Postoji rizik od opasnosti pojave ptičijeg gripa i u našoj zemlji u narednom periodu, upozorili su danas iz Uprave za bezbjednost hrane, veterinu i fitosanitarne poslove, ističući da do danas nije potvrđen nijedan slučaj te bolesti kod domaće živine na teritoriji Crne Gore.
Kako navode u Upravi, jedini slučaj prisustva virusa visoko patogene avijarne influence zablježen je kod divlje patke, u decembru 2016. godine i to na jednom uzorku iz monitoringa.
Uprava i Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja u kontinuitetu prate situaciju po pitanju bolesti ptičijeg gripa, a kroz Program mjera obavezne zdravstvene zaštite životinja godinama sprovode nadzor te bolesti.
“Avijarna influenca je bolest koja pogađa živinu i divlje ptice. U zavisnosti od soja virusa, mogu izazvati ozbiljne kliničke znake, uz potencijalno visoku stopu uginuća kod živine, ili samo blage simptome ili prolaze bez kliničke slike. Takođe, neki od sojeva se mogu prenijeti na ljude. Međutim, za soj virusa koji je trenutno potvrđen u evropskim zemljama (H5N8) nije zabilježen prenos na čovjeka, a prema izvještajima Svjetske zdrsvstvene organizacije, mala je vjerovatnoća da do prenosa sa životinje na čovjeka dođe”, pojašnjavaju u Upravi.
U Evropi trenutno su prijavljena žarišta virusa avijarne influence u Poljskoj, Slovačkoj, Rumuniji, Ukrajini, Mađarskoj i Češkoj.
“S obzirom na pojavu bolesti u zemljama istočne Evrope, načine širenja, kao i činjenicu da migratorni putevi divljih ptica vode i preko teritorije Crne Gore, procjena je da postoji rizik od opasnosti pojave ove bolesti i u našoj zemlji u narednom periodu. U skladu sa analizama rizika, a tokom posljednjih petnaestak godina od kada je virus ptičijeg gripa, u manjem ili većem obimu prisutan u zemljama Evrope i Azije, Uprava preduzima sve neophodne preventivne mjere u cilju maksimalnog smanjivanja rizika unošenja bolesti u Crnoj Gori”, navode u Upravi.
Preventivne mjere, između ostalog, obuhvataju i zabranu uvoza živine, proizvoda od živine i ptica porijeklom iz država, odnosno područja u kojima je prema podacima Međunarodne organizacije za zdravlje životinja OIE postoji sumnja ili je bolest potvrđena. Prevencija znači i pojačanu graničnu kontrolu prometa živine, ptica i proizvoda od živine i ptica.
“Svake godine u Agrobudžetu su obezbijeđena sredstva za sprovođenje monitoringa prisustva virusa avijarne influence kod domaće živine, a u svrhu praćenja i brzog blagovremenog otkrivanja eventualne pojave ove bolesti na prostorima Crne Gore kod domaće živine – prvenstveno koka nosilja. Istovremeno, sprovodi se i monitoring vodenih divljih ptica – najveći broj uzoraka sa područja Skadarskog i Šaskog jezera. Crna Gora za uspješnu dijagnostiku ove bolesti kod životinja ima uspostavljene kapacitete u Specijalističkoj veterinarskoj laboratoriji”, navode u Upravi.
Iako su držaoci živine, kaveznih i drugih ptica u kontinuitetu obavještavani i edukovani o načinima prenošenja bolesti, simptomima i mjerama prevencije, i ovim putem, Uprava podsjeća na mjere i preporuke koje treba da preduzimaju, kako bi se rizik od eventualne pojave bolesti sveo na minimum:
Klinički znaci, izvori i putevi prenošenja i širenja bolesti
Visoko patogena avijarna influenca je vrlo kontagiozna virusna bolest živine i drugih ptica koja se klinički može manifestovati različito, u zavisnosti od patogenosti samog virusa i vrste ptica koje su zaražene.
