Grb Crne Gore je Njegošev grb

Piše: Miroslav Ćosović, publicista

Političar DF-a Slaven Radunović se prošlog mjeseca oglasio na svom Fejsbuk profilu povodom toga što je ministar Leposavić nosio masku sa crnogorskim grbom. CdM je prenio negove riječi: Zadužuju li se ove maske kad se preuzme Vlada? Izgleda da je za autfit članova Vlade zaduženo patriotsko krilo URE ili neki spoljni saradnik iz PEN centra.

Očigledan je prezir gospodina Radunovića prema svemu crnogorskom, pa čak i prema grbu. Zaista, ne može se drugačije protumačiti ova kritika upućena ministru Leposaviću. Mali osvrt na istorijat grbova u Crnoj Gori.

GRB CRNOJEVIĆA NASTAO PO UZORU NA GRB PALEOLOGA

“Balšića grb sa vučjom glavom razjapljenih česljusti na štitu, i isto takvom figurom na kruni, ponavlja se na novcu Balšića sve do posljednjeg gospodara iz kuće Balšića Balše II (14031421). Uočene su samo manje likovne varijacije, što je vjerovatno rezultat doštampavanja novca. Na pojedinim apoenima Balše III, preko plašta se vidi pet kraka zvijezde, dok su kraci plema plaštu otvoreni što upućuje na to da je u pitanju višekraka zvijezda.” (prof. dr Božidar Šekularac i Aleksandar Samardžić, Grbovnik crnogorski, Cetinje, 2006, str 42).

O grbu Crnojevića dr Božidar Šekularac i Aleksandar Samardžić navode: “Srednjovjekovnoj balkanskoj vlasteli uzor je bio vizantijski dvor, pa otuda i tako česta upotreba dvoglavog orla kao simbola u njihovim grbovima. Ovaj amblem istočnjačkih kultura preko Vizantije uzimali su Nemanjići, naročito od vremena Stefana Dečanskog, kao simbol svoje moći. Rado ga upotrebljavaju i despoti Lazarevići i Brankovići.

Dvoglavog orla su imali i albanski velikaši XV stoljeća Kastrioti, Musaki, Dukađini… Rodbinske veze Crnojevića i albanskih plemića uticale su moguće i na njih da definitivno prihvate dvoglavog orla za svoj amblem. Naročito zbog pretenzija na teritorije Skenderbega Kastriota, nakon njegove smrti 1468. godine, i prava na nasljeđe Mare Crnojević, rodom od Kastriota. Isto tako, i prva Ivanova žena Gojsava, rodom od Arijanita Komnina, imala je takođe grb sa dvoglavim orlom.

Grb Crnojevića je uzet i kao ukras na ikunabulama iz njihove štamparije (Oktoihu i Psaltiru), koji ima dvoglavog orla identičnog onom sa parapetne ploče i pečata Osnivačke povelje. Srcoliki štit je gore zašiljen, a na štitu je dvoglavi orao raširenih krila sa krunom na glavi i monogramom Crnojevića na grudima. Oko glava orla su skraćenice imena i ranga Đurđa Crnojevića osnivača štamparije. Ispod krila i nogu orla nalaze se četiri zvijezde šestokrake. Štit je čvrsto uvezen trakama i lovorovim vijencem sa anđelima kao čuvarima sa strana. Orao je označen tačkicama što predstavlja zlatnu boju. Opisani grb je sa zastavica Oktoiha prvoglasnika i Psaltira, dok se onaj iz ilustracija Oktoiha petoglasnika razlikuje od ovoga samo u detaljima. . . Zlatni orao B(lagovjernog) G(ospodina) Đ(urđa) C(rnojevića) se nalazi na crvenom štitu. . . Dvoglavi zlatni orao Crnojevića dominira na njihovom štitu crvene boje, koja je u crnogorskoj heraldici upotrebljavana i prije i poslije Crnojevića.” (prof. dr Božidar Šekularac i Aleksandar Samardžić, Grbovnik crnogorski, Cetinje, 2006, str 48 i 49)

Grb Crnojevića je nastao po uzoru na grb vizantijske dinastije Paleolog, kada se porede ti grbovi, to se jasno vidi.

