Nakon dvije godine odlaganja, zbog zdravstvene i političke krize, u Crnoj Gori će od 1. do 15. novembra 2023. godine biti održan popis stanovništva.
Iz Digitalnog forenzičkog centra (DFC) navode da podaci koji se prikupljaju na popisu predstavljaju osnov za strateški plan razvoja zemlje.
“Međutim, umjesto dobijanja socio-demografske slike Crne Gore, popis u Crnoj Gori se ne tretira kao prikupljanje statističkih podataka već se zloupotrebljava u političke svrhe i to ne samo u našoj zemlji već i u regionu”, navodi se u analizi Digitalnog forenzičkog centra – “Popis stanovništva: Između statistike i politike”.
Praksa zemalja EU je, kažu, potpuno drugačija.
“Njemačka na popisu stanovništva ne pita za naciju i jezik, kao i Francuska, u kojoj pri izradi te demografske statistike nijesu zainteresovani ni za vjersku pripadnost građana. Sličnom praksom vode se mnoge druge evropske zemlje, pa Italijanima, Dancima, Šveđanima, Holanđanima pitanje o naciji nije dio popisa. SAD, Rusiju i Kanadu ne interesuje vjerska pripadnost stanovništva, a jezik je mnogima od njih najmanje bitan”, naveli su iz DFC-a.
Iako je Crna Gora Ustavom definisana kao građanska država, iz DFC-a kažu da pitanje popisa automatski pokreće pitanja nacionalnog, vjerskog i kulturnog (upotreba jezika) opredjeljenja.
“Zaoštrava se retorika političara, pojačavaju se aktivnosti crkvenih velikodostojnika kao i organizacija koje nose nacionalni predznak, a sve to prati agresivna medijska kampanja. Tome smo svjedočili 2011. godine kada je održan prvi popis stanovništva nakon obnove nezavisnosti”, navodi se u analizi.
Srbija je, kako ukzuju iz DFC, bila aktivni učesnik u kampanji uoči popisa 2011. godine.
“U to vrijeme sekretar Saveta za saradnju sa nacionalnim savetima Srba u regionu Mlađan Đorđević i savjetnik tadašnjeg predsjednika Srbije Borisa Tadića, često je boravio u Crnoj Gori uoči popisa, a u crnogorskim medijima se pojavila infromacija da on rukovodi agresivnom kampanjom koja je za cilj imala da se na popisu u Crnoj Gori što više građana izjasni kao Srbi. Dio ove kampanje bio je i Novak Đoković”, kazali su iz Centra.
Navodi se da prema konačnim rezultatima popisa iz 2011. godine, Crna Gora ima ukupno 620 hiljada stanovnika, “a nijedna nacija nema natpolovičnu većinu”.
“Najviše ima Crnogoraca – 45 procenata, dok je Srba 29 odsto. Više od decenije nakon popisa situacija u Crnoj Gori se značajno promijenila. Prvenstveno socio-politička. Polarizacija u crnogorskom društvu nije bila na ovako visokom nivou od referenduma iz 2006. godine. Takođe, u avgustu 2020. godine došlo je do smjene dugogodišnje vlasti DPS. Izborna pobjeda iz 2020. godine dodatno je podstakla određene političke strukture da zajedno sa Sprskom pravoslavnom crkvom pokrenu nacionalističku kampanju jasno ciljajući predstojeći popis stanovništva”, dodaju iz DFC-a.
Propagandistički prosrpski i proruski mediji, kako dodaju, poput IN4S su još prije dvije godine krenuli u kampanju pod sloganom „Nije crnogorski ako nije srpski“.
“Kampanja se zasniva na lažnom narativu o ugroženosti Srba i srpskog identiteta u Crnoj Gori, dok se istovremeno plasira agresivna propaganda prema drugim nacionalnim, vjerskim i kulturnim zajednicama u Crnoj Gori. Kao i tokom 2011. kampanja za ovaj popis se zasniva na negiranju crnogorskog identiteta, ali i crnogorskih državnih simbola”, pojasnili su iz DFC-a.
Iz DFC-a ističu da situacija u Srbiji je značajno p”romijenjena u odnosu na 2011. godinu”.
“Na vlasti je, od 2012. godine, Srpska napredna stranka potekla iz Srpske radikalne stranke Vojislava Šešelja. Aleksandar Vučić je postao apsolutni lider Srbije i preuzeo sve poluge vlasti. Međutim, odnos prema Crnoj Gori se nije mnogo promijenio, čak je maligni uticaj iz Srbije postao mnogo jači i vidljiviji. Srbija je opredijelila veliku svotu novca za osnivanje i djelovanje organizacija koje nose srpski predznak, a koje se bave informativom, obrazovanjem i kulturom.[i] Jedan od većih projekata u koje je Vlada Srbije uložila 3,4 miliona eura iz budžeta je izgradnja Srpske kuće u Podgorici”, kazali su iz DFC-a.
Iako je osnovana u martu 2017. godine, iz DFC-a navode da srpska kuća je zvanično otvorena u februaru 2019. godine i zavedena je u Centralnom registru privrednih subjekata Crne Gore kao d.o.o.
Podsjećaju da je njen direktor je Emilo Labudović, aktivni zagovornik srpskog sveta i bivši poslanik Demokratskog fronta u Skupštini Crne Gore.
“U okviru Srpske kuće smještene su i djeluju brojne organizacije: Matica srpska, Institut za srpsku kulturu, redakcija časopisa „Srpski jug”, Udruženje književnika Crne Gore, IN4S, Srpska televizija, Srpske novine, Srpski radio, Srpska književna zadruga, Srpski kulturni klub “Zavjet. Kao osnivači centra navodi se 29 lica koja su u registru upisana kao vlasnici sa po 3,44 odsto udjela u tom privrednom društvu, među kojima se nalaze brojni funkcioneri i aktivisti prosrpskih političkih partija u Crnoj Gori, zagovornici ideje srpskog sveta i negatori crnogorskog nacionalnog identiteta, kao i protivnici evroatlantskih integracija Crne Gore. Organizacije koje su smještene u Srpskoj kući su nosioci srpske kampanje za predstojeći popis. U sinergiji sa najuticajnijom organizacijom, Srpskom pravoslavnom crkvom organizuju se razni događaji i manifestacije na kojima se promoviše istorijski revizionizam i plasira narativ o ugroženosti srpskog identiteta u Crnoj Gori. Ovo je već ustaljen metod propagandističkog djelovanja koji direktno atakuje na građanski koncept crnogorskog društva”, navodi se u analizi DFC-a.