Od domaće živine najosjetljivije su kokoške i ćurke, dok se kod pataka i gusaka bolest pojavljuje u blažoj formi. Divlje ptice koje žive uz vodu, posebno divlje patke, često su otporne na bolest i rijetko pokazuju kliničke znakove bolesti, ali mogu biti rezervoar virusa kojeg izlučuju u spoljnu sredinu i time predstavljaju glavnu opasnost za širenje bolesti na domaću živinu.
Kada se pojavi kod domaće živine, bolest dovodi do velikih ekonomskih gubitaka po gazdinstvo i samu državu koji su uslovljeni uginućima i obaveznim neškodljivim uklanjanjima oboljelih jata, zabranom kretanja živine i zabranom prometa proizvoda porijeklom od živine.
Glavni simptomi visoko patogene avijarne influence kod živine su depresija, gubitak apetita, pad ili potpuni prestanak nosivosti, nervni simptomi, otoci i cijanoza kreste i podbradnjaka usljed poremećaja u cirkulaciji, kašljanje, kijanje i dijareja. U perakutnoj formi mogu se javiti iznenadna uginuća bez prethodnih kliničkih znakova. Smrtnost može dostići i 100% u zavisnosti od vrste i starosti jedinki, soja virusa, uslova držanja i sekundarnih infekcija.
Klinička slika kod nisko patogenih sojeva uglavnom prolazi kao blaži respiratorni sindrom praćen padom nosivosti.
Inkubacioni period virusa je prilično kratak, a traje od nekoliko sati do 3 dana na nivou jedinke, pa do 14 dana potrebnih da se bolest raširi na nivou jata.
Svi dosadašnji podaci ukazuju na divlje vodene ptice kao primarni izvor virusa. Direktan kontakt nije potreban za prenošenje, jer se virus prenosi i izlučevinama, pa je s toga moguće da se živina zarazi fekalnim izlučevinama divljih ptica u prostoru njihovog kretanja ili vodi za napajanje. Virus se među farmama i gazdinstvima može širiti opremom, a čovjek se naglašava kao još jedan važan faktor mehaničkog prenosa virusa. Voda i hrana se takođe ubrajaju u faktore rizika za prenos virusa.
Preporuke držaocima živine i drugih ptica
Od vlasnika i držaoca živine se u narednom periodu očekuje puna kooperativnost u saradnji sa veterinarskom službom, kao i da primjenjunju biosigurnosne mjere na gazdinstvu:
– onemoguće bilo kakav kontakt svoje živine sa divljim pticama tako što živinu treba držati u zatvorenim objektima sa mrežama na prozorima;
– u slučaju držanja živine u spoljnim kavezima, iste pokriju i ograde žicom sa otvorima ne većim od 2 cm;
– spriječe kontakt svoje živine sa svim ostalim domaćim životinjama;
– živinu ne poje vodom sa otvorenog prostora (iz buradi, lokvi, bara, kišnicom i sl.);
– hranu za živinu drže u zatvorenom prostoru zaštićenu od bilo kakvog kontakta sa spoljnom sredinom ili drugim životinjama ili glodarima;
– onemoguće nezaposlenima ulazak na farmu;
– primjenjuju sistem držanja živine „sve unutra – sve van“;
– nakon završetka držanja živine, objekat detaljno očiste, operu, dezinfikuju i izvrše deratizaciju i dezinsekciju prije sljedećeg useljenja u objekat;
– đubre i prostirku odlažu na posebno određenom mjestu i zaštite ga od kontakta sa drugim životinjama;
– redovno detaljno peru ruke, odjeću i obuću prije svakog ulaska u objekat sa živinom i nakon izlaska iz objekta;
– nositi čista zaštitna odijela i gumene čizme prilikom rada sa živinom; – ne uvode nove jedinke u postojeće jato;
– ne kupuju nove životinje od neprovjerenih prodavaca i bez urednog Uvjerenja o zdravstvenom stanju;
– ne posjećuju druge živinarske farme;
– ne koriste opremu ili bilo kakva druga sredstva sa neke druge farme.
– ne dozvoljavaju posjetiocima ulazak na farmu.
U slučaju bilo kakvih promjena zdravstvenog stanja u jatu živine odmah kontaktirati najbližu veterinarsku ambulantu.