GRB U VRIJEME PETROVIĆA

Što se tiče grba Petrovića, dolazi do promjene, od vremena vladika Save i Vasilija orao na grbu je uzdignutih krila uglavnom srebrne boje. Ispod orla je lav u hodu, i sa raznim varijacama takav grb je ostao do danas, a na grudima orla đe su nekad bili vladarski inicijali, danas je lav.

Dr Radoslav Rotković je u knjizi “Crna Gora i Dušanovo carstvo” (Grafos, Cetinje, 1997), naveo: “Osnovne elemente grba Crne Gore dao je vladika Vasilije oko 1750. godine, dodajući lava ispod dvoglavog orla” (str 197)

Gligor Stanojević u knjizi “Crna Gora pred stvaranje države” (Beograd, 1966), opisuje pohod Mahmud paše Bušatlije na Crnu Goru 1785. godine, i navodi o Cetinjskom manastiru:

“U ovo vrijeme na Cetinju je bilo 25 bunara. Vrlo je interesantan opis Cetinjskog manastira jednog učesnika Albanca. On kaže ‘da je crkva dosta dobra i lijepa građevina i bio je moskovski (ruski) grb na vratima manastira’. Mahmud je opljačkao i zapalio manastir i objesio jednog monaha koji se zatekao u njemu.” (strana 100)

Dakle, očevidac je grb na manastiru procijenio kao ruski grb, zbog sličnosti crnogorskog i ruskog grba. Kada sadašnji ruski grb, a i onaj iz 18. vijeka, poredimo sa crnogorskim grbovima, jasno je da su Petrovići crnogorski grb uradili po uzoru na ruski grb, riječ je o glavnom dijelu grba dvoglavom orlu sa uzdignutim krilima, sa skiptrom u desnoj i šarom u lijevoj kandži.

CRNOGORSKI GRB IMA ELEMENTE RUSKOG I MLETAČKOG GRBA

Srpski nacionalni radnici u Crnoj Gori i šire, govore kako su naši državni crnogorski simboli tokom istorije nastali po uzoru na srpske, što je izmišljotina i besmislica, jer srpska istorija nije ni postojala nekoliko vjekova od1459. pa najkraće do 19. vijeka, a neki krajevi Srbije bili su pod Osmanlijama do prije 110 godina. Prema tome, Crnojevići, a naročito Petrovići, nijesu se mogli ugledati na nešto čega nije ni bilo.

Crveno-zlatna boja na crnogorskoj zastavi ima tradiciju dugu najmanje 570 godina. Postoje nepobitni istorijski izvori da su se preci Crnogoraca pod crveno-zlatnom zastavom Mletačke republike borili i prije skoro 600 godina kada je Stefanica Crnoj ević oružjem išćerao vojsku srpskog despota Đurđa Brankovića iz Zete.

Sadašnji crnogorski grb je uglavnom nastao po uzoru na ruski grb, a lav na štitu koji je na grudima orla, preuzet je sa zastave Mletačke republike. Lav se u crnogorskoj heraldici pojavljuje u vrijeme vladike Save i Vasilija. Vladika Sava Petrović Njegoš je bio najveći privrženik Venecije među Petrovićima i ne može biti slučajno što se lav na crnogorskom grbu pojavljuje u vrijeme njegovog stolovanja u Cetinjskom manastiru.

SRPSKI SIMBOLI

Tri glavna nacionalna simbola svake nacije su zastava, himna i grb. Srbima koji sebe smatraju drevnim narodom, nijedan od ova tri nacionalna simbola nije Srbin uredio.

Poznati srpski istoričar dr Radoš Ljušić je u Beogradu 1986. objavio knjigu “Kneževina Srbija (1830-1839)” i na strani 293 napisao da je osmanski sultan Mahmud II fermanom iz decembra 1835. odredio sadašnji izgled zastave Srbije čije boje na trobojci imaju i 1835. i danas isti redoslijed crvena, plava i bijela boja. Dakle, autor srpske trobojke je van svake sumnje turski sultan Mahmud II.

Drugi glavni nacionalni simbol je himna. Sadašnja himna Srbije je pjesma “Bože pravde” nastala 1872. godine. Autor teksta himne bio je Jovan Đorđević, a autor melodije za himnu je Slovenac Davorin Jenko. Ni zvanična srpska himna nije integralno djelo osobe srpske narodnosti, a zastava i grb još i manje.

