društvo ne predstavlja osobu pogodnu za resocijalizaciju. U presudi se navodi da je prije ubistva Vuksanovića, u jednom podgoričkom lokalu Kalezić zajedno sa Ulamom ispalio više projektila iz pištolja uvis čime su izazvali konkretnu opasnost za prisutne u kafiću.
Pet godina kasnije, krivično vijeće sudije Višeg suda u Podgorici Dragutina Čolakovića u ponovljenom postupku Kalezića je osudilo na dvadeset godina robije za ubistvo Vuksanovića. Vrhovni sud je naredne godine u oktobru potvrdio presudu koju je izrekao Čolaković. Kalezić je od 20, u zatvoru proveo samo 11 godina. Na slobodu je pušten 2008. godine. Nakon toga hapšen je zbog bacanja bombe na kuću djevojke, a lisice na ruke stavljane su mu i zbog napada na pripadnika interventnog voda policije. Kalezić je ubijen prije nepune dvije nedjelje, 19. novembra ispred kafića ,,Level“ u podgoričkom naselju Stari aerodrom. Policajci su nedugo poslije likvidacije Kalezića u selu Botun u Zeti pronašli zapaljeno vozilo. Sumnja se da je on jedna od mnogobrojnih žrtava rata kriminalnih klanova.
Kao i Kalezić, 2008. godine amnestiran je i Rufin Vujović dok je služio kaznu za ubistvo majke, a sada se opet našao iza rešetaka zbog optužbi da j ubio penzionera u Baru Želimira Bokana. Javnost je 2002. godine šokirala vijest kada je objavljeno da je Rufin Vujović ubio majku Rajku Vujović.
Naime, on je 24. marta 2002. godine oko 18 časova, u porodičnoj kući na Starom aerodromu u Podgorici, nakon što mu je majka prigovorila da spava po čitavi dan, iz garaže uzeo sjekiru i dva puta je udario u glavu. Od siline ona je pala na pod, a Rufin je uzeo kanap i udavio je. Potom joj je vezao noge i ruke, glavu omotao krpom i selotejp trakom, pa je ubacio u zamrzivač. Očistio je tragove krvi, a tepih i ostale stvari zapalio. Tijelo Rajke Vujović bilo je dvadesetak dana u zamrzivaču…
Za ovo stravično ubistvo Rufinu Vujoviću se sudilo dva puta. Prvom presudom, koja je donijeta u februaru 2004. godine, on je bio osuđen na 20 godina zatvora zbog svirepog ubistva, na podmukao način i iz niskih pobuda. Apelacioni sud je ukinuo tu presudu i vratio na ponovljeno suđenje. Tada je Apelacioni sud u obrazloženju naveo da se ne slaže sa presudom da je Vujović ubio majku na svirep način i Višem sudu sugerisao da vještak objasni je li Rajka Vujović od udarca sjekirom izgubila svijest ili ne. U ponovljenom postupku Rufinu Vujoviću je u novembru 2007. godine kazna smanjena pet godina i njemu je vijeće sudije Seke Piletić Višeg suda u Podgorici izreklo kaznu od 15 godina zatvora. Rufin Vujović je, međutim, izašao iz spuškog zatvora u julu 2013. godine. Od tada se ime Rufina Vujovića nije pojavljivalo na stupcima crne hronike sve do četvrtka, 26. marta 2015. godine kada je uhapšen zajedno sa Anelom Koljenović i Renatom Berišićem zbog sumnje da je deset dana ranije ubio Želimira Bokana u njegovoj kući u Baru. Prvostepenom presudom Vujović je dobio 40 godina a Koljenović i Berišić po dvadeset godina zatvorske kazne. Apelacioni sud ukinuo je ovu presudu i predmet vratio Višem sudu na ponovno suđenje…
Kriminolog Velimir Rakočević ranije je Pobjedi saopštio da iako je amnestija izraz humanističkog odnosa prema učiniocu krivičnog djela, ipak je neprihvatljivo, posebno iz ugla žrtve, da se značajno umanji kazna počiniocu krivičnog djela ubistva.
Kriminolog zapaža i pojedine prednosti u ovom zakonu. Smatra da je jedna od njih ta što dovodi do rasterećenja kapaciteta zatvora. Na taj način se, kako kaže, stvaraju bolji uslovi za smještaj osuđenih i pritvorenih lica, ali i smanjuju troškovi države.
Prednosti zakona su i u tome što predviđa izuzetke od amnestije za počinioce najtežih krivičnih djela protiv života i tijela, protiv zdravlja ljudi, protiv čovječnosti i drugih dobara zaštićenih međunarodnim pravom. Protiv braka i porodice, protiv polne slobode, protiv javnog reda mira, službene dužnosti, zaključuje Rakočević.
Ipak, ključni nedostatak dosadašnjih zakonskih rješenja, po ocjeni Rakočevića, je u tome što se amnestija odnosila i na lica osuđena za teža krivična djela, kao i na povratnike u izvršenju krivičnih djela. Kriminolog smatra da takve osobe ne bi trebalo da imaju pravo na amnestiju.
Prošle godine jedno pomilovanje
Predsjednik Crne Gore Filip Vujanović prošle godine donio je jednu odluku o pomilovanju, i to u slučaju samohrane majke za krivično djelo oduzimanje djeteta. Pomilovana samohrana majka je žrtva porodičnog nasilja, a krivično djelo za koje je uslovno osuđena na 60 dana zatvora počinila je zbog straha od supruga i bojazni za svoju maloljetnu djecu. U skladu sa Zakonom o pomilovanju, prošle godine, Ministarstvo pravde je obradilo 153 molbe za pomilovanje upućene predsjedniku Crne Gore i samo u ovom slučaju dalo pozitivno mišljenje, dok je u 152 predmeta Ministarstvo pravde uputilo predsjedniku mišljenje da molbama za pomilovanje ne treba udovoljiti. Vujanović je 2016. godine pomilovao šest, 2015. godine 11, a 2014. godine 23 osuđenika.
Izvor: Pobjeda