Crnogorsko društvo Montenegro Maribor iz Maribora izdalo je knjigu »Crnogorski entitetni identifikatori u Beloj krajini«, autorke Dijane Pajković.
Knjiga je naučno-istraživačkog karaktera, a govori o Crnogorcima koji su došli u Sloveniju kao branitelji Habsburške monarhije prije četiri stotine godina.
-O toj crnogorskoj dijaspori se gotovo ništa ne zna, posebno u Crnoj Gori. Zato smo se prioritetno bavili jezikom kao glavnim identitetskim pitanjem, porodicom, običajima i tradicijom-, ističe autorka u predgovoru.
Potrebno je istaći da u literaturi ne postoji tačan datum odlaska crnogorskog stanovništva sa ovih prostora, kao ni tačan datum dolaska u Sloveniju. Zato je dostup do informacija i rad na ovom projektu bio u velikoj mjeri otežan. Različitim metodološkim pristupima, istraživanjima i terenskim radom dokazano je njihovo crnogorsko porijeklo.
U svojoj recenziji dr Marko Terseglav navodi da je autorka uporednim analizama jezika, migracijskih tokova, genealogije, društvenih obrazaca, uslova i razmjera, otkrila da je većina izbjeglica, branitelja došla u Belu krajinu iz Crne Gore. Po njegovim riječima ova teza je novost u dosadašnjoj literaturi o uskocima.
A dr Miran Štuhec, takođe recenzent, knjigu ocjenjuje kao veliki doprinos poznavanju istorije i etnologije u Sloveniji i šire, što takodje ističe neka ključna otkrića o crnogorskoj istoriji.
-Prevazilazeći granice svog interesovanja, autorka uporedjuje arhivsku gradju i naučne relevantne dokaze, kako bi donijela i dala kompletan pregled Bele krajine od dolaska i naseljavanja uskoka, pa sve do opisa kulture i načina njihova života-, zapisao je akademik Milorad Nikčević.
Knjiga predstavlja veliki doprinos Crnoj Gori, njenoj dijaspori kao i Crnogorcima u Beloj krajini koji su malo znali o svom porijeklu iz Crne Gore, kao i vremenu i načinu naseljavanja u Sloveniju.