Beogradski nedjeljnik Vreme je 17. III 2011. u članku “Enigmatika grbnog čerupanja” objavio opštepoznate činjenice: “Oblik današnjeg grba Republike Srbije nastao je 1882. godine, kad ga je nacrtao mladi austrijski heraldičar Ernest Kral po ideji kraljevskog ministra prosvete Stojana Novakovića.”

ŠTO JE CRNOGORSKI GRB SKRIVIO SLAVENU RADUNOVIĆU

Možemo da se zapitamo zašto gospodin Slaven Radunović prezire crnogorski grb, tj. Njegošev grb, grb koji je kao zvanični crnogorski grb uvela dinastija Petrović?

Radunović je davno sebe proglasio Srbinom, ima tridesetak godina, najvjerovatnije, jer je kao i skoro svi drugi crnogorski Srbi čitajući Gorski vijenac zaključio da je Srbin. U septembru 2017. sam objavio tekst, lako ga je naći na internetu “Dio Crnogoraca se smatra Srbima samo zbog Njegoša i Petrovića” u kome sam pokazao da i mitropolit Amfilohije i brojni prominentni crnogorski Srbi svoje nacionalno deklarisanje Njegošem opravdavaju i nema više primjera u svijetu da jedan narod svoju narodnost izvlači iz poezije, dakle iz fantazija jednog pjesnika, kao što to rade crnogorski Srbi.

Pošto je Radunović profesionalni političar koji mora da homogenizuje i jača svoju bazu, u ovom slučaju srpsku glasačku bazu, njegova je sveta dužnost da svoje srpstvo širi i da ispravlja “zablude” Crnogorcima da su Crnogorci. On razumije da mora prema svemu crnogorskom ispoljavati prezir. pa i prema grbu Petrovića, dok u isto vrijeme dokazuje je Srbin pozivajući se na Petroviće, jer nema na što drugo. Sve crnogorsko zaslužuje prezir, smatra Radunović, samo da bi istakao srpsku narodnost, narodnost koju je u Crnoj Gori izmislio Njegošev učitelj Simo Sarajlija.

RADUNOVIĆEVI PRECI NIŠTA SRPSKO NIJESU PROŠLI

Svi treba da znaju, pa i Slaven Radunović, da Radunovićevi preci ništa srpsko tokom istorije nijesu prošli. Preci Slavena Radunović su iz albanskog primorskog grada Lješa i u vrijeme Ivana Crnojevića su došli u sadašnju Lješansku nahiju, tako izričito tvrdi predanje samih Lješnjana.

Domentijan, biograf i posljednji učenik Sv. Save je polovinom 13. vijeka naše more imenovao kao – Dukljansko more, a kasnije u dokumentima nalazimo da se naše najveće jezero naziva Dioklitijsko jezero.

Crkva u koju su hodili Radunovićevi preci nikada se nije zvala Srpska crkva prije 1920. godine i ne postoji nijedan jedini zvanični dokument ili pečat prije 1920. u kom je crkva na Cetinju označena kao srpska.

U Ustavu knjaževine Crne Gore iz 1905. crkva naših predaka se zove Crnogorska crkva i naglašeno je da je autokefalna. Kao autokefalnu su je priznavale sve druge autokefalne crkve, računajući tu i pravoslavnu crkvu Kraljevine Srbije.

Naša vojska se zvala Crnogorska vojska.

Naša nošnja se zove crnogorska nošnja.

Naša kapa se zove crnogorska kapa.

Naša igra, oro, zove se crnogorski oro.

Sva identitetska obilježja Srba iz Crne Gore su crnogorska. Slaven Radunović je Srbin i niko mu ne može uskratiti pravo da se izjašnava kao Srbin, prosto, želi da pripada srpskoj naciji i to je sve. Bilo koji Crnogorac ili Srbin na predstojećem popisu može da se izjasni recimo kao Rus ili Englez, ko to može zabraniti? Savremeni ljevičarsko-liberalni poredak u svijetu omogućava da ne moraš imati bilo kakvog korijena u nekoj naciji da bi se izj ašnj avao kao pripadnik te nacije.