Vojinović hoće da finansira škole koje je osnovala Crkva Srbije

Piše: Slobodan Backović

Na početku nastavne godine kada prosvjetni radnici traže povećanje plata, kada škole traže sponzore da im finansiraju grijanje, kada su škole bez materijalnih troškova, kada nema dovoljno novca da se završi osnovna škola u Bijelom Polju i kupi namještaj doniranoj školi u Podgorici, kada nam osnovne škole rade u 3-5 smjena, ministar prosvjete Vojinović traži od Vlade „da budu razmatrane teme o finansiranju Srednje vjerske škole „Sveti Sava“ iz Podgorice i Srednje vjerske škole „Mitropolit Sava hadži Kosanović“ iz Nikšića.

Dakle, kada nedostaju sredstva za finansiranje rada formalnog sistema obrazovanja ministar traži da se izdvoje sredstva za rad vjerskih škola koje je osnovala SPC. Postavljam pitanje prosvjetnim radnicima: da li su oni prosvjetni radnici i uslovi u kojima rade prioritet za Ministarstvo prosvjete i ministra Vojinovića ili su to pomenute vjerske škole?

Kada su u pitanju ove dvije škole, tvrdim da su rješenja o licencama za rad ovih škola nezakonita. Koji uslovi treba da budu ispunjeni za izdavanje licence pisao sam 1. maja ove godine.

Evo koji su to uslovi. U članu 46 Zakona o opštem obrazovanju i vaspitanju piše: „Ustanova se može osnovati, ako: 1) ima dovoljan broj djece, odnosno učenika; 2) je donesen, odnosno odobren obrazovni program u skladu sa ovim zakonom ili je donijet program obrazovanja, ili je odobren inostrani obrazovni program; 3) je obezbijeđen vaspitni, odnosno nastavni i drugi stručni kadar, u skladu sa posebnim propisom; 4) je obezbijeđen odgovarajući prostor, nastavna sredstva, oprema i drugo, u skladu sa normativima i standardima; 5) su obezbijeđena sredstva za osnivanje i rad; 6) su obezbijeđeni higijensko-tehnički uslovi, u skladu sa posebnim propisima. Bliže uslove iz stava 1 tač. 1 i 4 ovog člana, kao i standarde za prostor i opremu propisuje Ministarstvo, na predlog Nacionalnog savjeta“.

Sad slijede pitanja: 1. da li je odobren program vjerske škole i kada (Zavod, Nacionalni savjet, član 23 Zakona); 2. da li je obezbijeđen vaspitni, odnosno obrazovni kadar; 3. da li je obezbijeđen odgovarajući prostor, nastavna sredstva itd; 4. da li su obezbijeđena sredstva za osnivanje i rad?

U članu 46a je, pored ostalog, propisano: „Osnivač privatne ustanove je dužan da, pored dokaza o ispunjenosti uslova iz člana 46 ovog zakona, podnese i dokaz o uplaćenom osnivačkom ulogu oročenom na tri godine na račun poslovne banke ili garanciju poslovne banke da su obezbijeđena finansijska sredstva u visini potrebnih sredstava za realizaciju obrazovnog programa“.

Da li je ispunjen ovaj uslov?

Ne znamo da li je ispunjen bilo koji uslov iz članova 46 i 46a. Može li Ministarstvo prosvjete da objavi licencu i dokaže da su ispunjeni svi uslovi propisani navedenim članovima Zakona.

Najmanje dva puta sam se obraćao Ministarstvu prosvjete i ministru Vojinoviću da mi na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama dostave kopije akata na osnovu kojih su izdate licence. Naravno, nijesam dobio bilo kakav odgovor. Sada postaje jasnije i zbog čega.

Ćutanje Ministarstva je najbolja potvrda moje tvrdnje da su ove licence nezakonite, jer da su izdate sa ispunjenim uslovima koje predviđa Zakon oni bi mi ih dostavili.

Pošto su akti na osnovu kojih su izdate licence tajna i nedostupni su, može li ministar Vojinović da objavi: da li su ove škole upisale i koliko učinika, u kom prostoru rade ove škole, ko su nastavnici, koji su vjerski predmeti, da li se može vidjeti na nekom sajtu obrazovni program sa predmetnim programima itd?

Još jednom moram da podsjetim da se iz budžeta sekularne države kao što je Crna Gora ne mogu finansirati vjerske zajednice i njihova djelatnost, uključujući i vjerske škole. O tome sam pisao u julu ove godine.

„Pohađanje vjerske škole je izbor osobe u skladu sa njenim vjerskim opredjeljenjem, a vjersko opredjeljenje ili pripadnost vjeri je stvar privatnosti. Zbog toga se rad vjerskih škola, odnosno privatnost pojedinaca, ne može finansirati uz budžeta novcem svih građana.“

„Drugo, vjerske škole su jedna od djelatnosti vjerskih zajednica ili organizacija. U sekularnoj državi su vjerske zajednice odvojene od države pa se njihova djelatnost i rad ne može finansirati iz državnog budžeta.“

Nastavlja se neustavno ozakonjena praksa. „U situaciji kada nedostaje novac za adekvatno finansiranje javnih obrazovnih ustanova naši „reformatori“ su još 2017. godine promijenili Opšti zakon o obrazovanju i vaspitanju tako da i vjerske privatne škole mogu da se finansiraju iz budžeta? I ta promjena je, po meni, neustavna kao i na osnovu nje tada dodijeljena sredstva Medresi, što treba da se provjeri na Ustavnom sudu.

O svemu ovom trebalo bi da bude informisan ministar Vojinović, posebno o zahtjevima koje sam mu uputio na osnovu Zakona o slobodnom pristupu informacijama. Krijući informacije i predlažući finansiranje vjeskih škola sa očigledno nezakonitim licencama čini ministra Vojinovića saučesnikom bezakonja koje je napravila njegova prethodnica. Nadam se da će sudski utvrditi odgovornost za ova nedjela kako se ne bi više ponavljala.